Vikipedija na srpskom jeziku
Vikipedija na srpskom jeziku (takođe i srpska Vikipedija, SVP ili kolokvijalno Njikipedija) verzija je Vikipedije, slobodne enciklopedije, na srpskom jeziku koja je nastala 16. februara 2003. godine. Vikipedija na srpskom jeziku je 20. novembra 2009. godine dobila 100.000-ti članak, pre nego što je 6. jula 2013. godine prešla drugu prekretnicu sa 200.000 članaka, a zatim još jednu prekretnicu od 500.000 članaka od 13. januara 2018. godine. Broj članaka na ovoj verziji Vikipedije trenutno iznosi 688.191.[1] Vikipedija na srpskom jeziku je po broju članaka najveća južnoslovenska Vikipedija, a na listi svih Vikipedija trenutno zauzima 21. mesto (jun 2022. godine).[2]
| Vikipedija na srpskom jeziku | |
|---|---|
 | |
| Veb-adresa | sr |
| Komercijalnost | ne |
Tip | mrežna enciklopedija |
| Dostupan na | srpski |
| Vlasnik | Zadužbina Vikimedije |
| Pokrenut | 16. februar 2003. god. |
Istorija uredi
.png)
Vikipedija na srpskom jeziku je nastala 16. februara 2003. godine u 21:52 časova, od strane anonimnog korisnika sa IP adrese 217.120.4.140 najverovatnije iz Haga u Holandiji. U isto vreme je kreirana i Vikipedijom na hrvatskom jeziku, a pre toga je postojala zajednička Vikipedija na srpskohrvatskom jeziku.
Anonimni korisnik sa IP adresom 80.131.158.32, moguće iz Frajburga u Nemačkoj, 22. aprila 2003. godine preveo je veći deo glavne strane sa engleskog jezika, a 24. maja iste godine Nikola Smolenski je dovršio prevod. Filip Brčić je 26. juna u 02:31 napravio prvi članak, GNU FDL.
Tokom septembra 2003. godine Nikola je sređivao glavnu stranu i postavljao osnovni nivo članaka, a u oktobarskom Svetu kompjutera izašao je njegov članak o vikijima i Vikipediji posle čega su korisnici počeli da pristižu, što anonimni, što prijavljeni.[3] U oktobru je Nikola preveo i korisnički interfejs na srpski jezik.
Članci su na početku bili pisani samo ćirilicom, a od 3. marta 2006. godine je uveden softver koji je preslovljavao tekst sa ćirilice na latinicu i obrnuto, pa je i latinično pismo postalo ravnopravno.
Izdanje Vikipedije na srpskom jeziku se 2007. godine i 2008. godine našlo u spisku 50 najboljih internet stranica na srpskom jeziku u izboru časopisa PC-Press.[4][5]
Prema odluci stručnog žirija „Veb festa“, Vikipedija na srpskom jeziku je proglašena za najbolji sajt u oblasti edukacije za 2009. godinu i tom prilikom je Goranu Obradoviću, predstavniku Vikimedije Srbije, uručena prigodna plaketa i statua.[6]
Varijante uredi
Srpski jezik koristi dva pisma, ćirilicu i latinicu, kao i dva izgovora, ekavicu i ijekavicu. Kombinacijom pisma i izgovora dobijaju se 4 varijante (ćirilica-ekavica, ćirilica-ijekavica, latinica-ekavica i latinica-ijekavica), koje su potpuno ravnopravne u srpskom jeziku.
Kada je vikipedija na srpskom jeziku osnovana, koristila je ćirilično pismo i oba izgovora. Pošto se oba pisma podjednako koriste, činjeni su pokušaji za paralelno korišćenje i ćirilice i latinice. Prvi pokušaj je bio pravljenje bota koji bi vršio dinamičku transliteraciju svakog članka. Napravljeno je oko 1.000 duplih članaka, ali je akcija obustavljena zbog tehničkih problema i članci su izbrisani. Zajednica je odlučila da je model Vikipedije na kineskom jeziku bolji. Posle nekoliko meseci, softver je završen i sada svaki korisnik ima mogućnost da menja varijante koristeći kartice koje se nalaze na vrhu svakog članka. Vikipedija na srpskom jeziku koristi i specijalne oznake (tagove) za reči koje ne treba da menjaju pismo (imena na drugim jezicima, citati, itd). Specijalne oznake koje se koriste za sprečavanje transliteracije su:
- -{reč}- kada se želi sprečiti preslovljavanje teksta u članku
- __NOTC__ ili __БЕЗКН__ kada se želi sprečiti preslovljavanje naslova članka
- __NOCC__ ili __БЕЗКС__ kada se želi sprečiti preslovljavanje cele stranice
Transliteracija iz ćirilice u latinicu i obrnuto funkcioniše, dok je ekavsko-ijekavska varijanta mnogo složenija i njena implementacija još uvek nije završena. Smatra se da će nekada, kada to bude moguće, čitaoci moći da biraju i izgovor, pored pisma.
Srpska Vikipedija koristi ZhengZhu-ov program za mapiranje znakova za konverziju između ćirilice i latinice.
Sadržaj uredi
| 10 najposećenijih stranica u martu 2016. |
|---|
1. Srbija 
|
| 2. Kosem |
| 3. Beograd
|
| 4. Sufražetkinje |
| 5. Sretenje Gospodnje |
| 6. Novak Đoković
|
| 7. Rusija |
| 8. Nikola Tesla
|
| 9. Dan državnosti Srbije |
| 10. Aleksandar Tirnanić |
Vikipedija na srpskom jeziku trenutno ima 688.191 članaka. Prag od 100.000 članaka je prešla 20. novembra 2009. godine. Dana 20. novembra 2011. godine napravljen je 150.000. članak, a 6. jula 2013. godine 200.000. članak.
Zbog sličnosti srpskohrvatskih jezika, jedna od odlika ovih Vikipedija je kopiranje i prilagođavanje članaka sa jedne verzije Vikipedije na drugu.
Studenti nekoliko fakulteta (Filološkog fakulteta, Fakulteta za fizičku hemiju, Matematičkog fakulteta, Filozofskog fakulteta, Rudarsko-geološkog fakulteta, Fakulteta organizacionih nauka i Univerziteta Megatrend iz Beograda i Elektrotehničkog fakulteta iz Podgorice) su svoje seminarske radove radili na Vikipediji. Takođe, učenici Sedme beogradske gimnazije, Zemunske gimnazije, Treće beogradske gimnazije, Pete beogradske gimnazije i Matematičke gimnazije su organizovano radili na Vikipediji na srpskom jeziku.
Vikivesti na srpskom jeziku imaju preko 50.000 vesti, pa su neki vikipedijski članci praćeni vezom ka najnovijim vestima o toj temi.
Ova Vikipedija ima politiku doktrine izuzeća, koja reguliše upotrebu neslobodnog materijala u usko ograničenom skupu slučajeva.
Vikipedija na srpskom jeziku povremeno organizuje uređivačke maratone i nagradne igre.
Vikipedija na srpskom jeziku je 16. avgusta 2023. ostvarila 100% sadržaja u setu od deset hiljada članaka koje svaka Vikipedija treba da ima, kao prvi jezički projekat koji ostvario 100% sadržaja.
Automatski uneti članci uredi
Kada je 2006. godine automatski uz pomoć bota korisnika Miloša Rančića uneto oko 12.000 članaka o francuskim opštinama, javio se problem u zajednici zbog neslaganja velikog broja članova sa tim procesom. Problem je bio u tome što je većina naslova tih članaka ostala u originalu na francuskom jeziku. Transkripcija se odvijala veoma sporo, ali je završena u februaru 2010. godine.
Bot Nikole Smolenskog je 10. oktobra 2006. godine uneo 1.570 članaka iz Rečnika socijalnog rada za koji je njegov autor Ivan Vidanović dao dozvolu da se objavi na Vikipediji pod ГНУ licencom.
Tokom septembra i oktobra 2007. godine uneti su podaci o više od 4.300 naseljenih mesta u Srbiji i 1.250 u Crnoj Gori putem bota korisnika Filipa Maljkovića, prema podacima Republičkih zavoda za statistiku iz Beograda i Podgorice. Već postojeći članci o naseljima (oko 1.600 u Srbiji i oko 80 u Crnoj Gori) su proširivani podacima iz automatski generisanih članaka.
Od 13. do 17. jula 2009. godine uneseni su podaci za oko 2.400 veštačkih satelita programa Kosmos. Korišćeni su podaci sa veb-sajta NASA koji se nalaze u javnom vlasništvu. Podatke je uneo korisnik Miroslav Ćika preko svog botovskog naloga.
U sklopu obeležavanja Međunarodne godine astronomije, pokrenuto je zatim nekoliko masovnih unosa u vezi sa nebeskim telima. Tokom avgusta 2009. uneti su podaci za oko 7.840 članaka o НГЦ kosmičkim objektima dubokog neba iz astronomskog Novog opšteg kataloga. Korisnici Sič (Sich), Ivan (Ivan25) i XZ radili su na pripremanju astronomskih podataka, a korisnik Miroslav Ćika na njihovom programiranju za unos. U septembru su istim botom dodati i nebeski objekti iz Indeks kataloga, ukupno oko 5.400, dok su u oktobru pravljena preusmerenja i višeznačne za članke astronomskih kataloga. Unos 5.000 članaka o asteroidima je izvršio isti korisnik botovskim nalogom, od 3. novembra do 1. decembra 2009. godine.
U januaru 2010. uneseni su članci za oko 4.400 životinjskih i biljnih vrsta sa Crvene liste IUCN. Korisnici Metodičar (Metodicar), Zrno (Zrno), Smirnofliri (SmirnofLeary) , Miroslav i drugi radili su na pripremi unosa.
U junu 2010. je uneto oko 1.200 članaka o raznim računarima.
Celi septembar i deo oktobra 2010. su vršene opsežne pripreme za masovni unos nemačkih opština i uz to potrebnih tehničkih strana (šablona, preusmerenja, višeznačnih odrednica i sl), koji je trajao od 9. do 11. oktobra. Sve transkripcije naziva opština i okruga su bile unapred pripremljene. Unosom je započeto 11.429 članaka o nemačkim opštinama, napravljeno 308 šablona o okruzima i oko 15.000 preusmerenja i višeznačnih odrednica. Pored nosioca projekta korisnika Kaštera i njegovog java bota, u realizaciji su učestvovali i korisnici Slaja (Sly-аh), Filip Maljković (Dungodung), Jagoda (Maduixa), Aleks (Alexmilt), Jakša, Ivan (Ivan25) kao i anonimni korisnik 91.150.119.76.
Krajem 2012. i tokom 2013. uneto je oko 30.000 članaka o gradovima i okruzima u SAD. Početkom novembra 2014. uneto je oko 56 hiljada članaka o italijanskim naseljima (Korisnik:Dcirovicbot).
Statistika uredi
Statistika od 1. januara do 31. marta 2014.
Zajednica uredi
Od 15. februara 2005. godine članovi srpske viki-zajednice imaju redovne sastanke u Beogradu i povremene sastanke u Novom Sadu. Sastanci su se u početku održavali po restoranima i parkovima, a dugo su se održavali i u Domu omladine koji je Vikipediji na srpskom jeziku davao besplatno prostor. Lokalni ogranak Vikimedije za Srbiju i Crnu Goru je osnovan 3. decembra 2005. godine. Ovaj ogranak Vikimedije je peti po redu u svetu. Nakon razdruživanja Srbije i Crne Gore, ogranak je promenio ime u Vikimedija Srbije. Vikimedija Srbije sada ima svoju kancelariju u ulici Kneza Miloša 80, u Beogradu koja je otvorena svakog radnog dana i gde se odvijaju sastanci zajednice.
U narednih nekoliko godina organizovane su još tri regionalne konferencije, od kojih je svakoj domaćin Vikimedija Srbije.
Galerija uredi
-
Treća regionalna Vikimedijina konferencija -
Detalj sa proslave 15. rođendana Vikipedije na srpskom jeziku
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Statistike srpske vikipedije
- ^ Spisak Vikipedija
- ^ „Svet kompjutera: „Potpuna sloboda“”. Sk.co.rs. Arhivirano iz originala 26. 9. 2011. g. Pristupljeno 29. 9. 2011.
- ^ „Izbor PC-Press-a za 2007. godinu”. Arhivirano iz originala 7. 2. 2009. g. Pristupljeno 5. 2. 2009.
- ^ APLUS, www.aplus.co.rs. „Izbor PC-Pressa za 2008. godinu”. Pcpress.rs. Pristupljeno 29. 9. 2011.
- ^ Веб Фест: „Najbolji regionalni veb projekti“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. децембар 2009) за 2009.
- ^ „извор”.
- ^ „извор”.
Литература uredi
- Janjić, Stefan (2017). „Srebrenica na Vikipediji : kako se piše "zločin"”. Populizam, izbeglička kriza, religija, mediji : medijska istraživanja / [uređivački kolegijum Dubravka Valić Nedeljković, Dinko Gruhonjić] : zbornik radova. Novi Sad: Filozofski fakultet: 117—129. COBISS.SR 525223012 COBISS.SR 320485383
