Nacionalni park Fruška gora

Nacionalni park Fruška gora
Nacionalni park Fruška gora
IUCN kategorija II (nacionalni park)
	Popovičko jezero
Mjesto	Srbija
Najbliži grad	Novi Sad
Koordinate	45° 10′ 00″ N 19° 40′ 00″ E / 45.16667° S; 19.66667° I
Površina	26.672 ha
Osnovano	1960. godine
Upravljačko tijelo	Srbija

Nacionalni park Fruška gora se nalazi u Vojvodini, u Srbiji, nedaleko od Novog Sada. Godine 1960. je proglašen nacionalnim parkom.^[2]

Najviši vrh je Crveni Čot (539 m), a najznačajniji turistički centar Iriški venac.^[3]^[4] Pruža se duž desne obale Dunava, duga 78, a široka 15 km. Stvaranje planine počelo je u mezozoiku, pre 90 miliona godina; naučnici je nazivaju „ogledalo geološke prošlosti“.^[5] Na njoj su pronađene 164 životinjske fosilne vrste, stare oko 123 miliona godina. Floru Fruške gore čini oko 1500 biljnih vrsta.^[6]

Fruška gora bogata je šumama hrasta, graba, bukve, lipe i drugog drveća, sa zaštićenih preko 50 biljnih vrsta.

Na planini postoji i više arheoloških nalazišta (neolit, bakarno, bronzano i rimsko doba), kao i stari fruškogorski manastiri (ukupno 17), nastali od kraja 15. do 18. veka, poznati po specifičnoj arhitekturi, bogatim riznicama, bibliotekama i freskama. Središte uprave Nacionalnog parka je u Sremskoj Kamenici.^[1]

Naziv uredi

Naziv nacionalnog parka potiče od naziva istoimene planine, a sam naziv Fruška gora nosi u svom pridevskom obliku etnonim „Frug“ u značenju Franak (Franačka država se krajem 8. i početkom 9. veka prostirala sve do naših krajeva), te na taj način ime ove planine čuva uspomenu na stanje iz davnih vremena.^[4]

Geografija uredi

Park čini usamljena ostrvska planina u Panonskoj niziji. Prema jugu i severu Fruška gora je jako razuđena planinskim i rečnim tokovima, pri čemu se od glavnog uskog grebena pružaju pojedinačni, bočni grebeni, najčešće sa vrlo strmim padinama. Severna padina Fruške gore je strmija u odnosu na južnu, usled podsecanja Dunava. Takođe, lesna zaravan koja okružuje Frušku goru, manje je širine i moćnosti na severnoj strani, usled pomenutih prilika.

Vrhovi uredi

Na Fruškoj gori postoji devet vrhova koji prelaze nadmorsku visinu od 500 metara:^[3]

Crveni čot (539 m)
Pavlasov čot (531 m)
Isin čot (522 m)
Iriški venac - TV toranj (516 m)
Crvena krečana (512 m)
Iriški venac - spomenik (509 m)
Ledinački crni čot (507 m)
Kraljeva stolica (502 m)
Pletena anta (500 m)

Geografsko-turistički položaj uredi

Nacionalni park Fruška gora ima povoljan turističko-geografski položaj. Preko Novog Sada i Beograda je saobraćajno dobro povezan putnim pravcima: Novi Sad-Beograd, Novi Sad-Ruma-Šabac, Novi Sad-Bačka Palanka-Ilok-Šid, Novi Sad-Beograd-Neštin-Ilok, i nekoliko saobraćajnica nižeg reda koje poprečeno presecaju planinu. Na svim putnim pravcima postoje, uglavnom stalne autobuske linije. Što se tiče železničkog saobraćaja, postoji železnička pruga Subotica-Novi Sad-Beograd, koja se od Beograda račva prema Nišu i Baru. Autobuska i železnička stanica u Novom Sadu udaljena je od Fruške gore 15 km, a od Beograda 50 km. Aerodrom Surčin (Beograd) nalazi se na 55 km od Nacionalnog parka.

Pašnjaci i plodno zemljište, vinogradi i voćnjaci, ukrašavaju padine i niže delove Fruške gore, dok su površine koje se nalaze visinama iznad 300 metara nadmorske visine pokrivene gustim, listopadnim šumama.