Valandovo
Valandovo (mkd. Валандово) je grad u Severnoj Makedoniji, u jugoistočnom delu države. Valandovo je sedište istoimene opštine Valandovo.
Valandovo Valandovo | |
|---|---|
 Središte Valandova | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država | Severna Makedonija |
| Opština | Valandovo |
| Stanovništvo | |
| — (2002) | 4.402 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 41° 19′ 01″ S; 22° 33′ 40″ I / 41.3169° S; 22.5611° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 110 m |
  Valandovo Valandovo na karti Severne Makedonije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 2460 |
| Pozivni broj | 034 |
| Registarska oznaka | VA |
| Veb-sajt | www |
Geografija uredi
Grad Valandovo je smešteno u jugoistočnom delu Severne Makedonije. Od najbližeg većeg grada, Strumice, naselje je udaljeno 20 km južno. Valandovo je raskrsnica puteva prema Strumici ili prema Dojranu, ili pak prema magistralnom putu E75 Skoplje — Solun.
Reljef: Valandovo se nalazi u istorijskoj oblasti Bojmija. Valandovo je smešteno na južnim padinama planine Plavuš. Oko naselja pruža se Đevđelijsko-Valandovsko polje.
Klima: Mesna klima je izmenjena kontinentalna sa značajnim uticajem Egejskog mora (žarka leta). Stoga se ovde gaje i tipično sredozemne biljke, poput maslina, smokava i šipka.
Vode: Kroz Valandovo teče Anska reka, koja se par kilometara zapadno uliva u reku Vardar.
Istorija uredi
U blizini Valandova, na brdu Isar[1], kod sela Marvinci, nalazi se važno arheološko nalazište. Po mnogim stručnjacima to bi mogao biti antički grad Idomena. Kod sela Dedelija nalazi se nekropola iz gvozdenog doba, sa tzv. „Mozaicima iz Valandova“.
Stanovnici Valandova kažu za svoje mesto da je za vreme Rimskog carstva bilo poznato kao „Mali Konstantinopolj“, a u srednjem veku kao „Mesto Markovih Kula“.
Valandovo se prvi put spominje kao naselje u dokumentu srpskog cara Stefana Dušana iz 12. juna — 1349. pod imenom 'Alavandovo.[2]
7. decembra 1899. u vreme Osmanskog carstva dogodila se tzv. „Valandovska afera“, kada je uhapšeno više od 250 simpatizera VMRO-a iz mesta i okoline zbog svoje revolucionarne delatnosti.
Po statistici sekretara Bugarske egzarhije, 1905. godine u Valandovu je živelo 560 Grka, vernika Carigradske patrijaršije, 312 Bugara, vernika Bugarske egzarhije, 285 Turaka i 90 Cigana.[3], a u tom, otomanskom periodu, u Valandovu su radile grčka i bugarska škola.
U Prvom svetskom ratu Borba oko Valandova aprila 1915. dogodila se kada su bugarski komiti prešli preko granice sa Kraljevinom Srbijom.[4]
Stanovništvo uredi
Nacionalni sastav po popisu iz 2002. godine bio je:[5]
| Broj | Postotak | |
| Ukupno | 4402 | 100% |
| Makedonci | 4.279 | 97,21 |
| Turci | 26 | |
| Srbi | 58 | |
| Romi | 13 | |
| Vlasi | 1 | |
| Bošnjaci | 1 | |
| ostali | 24 |
Pretežna veroispovest je pravoslavlje.
Kultura uredi
Pored Valandova, na planini Plavuš nalazi se Manastir Svetog Đorđa, čiji temelji potiču od istoimene crkve iz 1349. godine. Dolaskom Turaka crkva je pretvorena u manastir gradnjom zidova oko nje. Građevina je doživela brojne pregradnje tokom prošlih vekova.
Valandovo je od 1985. godine domaćin Valandovskog festivala, festival makedonske narodne muzike. Od 1989. godine, festival se održava na otvorenoj pozornici sa 1.200 sedišta, sve to prenosi i nacionalna televizija, tako da taj događaj ima brojne poklonike. Valandovski festival, izdao je do danas preko 35 ploča i audio i video kaseta.
- Kuriozitet ovog festivala da je 1993. godine, održan u gradu Sidneju, Australija jer tamo živi veliki broj Makedonaca.
U Valandovu se odvija i tradicionalna manifestacija „Rakijada“ u kojoj se učesnici takmiče u pečenju lozove rakije.[6]
Galerija uredi
-
Valandovo 1930. godine -
Pogled na Valandovo sa Plavuša -
Đorđe Ivanov, predsednik Makedonije, rodom iz Valandova -
Gradski bazen
Poznate ličnosti uredi
- Đorđe Ivanov, bivši predsednik Severne Makedonije.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ [1] Srednovekovni gradovi i tvrdini vo Makedonija, Ivan Mikulčiќ
- ^ Turski dokumenti za istorijata na makedonskiot narod. Opširni popisni defteri od XVI vek za Kustendilskiot sanųak, T. V/3, Skopje, 1982, str.139.
- ^ Brancoff, D.M. "La Macedoine et sa Population Chretienne". Paris, 1905, r.118-119.
- ^ Veliki rat Srbije...Knj. 8, 1915. godina, stranica 96
- ^ Popis na naselenieto, domaќinstvata i stanovite vo Severna Makedonija, 2002: Definitivni podatoci
- ^ RTS: „Nova era u srpsko-makedonskim odnosima“ (27. oktobar 2012)
