Википедија

Manastir Ćelije

објекат и непокретно културно добро у Колубарском управном округу, Србија

Manastir Ćelije je ženski manastir koji pripada Eparhiji valjevskoj Srpske pravoslavne crkve.

Manastir Ćelije
Opšte informacije
MestoLelić
OpštinaValjevo
Država Srbija
Vreme nastanka13. vek
Tip kulturnog dobraSpomenik kulture od velikog značaja
Vlasnikupravnik igumanija Glikerija Janjić
Nadležna ustanova za zaštituZavod za zaštitu spomenika kulture
www.vaza.co.rs

Položaj uredi

Manastir se nalazi na 6 km jugozapadno od Valjeva, na levoj obali reke Gradac. Manastir se nalazi u brdovitom predelu koji pripada ataru sela Lelić. Gusto raspoređene šume i kamenito tlo, kao prirodno zaštitna okolina skriva manastir koji se ne vidi sve dok se ne počne silaziti u kotlinu u kojoj se nalazi.

Istorija uredi

 
Nova crkva Sv. Save

Tačno vreme nastanka manastira nije poznato, ali prema opštim istorijskim podacima, manastir potiče iz srednjeg veka. Narodno predanje vezuje ovaj manastir za doba kralja Dragutina, koji je od 1282-1316. godine upravljao ovim krajevima, a bio je poznat i kao Sremski kralj. Manastir Ćelije, kao manastir kraj sela Lelić se u turskim izvorima pominje 1560. godine, a kroz ceo XVIII vek, Ćelije su središte svih aktivnosti valjevskog kraja. Ugledni monasi ovog manastira imali su velikog udela u dizanju buna protiv Turaka, zbog čega je zloglasni paša Bušatlija početkom 1791. godine zapalio manastir Ćelija zajedno sa 13 crkava valjevskog kraja. U ovom manastiru je sveštenički čin dobio i Hadži Ruvim. [1]

Ikonopis i stare knjige uredi

Najstarija ikona u manastiru je ikona Sabora Svetih Arhangela, zaštitnika ovog svetog hrama, a potiče iz vremena pre 1798. godine, jer je tada priložena manastiru.

Najstarija knjiga u manastiru je Boženstvenaja skrižalj (u zapisima je nazivaju Skrižali), koju je crnogorski vladika Danilo Petrović kupio 1715. godine u Rusiji, te istu potom poklonio manastiru. Među vrlo stare knjige spadaju dva mineja za mesece mart i novembar, a prema načinu štampanja, veoma malom formatu i zapisima, oba mineja potiču najkasnije iz prvih decenija XVIII veka, a pretpostavlja se da su štampani u Veneciji. Veliki trebnik je štampan u Rusiji u drugoj polovini XVIII veka, a postao je svojina manastira oko 1814. godine. U manastiru se nalazi još jedna knjiga koja ima istorijsku vrednost, a to je Sveto pismo Starog zaveta na crkvenoslovenskom jeziku, koje je nekada pripadalo proti Matiji Nenadoviću.

Znamenitost uredi

 
Grob Sv. Justina Ćelijskog

Manastir je poznat po tome što je u njemu živeo arhimandrit dr Justin Popović (1894 — 1979), Sveti Ava Justin, Veliki Svetionik Ćelijski, Svesrpski i Svepravoslavni, čiji se grob nalazi na južnoj strani oltara, a po čijoj želji, grob nema drugog spomenika osim ovećeg kamenog Krsta i cveća na humci.

Sa leve strane crkve prema oltaru, odmah iza severnih vrata, nalazi se grob Ilije Birčanina, podgorskog vojvode, obor-kneza ispod Medvednika, koga su turske dahije, zajedno sa valjevskim knezom Aleksom Nenadovićem, posekle na Kolubarskoj ćupriji u Valjevu 1804. godine.[2]

Sadašnjost uredi

Igumanija manastira od 1967. je Glikerija (Janjić) U manastiru je razvijena štamparska i ikonopisačka delatnost. U manastirskoj crkvi su mošti novojavljenog Hristovog Svetitelja oca Justina Ćeliskog i delić moštiju Svetitelja savremenog doba Nektarija Eginskog iz Grčke.[3]

Galerija uredi

  •  
    Manastirska kapija
  •  
    Sveti Justin Ćelijski
  •  
    Konak
  •  
    Grob Ilije Birčanina
  •  
    Manastirski konak

Izvori uredi

  1. ^ Letopis manastira Ćelija. Valjevo: Manastir Ćelije. 1985. str. 7—12, 16—22, 28—29. 
  2. ^ Vodič kroz manastire u Srbiji. Beograd: Srpska književna zadruga, Beograd. 1995. str. 413—415. ISBN 978-86-379-0526-4. 
  3. ^ Mileusnić, Slobodan (2002). Ćelije - Sveti arhanđeli Mihailo i Gavrilo. Novi Sad: Pravoslavna reč. str. 952. ISBN 86-83903-02-8. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Манастир_Ћелије&oldid=27434909”