Karavanke
Karavanke (nem. Karawanken, u Sloveniji poznate i kao Kranjsko gorje, sloven. Kranjsko gorovje) su planinski venac južnih krečnjačkih alpa. Dužinom od oko 120 kilometara, kojom deli Austriju i Sloveniju, spada u najduže vence u Evropi.
| Karavanke | |
|---|---|
 Pogled na istočne Karavanke sa Stola | |
| Geografske karakteristike | |
| Najviša tačka | Stol |
| Ndm. visina | 2236 m |
| Koordinate | 46° 25′ 00″ S; 14° 25′ 00″ I / 46.4166° S; 14.4166° I |
| Geografija | |
  Karavanke | |
| Države |  Slovenija  Austrija |
| Regije | Gorenjska i Koruška |
| Masiv | Alpski |
| Grupa | Dravska planinska grupa[1] |
Ime uredi
Još u antičko doba, za života Klaudija Ptolomeja, znalo se za ime Karavanke, iako se u današnjem smislu nije upotrebljavalo. U srednjem veku, ovaj planinski venac su nazvali na latinskom jeziku Creines mons, tj. Kranjsko gorje (sloven. Kranjsko gorovje). Od 19. veka do danas, ponovo se koristi staro ime Karavanke.[2]
Geografija uredi
Karavanke se rasprostiru u smeru istok-zapad, od italijanskog Trbiža, što pradstavlja tromeđu Italije, Austrije i Slovenije, formirajući granicu drugih dveju država, do Pece, te unutar Slovenije do Slovenj Gradeca - Uršlje gore u dužini od oko 120 kilometara. Sa severne strane, u Austriji, prostire se dolina reke Drave, čiji tok dalje nastavlja kroz Sloveniju. Sa južne strane, Karavanke i Julijske alpe deli dolina reke Save, dok istočne krajeve ograđuju Kamničko-Savinjski Alpi i Pohorje.
Zajedno sa Ziljskim i Karnijskim alpima, Karavanke čine dravsku planinsku grupu.
Podela uredi
Slovenački deo Karavanskog gorja ima sledeću podelu:
- Severne Karavanke,
- Srednje-karavansko podolje,
- Zapadne Karavanke,
- Istočne Karavanke,
- Južne Karavanke,
- Mežičko-Solčavske Karavanke,
- Vitanjsko-Konjičke Karavanke.[3]
Najviši vrh je Stol sa 2236 metara nadmorske visine.
Prirodne odlike uredi
Karavansko gorje odlikuju strme padine, tako se u nekim delovima obrazuju takozvani prirodni amfiteatri, kao što su dolina Poden i Medvedji dol. Takođe postoje i klisure od kojih je najupečatljivija Dovžanova klisura nad Tržičem, dok je sa austrijske strane, najdublji usek Čepa.
Pravo čudo prirode predstavljaju polja Narcisa, koje starosedeoci nazivaju „Ključavnice”, koje rastu u Planini pod Golicom, Javorskom rovtu i na samom vrhu Golici. U proleće kada procvetaju, gusto se rasprostrane, odajući utisak kao da je sneg ponovo pao.
Saobraćaj uredi
Karavanke skupa sa Kamničko-Savinjskim Alpima formiraju prirodnu granicu izmeću Austrijske Koruške i Gorenjske regije u Sloveniji. Najznačajniji trgovinski put koji spaja zapadnu i jugoistočnu Evropu prolazi ovuda. Vekovima se prelazilo, iz današnje Slovenije u Austriju, preko planinskog prevoja Ljubelj (1370 m.n.v), koji je star 300 godina. Drugi prevoj jeste Jezerski vrh (1218 m.n.v).
Ispod Karavanki se danas može proći kroz 3 tunela, najstariji je železnički tunel „Karavanke” dug 7967 m, izgrađen 1906. godine, drumski tunel „Ljubelj” dug 1566 m, i najmlađi auto-putni tunel „Karavanke” dug 7864 m, čija se druga cev i danas gradi. Za brži put prema Filahu i Nemačkoj koristi se tunel Karavanke, dok se tunel Ljubelj koristi kao regionalni put između Klagenfurta i Ljubljane.
Najviši vrhovi Karavanskog gorja uredi
Podebljani vrhovi se nalaze u obe države.
Vrhovi u Sloveniji uredi
- Stol (2236 m n. v.),
- Vrtača (2180 m n. v.),
- Kepa (2143 m n. v.),
- Košuta (2133 m n. v.),
- Peca (2126 m n. v.),
- Veliki vrh (u Košuti) (2088 m n. v.),
- Begunjščica (2063 m n. v.),
- Košutica (1968 m n. v.),
- Dovška Baba (1892 m n. v.),
- Golica (1835 m n. v.),
- Klek (1754 m n. v.),
- Uršlja Gora (1699 m n. v.).
Vrhovi u Austriji uredi
- Vrtača (Vertatscha) (2180 m n. v.),
- Kravlji vrh (Kuhberg) (2026 m n. v.),
- Kozjak (Kosiak) (2024 m n. v.),
- Košutica (Loibler Baba) (1968 m n. v.),
- Klajnobir (Kleinobir) (1948 m n. v.),
- Barentalska kočna (Bärntaler Kotschna) (1944 m n. v.)
- Setiče (Freiberg) (1923 m n. v.),
- Grlovec (Ferlacher Horn) (1840 m n. v.),
- Mačenski vrh (Matschacher Gupf) (1691 m n. v.),
- Crni vrh (Schwarzer Gupf) (1688 m n. v.).[4][5]
Literatura uredi
Napomena: navedena literatura je na slovenačkom jeziku.
- Bogdan Badovinac, Drago Kladnik, Savinjsko, Celje, Velenje A-Ž: priročnik za popotnika in poslovnega človeka, Pomurska založba, Murska Sobota, 1997. ISBN 978-86-7195-235-4
- Karl Hren, Grape n vrhovi, Čar Karavank med Peco in Obirjem, Mohorjeva založba, Celovec/Klagenfurt, 2012.
- Više autora, Slovenija, Pokrajine in ljudje, Mladinska knjiga, 1998. ISBN 978-86-11-15033-8
Spoljašnje veze uredi
Reference uredi
- ^ Glavna gorstva v Sloveniji
- ^ Stanko Klinar, Karavanke - Planinski vodnik, Planinska založba, Ljubljana, 1983.
- ^ Karel Natek, Marjeta Natek, Slovenija: Geografska, zgodovinska, pravna, politična, ekonomska in kulturna podoba Slovenije, Mladinska knjiga, Ljubljana. 1998. ISBN 978-86-11-15348-3.
- ^ hribi.net
- ^ Karawanken – Wikipedia