Википедија

Raški stil

Raški stil u srpskoj arhitekturi tokom srednjeg veka, obuhvata vremenski period od sedme decenije 12. do kraja 13. veka, dok se kao granični primeri uzimaju Nemanjini Đurđevi Stupovi (oko 1170) za početak epohe odnosno Dragutinova crkva Svetog Ahilija u Arilju (oko 1296). Međutim ova granica je samo okvirna pošto ima sakralnih objekata koji vremenski pripadaju nekom drugom stilu, ali su arhitektonski građene u Raškom stilu, kakve su na primer manastirske crkve u Dečanima i Banjskoj, koje su podignute u prvoj polovini 14. veka odnosno u vreme kada dominira Vardarski stil. Sam stil je dobio naziv po reci Raški, oko koje je gravitirala tadašnja država. Raški stil je dobio poseban naziv i originalni je domet srpskih arhitekata koji su stvorili promenu u arhitekturi crkvenih objekata što je rezultovalo u uspostavljanjem posebnog originalnog stila u sakralnoj arhitekturi po kome su postali poznati u svetu.[1]

Manastir Studenica

Karakteristike stila uredi

Osnovna karakteristika ovog stila je jednobrodna zasvedena građevina sa jednim kubetom. Sa zapadne strane se obično nalazi priprata, dok se sa južne i severne nalaze niža odeljenja, obično pevnički transepti i paraklisi. Spoljašnja obrada crkvenih građevina je izvršena u romanskom stilu, što ukazuje na direktne veze sa Primorjem odnosno majstorima iz gradova sa istočne obale Jadrana (Kotor, Dubrovnik i drugi) koja se nalazila pod kontrolom Nemanjića, ili čak iz gradova južne Italije, gde se i u planovima osnova i u načinu gradnje, naročito u kamenoj plastici, nalaze analogije sa srpskim spomenicima.[2][3] Za ovu epohu u arhitekturi je vezano i tzv. zlatno doba srpskog slikarstva koje počinje sa živopisanjem Đurđevih Stupova oko 1175. godine i završava se sa Gradcem oko 1275. godine, a svoj vrhunac dostiže u Sopoćanima[4]. Posle ovog perioda, nastupio je tzv. Vardarski stil sa svojim freskoslikarstvom, koji se razvija pod uticajem Renesanse Paleologa. Vizantijski carski živopisci koji su dolazili iz Carigrada i Soluna su preneli slikarstvo vizantijsko u Raški stil. Uticajem Nemanjinih sinova, pre svega Svetog Save zidno slikarstvo Bogorodičine crkve u Studenici poprima nove razmere u ovom stilu jer su natpisi na freskama po prvi put bili ispisani na srpskom jeziku.

Najznačajniji arhitektonski spomenici Raškog stila su[4]:

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Predavanja prof. arh. Đurđa Boškovića na Arhitektonskom fakultetu iz Istorije arhitekture Beograd 1966.
  2. ^ Dinastija Nemanjić
  3. ^ Zadužbine Nemanjića
  4. ^ a b Deretić, Jovan (2005). Kulturna istorija Srba. Beograd. ISBN 86-331-2386-X. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Рашки_стил&oldid=26987913”