Državni putevi IA reda

Državni putevi IA reda (auto-putevi) imaju ukupnu dužinu od 1305 km, od čega je izgrađeno i u upotrebi 966 km, a gradi se još 152 km.^[1] Prema Generalnom master planu saobraćaja u Srbiji^[2] predviđeno je da svi putevi IA reda budu izgrađeni u profilu auto-puta. Takođe, predviđeno je i da pojedine deonice puteva IB reda u Srbiji budu nadograđene u profil brzog puta.^{[traži se izvor]} Ukupna dužina auto-puteva i brzih puteva nakon izgradnje svih predviđenih putnih pravaca bila bi nešto više od 2.710 km.^{[traži se izvor]}

Auto-puteve odlikuje signalizacija sa zelenom podlogom i belim slovima, opšte ograničenje brzine 130 km/h, postojanje zaustavne trake, kontrola pristupa i naplata putarine. Za razliku od auto-puteva, brze puteve odlikuje signalizacija sa plavom podlogom i belim slovima, opšte ograničenje od 100 km/h i nepostojanje zaustavne trake.

Istorija uredi

Auto-put A3 kod Sremske Mitrovice

Ukrštanje auto-puteva A1 i A3 kod Dobanovaca

Auto-put A2 kod Ljiga

Auto-putevi na prostoru Balkana su počeli da se grade u vreme Jugoslavije. S obzirom na rastuću potražnju (tranzitni položaj Jugoslavije), kapacitet drumske mreže sa 2×1om-trakom nije bio dovoljan. Plan je tražio povećanje kapaciteta drumske prohodnosti i počela je izgradnja drumske mreže sa najmanje 2×2-traka auto-puta, odnosno sa razvijanjem potencijalnih magistrala. Važnu ulogu u ovome je igrao prozapadni uticaj sa kojim je Beograd uvek rado čuvao svoj integritet i time sprečavao jačanje uticaja ostalih komunističkih i socijalističkih zemalja istočnog bloka^[3].

Jugoslavija je sa ovim planovima krenula još u sedamdesetim godinama 20. veka. Jugoslovenska vlada je zatražila zajam od MMF-a koji je i dobila. Zapadu je ovaj jugoslovenski projekat odgovarao iz strateško-političkih razloga, pa je time ujedno bilo i olakšano dobijanje zajma. Auto-putevi su uglavnom građeni na delovima nekadašnjeg auto-puta Bratstvo-jedinstvo.

Severno-južna ruta auto-puta je jačala sa slabljenjem socijalizma, tako da je već tokom osamdesetih izgrađen deo auto-puta Beograd–Novi Sad–Bačka Topola. Ovaj planirani auto-put je prvobitno u stvari bio samo polu-auto-put sa 1×2 saobraćajne trake i 1×1 zaustavnom trakom, ukupno sa 3 trake za dva smera.

Početkom devedesetih završen je deo ovog puta na relaciji Bačka Topola–Subotica–Horgoš, ali put se nije spojio sa ostatkom puta dalje na sever na Mađarskoj granici, koji je već bio spreman na relaciji Reske–Segedin–Kečkemet–Budimpešta–Đer–Heđešhalom. Ovim spajanjem bi se otvorio koridor koji bi spajao luke Soluna i Istanbula, (Bosfora) sa srednjom i zapadnom Evropom.

Po prvobitnom planu Srbija je do 1998. godine trebalo da ima 420 km auto-puteva i 220 km polu-auto-puteva. Rat u Jugoslaviji i NATO bombardovanje su bili glavni uzročnici da se ovi ciljevi ne ostvare.

Tokom dvehiljaditih početo je sa radovima na vojvođanskoj deonici Bačka Topola–Horgoš auto-puta, deo puta u delu Beograd–Novi Sad je proširen na 2×2+1 traku i počelo je sa izgradnjom beogradske zaobilaznice koja bi imala dužinu od 69 km. Takođe započeta izgradnja Auto-puta A2 odnosno Auto-puta „Miloš Veliki” od Beograda do Čačka i dalje.

U 2016. godini, Srbija ima 741,46 km puteva koji se računaju u ovu kategoriju. U 2021. godini, Srbija ima 926,80 km puteva koji se računaju u ovu kategoriju.

Lista auto-puteva uredi

U Srbiji trenutno postoji pet ovakvih putnih pravaca obeleženih oznakama od A1 do A5.

Auto-put A1 uredi

Auto-put A1 spaja najveće gradove u Srbiji pravcem sever-jug. Njegova trasa je GP Horgoš - Subotica - Novi Sad - Beograd - Niš - GP Preševo i ima dužinu od 612 km. Ovaj putni pravac je deo Koridora 10. Celokupan auto-put sa obilaznicom je završen u junu 2023. ^[4].

Auto-put A2 uredi

Auto-put A2 je planirani auto-put koji će se pružati od Beograda do granice sa Crnom Gorom. Trenutno je završena deonica Surčin - Pakovraće u dužini od 132 km puta kroz težak teren, izgrađeno je više od 66 mostova i četiri tunela, urađeno korišćenje reka, postavljeno 7,5 km ograde za buku... [1] [2]^{[mrtva veza]} ^[5]. Ukupna dužina auto-puta u izgradnji je 19 km.

Auto-put A3 uredi

Auto-put A3 pruža se trasom GP Batrovci - Beograd. Ukupna dužina auto-puta je oko 96 km i on je izgrađen celom svojom dužinom. Auto-put predstavlja deo Koridora 10.

Auto-put A4 uredi

Auto-put A4 spaja Niš sa GP Gradina i dug je 109 km. Ovaj putni pravac je takođe deo Koridora 10. Poslednja deonica otvorena je 9.11.2019.

Auto-put A5 uredi

Auto-put A5 spaja auto-puteve A1 i A2 duž reke Zapadne Morave, gradove, Kruševac, Kraljevo i Čačak. Trenutno je u upotrebi 17 km, od Pojata do Kruševca, dok je ostatak u izgradnji. Ima ukupnu dužinu od 112 km.

Auto-put A6 uredi

Planirani auto-put Novi Sad - Zrenjanin- Beograd.^[6]

Auto-put A7 uredi

Auto-put je celom dužinom od 17 km, od Kuzmina do Sremske Rače, u izgradnji. Sa mostom preko reke Save, spajaće se s auto-putem do Bijeljine.^[6]

Auto-put A8 uredi

Novoizgrađeni auto-put spaja Rumu i Šabac. Dug je 25 km.^[6]

Auto-put A9 uredi

Planirani auto-put treba da poveže Beograd, od petlje Bubanj Potok, preko Pančeva, do granice s Rumunijom.^[6]

Auto-put A10 uredi

Veza sa državnim putem A 2 (Požega) - Sevojno - državna granica sa Bosnom i Hercegovinom (granični prelaz Kotroman).

Auto-put A11 uredi

Severni deo Beogradske obilaznice, spajaće budući auto-put E70-A9 kod Pančeva sa postojećim E75-A1, kod Batajnice.

Auto-put A12 uredi

Budući auto-put Niš-Merdare-(Priština), dužine 77 km. Trenutno u upotrebi desna kolovozna traka od petlje Merošina, do petlje Merošina istok u dužini od 5,5 km. ^[7]

Tabelarni pregled uredi

Auto-put	Trasa	Ukupno^[1]	Izgrađeno^[1]	%	U izgradnji
	Horgoš — Beograd — Niš — Preševo	612 km	612 km	100%	000 km ^[a]
	Beograd — Čačak — Sjenica Boljare	265 km	140 km	053%	019 km ^[b]
	Batrovci — Šid — Beograd	095 km	095 km	100%
	Niš — Pirot — Dimitrovgrad — Gradina	105 km	105 km	100%
	Pojate — Kruševac — Kraljevo — Preljina	109 km	021 km	019%	088 km ^[v]
	Novi Sad — Zrenjanin — Beograd	099 km	000 km	000%	0
	Kuzmin — Sremska Rača	017 km	000 km	000%	017 km ^[g]
	Ruma — Šabac	025 km	0025 km	00100%	0
	Bubanj Potok — Pančevo — Vatin	097 km	000 km	000%	0
	Požega — Užice — Kotroman	061 km	000 km	000%	0
	Pančevo — Batajnica —	0- km	000 km	000%	0
A12	Merošina — Prokuplje — Kuršumlija — Merdare — R7	077 km	005,5 km	004%	0
Ukupno:		1305 km	966 km	074%	152 km

^ 28. juna 2023. g, otvorena poslednja deonica Straževica — Bubanj potok
^ U izgradnji je deonica Pakovraće — Požega
^ U izgradnji je skup deonica od petlje Kruševac zapad, do petlje Preljina (Čačak)
^ U izgradnji je cela deonica (sa mostom preko Save dužine 1.310m)

Lista brzih puteva uredi

Predviđeno je da se pojedine deonice sledećih državnih puteva IB reda nadograde u profil brzog puta ili, pak, budu zamenjene novim trasama u profilu brzog puta.

10 uredi

Na ovom putu je izgrađen brzi put na deonici Beograd - Pančevo u dužini od 7,7 km.

21 uredi

Predviđeno je da deo ovog puta od Novog Sada do Šapca bude izgrađen u profilu brzog puta. Dužina brzog puta biće oko 60 km. Potpisan je predugovor za deo od Rume do Novog Sada. Izgradnja u toku ^[8].

24 uredi

Predviđeno je da cela trasa puta od Batočine do Mrčajevaca, u dužini od oko 75 km, bude brzi put. Do sada je izgrađeno 24 km brzog puta od Batočine do Kragujevca. U planu je nastavak izgradnje potpuno nove trase brzog puta, gradnjom severne obilaznice oko Kragujevca, dalje prema Kniću i Mrčajevcima, dužine oko 50 km.

26 uredi

Deo ovog puta od Šapca do Loznice u dužini od 55 km bi trebalo da postane brzi put. Izgradnja u toku.

33 - 34 uredi

Predviđeno je da se na ovim putevima uradi brzi put sa tri kolovozne trake u oba smera i da taj put bude najbrži u Srbiji sa ograničenjem 100 km/h. Taj put klase IB je državni put Beograd-Požarevac-Golubac. Dužina brzog puta biće oko 100 km. Ovaj brzi put imaće velikog značaja za Braničevski okrug. Ovaj brzi put biće sličan auto-putu samo što će biti druga podloga asfalta da ne bi bilo neravnina. Danas je sagrađeno oko 79 km.

35 uredi

Prema Generalnom master planu saobraćaja u Srbiji, predviđeno je da deonica ovog puta što spada pod evropski put od Kladova do Niša, bude brzi put.

Deonice od Niša do Prištine, što spada pod evropski put i od Prištine do Vrbnice, na granici sa Albanijom , predviđeno je da čine auto-put. ^[2]

Do sada je izgrađen deo od Vrbnice do Mališeva, kao auto-put „R7”. Umesto preko Štimlja, severno od Mališeva pruža se brzi put, do Slatine i petlje Kosovo Polje, zatim, kao auto-put „R7” do Devet Jugovića, te profila 2+2 gradske saobraćajnice kroz Podujevo.

Deonica duga 5 km, od petlje Merošina do Aleksandrova, i ako 1+1, tretirana je kao brzi put, s ograničenjem od 100 km/h, trenutno je u procesu pretvaranja u polu-auto-put, 1+1, sa zaustavnim trakama.^[9]

Deonica puta 35, od petlje Merošina do petlje Malča, se preklapa sa već postojećim auto-putevima, A1 i A4.

36 uredi

Predviđeno je da paralelno sa trasom državnog puta broj 36 od Paraćina do Zaječara i granice sa Bugarskom bude izgrađen brzi put koji će biti vođen novom trasom. Postoji mogućnost i da novi put bude izgrađen u profilu auto-puta. Njegova dužina biće 95 km.

Deonice auto-puteva i brzih puteva u izgradnji uredi

Napomena: Ovde su ubrojane i deonice za koje je samo potpisan ugovor ili predugovor za izvođenje radova.

Auto-putevi IA

Pakovraće - Požega 19 km
Kruševac - Kraljevo - Preljina 94 km „Moravski koridor”^[10]
Kuzmin - Sremska Rača 17 km (sa mostom preko Save dužine 1.310m)
A12 Niš - Pločnik 39,5 km

Ukupno: 152 km

Brzi putevi IB

Novi Sad - Ruma 47,7 km (sa tunelom kroz Frušku goru dužine 3,5km)^[8]
Šabac - Loznica 55 km
Valjevo - Lajkovac 18,3 km
Požarevac - Golubac 67 km

Ukupno: 188 km

Deonice auto-puteva i brzih puteva planirane da se grade uredi

Auto-putevi IA

Požega - Sjenica - Granica Crne Gore (GP Boljare) 107 km
Beograd - Zrenjanin 68 km
Novi Sad - Zrenjanin 38 km
Pločnik - Merdare 33 km
Bubanj Potok - Pančevo 22 km (DEO OBILAZNICE OKO BEOGRADA)
Beograd - Vršac- Granica Rumunije (GP Vatin) 97 km

Ukupno: 365 km

Brzi putevi IB

Požega - Užice - Granica Republike Srpske (GP Kotroman) 63 km
Kragujevac - Mrčajevci - Veza sa A5 „Moravskim koridorom” 35 km
Požarevac - Negotin - Granica Bugarske (GP Mokranje) 140 km
Paraćin - Zaječar - Granica Bugarske (GP Vrška Čuka) 82 km
Granica Mađarske (GP Bački Breg) - Sombor - Kula - Vrbas - Srbobran - Bečej - Kikinda - Granica Rumunije (GP Srpska Crnja) 185km
Brza saobraćajnica „Vožd Karađorđe” - po deonicama:
- Deonica 1: Lazarevac (Županjac) – Aranđelovac L= 35 km.
- Deonica 2: Mali Požarevac – Mladenovac –Aranđelovac L= 32 km.
- Deonica 3: Aranđelovac – Topola – Rača – Markovac (veza na autoput E-75) L= 60 km
- Deonica 4: Markovac – Svilajnac - Despotovac L= 31 km
- Deonica 5: Despotovac – Bor L= 60 km

Ukupno: 723 km

Vidi još uredi

Reference uredi

^ ^a ^b ^v https://www.putevi-srbije.rs/images/pdf/referentni-sistem/2.2.1_spisak_drzavnih_puteva_IAreda.pdf
^ ^a ^b „Generalni master plan saobraćaja u Srbiji”. Arhivirano iz originala 5. 8. 2013. g. Pristupljeno 4. 6. 2013.
^ Prevedeno sa Vikipedije na mađarskom jeziku
^ Nema novih gradilišta na Koridoru 10 : Ekonomija : POLITIKA
^ [„Press Online :: Politika :: Potpisan ugovor - Azerbejdžan gradi deo Koridora 11[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 30. 12. 2013. g. Pristupljeno 30. 12. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć) Press Online :: Politika :: Potpisan ugovor - Azerbejdžan gradi deo Koridora 11]
^ ^a ^b ^v ^g „Usvojena uredba o kategorizaciji puteva i odluka o linijama vazdušnog saobraćaja”. RTV. Tanjug. 12. 10. 2023. Arhivirano iz originala 13. 10. 2023. g.
^ Uredba DP IA i IM reda 2024
^ ^a ^b https://www.koridorisrbije.rs/sr/projekat-novi-sad-ruma
^ Detalji o 1. Fazi auto-puta Niš-Merdare
^ Dugalić, Miroljub (10. 8. 2019). „Sele Moravu zbog moravskog koridora”. Politika. Pristupljeno 13. 8. 2019.

Spoljašnje veze uredi

Mediji vezani za članak Državni putevi IA reda na Vikimedijinoj ostavi
„Putevi u Srbiji" (srpski, engleski)
Koridor X Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. jun 2009) (srpski, engleski)
Via Vita - drumska asocijacija Srbije (srpski, engleski)
Uvod u evro-rute
Detaljni spiskovi E– auto-puteva
Otvorena deonica auto-puta E80

[8] 28. juna 2023. g, otvorena poslednja deonica Straževica — Bubanj potok

[9] U izgradnji je deonica Pakovraće — Požega

[10] U izgradnji je skup deonica od petlje Kruševac zapad, do petlje Preljina (Čačak)

[11] U izgradnji je cela deonica (sa mostom preko Save dužine 1.310m)

[референтни_систем-1] v https://www.putevi-srbije.rs/images/pdf/referentni-sistem/2.2.1_spisak_drzavnih_puteva_IAreda.pdf

[мастер_план-2] „Generalni master plan saobraćaja u Srbiji”. Arhivirano iz originala 5. 8. 2013. g. Pristupljeno 4. 6. 2013.

[3] Prevedeno sa Vikipedije na mađarskom jeziku

[automatski_generisano2-4] Nema novih gradilišta na Koridoru 10 : Ekonomija : POLITIKA

[5] [„Press Online :: Politika :: Potpisan ugovor - Azerbejdžan gradi deo Koridora 11[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 30. 12. 2013. g. Pristupljeno 30. 12. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć) Press Online :: Politika :: Potpisan ugovor - Azerbejdžan gradi deo Koridora 11]

[Уредба2023-6] v ^g „Usvojena uredba o kategorizaciji puteva i odluka o linijama vazdušnog saobraćaja”. RTV. Tanjug. 12. 10. 2023. Arhivirano iz originala 13. 10. 2023. g.

[7] Uredba DP IA i IM reda 2024

[automatski_generisano1-12] ttps://www.koridorisrbije.rs/sr/projekat-novi-sad-ruma

[:0-13] Detalji o 1. Fazi auto-puta Niš-Merdare

[14] Dugalić, Miroljub (10. 8. 2019). „Sele Moravu zbog moravskog koridora”. Politika. Pristupljeno 13. 8. 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[b]

[v]

[g]

[8]

[9]

[10]