Urbana sredina
Urbana sredina ili gradska sredina je kompaktno izgrađeno naseljeno područje sa velikom gustinom naseljenosti u odnosu na okolno područje. Većina stanovništva u urbanoj sredini se bavi sekundarnim i tercijarnim delatnostima. Urbane sredine mogu biti gradovi, konurbacije, megalopolisi, ali ne i sela ili zaseoci koji pripadaju ruralnoj sredini.
Urbana sredina se formira i razvija kroz proces urbanizacije. Merenje stepena urbanizacije nekog područja se koristi neposredno za izračunavanje procenta urbanog i ruralnog stanovništva u nekom regionu, državi, na nekom konitintu ili u čitavom svetu, a posredno za usmeravanje urbanog razvoja, za urbanističko i prostorno planiranje, kontrolisanje širenja gradova.
Za razliku od urbane sredine, metropolitensko područje ne obuhvata samo urbano područje, nego i prigradska naselja koja su društveno i ekonomski povezana sa gradskim jezgrom, prvenstveno kroz dnevne migracije radne snage pri čemu gradsko jezgro predstavlja primarno tržište rada.
Termini urbana sredina, gradska sredina i gradsko područje mogu se poistovetiti sa terminom gradskog naselja. Različiti su kriterijumi za određivanje gradskih naselja: statistički, funkcionalni, društveni, administrativni, istorijski, urbanistički, ekonomski i geografski. Statistički kriterijumi su najegzaktniji i prema njima je najjednostavnije sagledati razlike u određivanju gradskih naselja u pojedinim državama. Statistički prag za dodeljivanje statusa gradskog naselja u skandinavskim zemljama je 200 stanovnika, u Kanadi i Australiji 1000 stanovnika, u Francuskoj i Češkoj 2000 stanovnika, u SAD 2500 stanovnika, u Holandiji i Indiji 5000 stanovnika, u Španiji 10 000 stanovnika, u Italiji 20 000 stanovnika, a u Japanu čak 30 000 stanovnika. Naselja sa brojem stanovnika ispod ovog praga u dotičnim zemljama svrstavaju se u seoska (ruralna), a sa brojem stanovnika preko ovog praga u gradska (urbana).