Википедија

Aksilofemoralna zaobilaznica

Aksilofemoralna zaobilaznica ili aksilofemoralni bajpas graft je metoda hirurške revaskularizacije koja se koristi kod simptomatske aortoilijaćne okluzivne bolesti, ako pacijent nema endovaskularnu opciju ili kod koga se ne može izvršiti aortofemoralnu rekonstrukcija.[1] Uspeh plasiranja zaobilaznice (bajpasa), koji je postavljen potkožno zavisi od zdravstvenog stanja aksilarne arterije, jer samo takva zaobilaznica je kvalitetna i može obezbediti adekvatni dotok krvi u ipsilateralnu ruku i jednu ili obje noge.[2] Ova ekstra-anatomska rekonstruktivna metoda jedna je od opcija za zbrinjavanje pacijenata koji imaju zaražene aortne graftove ili aortoenterične fistule, ili kada je iz tehnički teško izvodljiva, odnosno kod visokorizičnih bolesnika kod kojih je očekivani životni vek ograničen. Prema tome o aksillofemoralna zaobilaznica je alternativa standardnim rekonstrukcijama aortoilijačne regije kada su one kontraindikovane usled opštih ili lokalnih razloga.[3][4][5]

Aksilofemoralna zaobilaznica
Ugradnja arterijske zaobilaznice
СинонимиAxillobifemoral Bypass
Специјалностvaskularna hirurgija

Prema dosadađnjim saznanjima, procena prolaznosti zaobilaznca procjenjuju se na 40-80% do 5 godina nakon intervencije.[6][7][8][9] Na stopu prolaznosti zaobilaznice utiču i karakteristike bolesti pacijenata; pa tako bolesnici sa klaudikacijama uglavnom imaju bolju prohodnost od pacijenata s kritičnom ishemijom udova (CLI).[10][11]

Istorija уреди

Vaskularna hirurgija doživljava nagli razvoj nakon što je pravu revoluciju 1960. godine izazvao Debejki uvođenjem u upotrebu Dakron grafta, koji je i danas u upotrebi.[12][13]

Аksilofemoralni bajpas prvi su uspešno izveli Blejzdel i Hol 1962. godine, na tri pacijenta sa visokim hirurškim rizikom i obostranom okluzivnom bolešću. Kod jednog od pacijenata ugradnja aksilofemoralne zaobilaznice, obavljena je samo u lokalnoj anesteziji, što se pokazalo jako korisnim kod pacijenti koji nisu mogli da podnose opštu anesteziju.[14]

Nekoliko godina kasnije, Sauvage i Vood su 1966. prilagodili postupak ugradnje aksilofemoralne zaobilaznice pilagodili bilateralnim okluzijama i izveli prvi aksilobifemoralni bajpas (AKSbiFBG).[12]

U Srbiji prvu takvu operaciju izveli Vujadinović i Lotina 1981. godine.[12] [15][16]

Opšta razmatranja уреди

Periferna arterijska bolest (PAB) podrazumeva okluziju i/ili stenozu infrarenalne aorte i jedne ili obe ilijačne arterije a karakteriše se delimičnim ili potpunim prekidom protoka krvi kroz dotični krvni sud.[17] Prvi simptom bolesti je klaudikacija, uz pojavu erektilne disfunkcije i odsustvo femoralnog pulsa.[18] [19][20]

Od periferne arterijske okluzivne bolesti (PAB) može oboleti 13% osoba starijih od 50 godina. PAD je ponekad „tiha bolest", i takve osobe nisu svesne da je imaju,iako kod njih ponekad može uzrokovati bol u nogama, posebno tokom hodanje. Ova vrsta simptomatske bolesti pogađa oko 5% ljudi u zapadnom svetu starosti između 55 i 74 godina.

PAB nastaje tako što masne naslage (ateroskleroza) i krvni ugrušci uzrokuju sužavanje i blokadu arterije. To dovodi do lošeg protoka krvi kroz mišiće tokokom telesne aktivnosti, što uzrokuje ozbiljne simptome bolova u mišićima tokom hodanja koji nestaju nakon odmora (u obliku privremenog šepanja; intermitentne klaudikacije...). [21][22]

U teškim slučajevima PAB mogu se pojaviti simptomi bola tokom odmora, rane na koži (ulceracije) i gangrena, a ako se ne leči, može dovesti do amputacije nogu. Osobe koje pate od PAD-a takođe imaju veći rizik za kardiovaskularne bolesti, srčani i moždani udar.[23]

Cilj hirurškog zahvata уреди

Hirurška revaskularizacija je primarni način lečenja pacijenata s ozbiljnom ishemijom udova.[24] Cilj hirurškog zahvata je zaobići blokadu u okludiranom (začepljenom) glavnom krvnom sudu i time konstrukcijom alternativnog puta obezedi protok krvi pomoću veštačkog transplantata (zaobilaznice ili bajpasa).[25]

Dobre i loše strane уреди

Aksilofemoralna zabilaznica je manje traumatična od aortofemoralne zaobilaznice tokom izvođenja operacije jer ne zahteva otvaranje trbuha već se izvodi potkožno.[26] To je zato što za ovu zaobilaznicu koristi plastični (dakronski) graft (cevčica) koja potkožno plasirana povezuje femoralne arterije u nogama sa aksilarnom (pazušnom) arterijom ramenog pojasa. Međutim, graft korišten u ovom postupku je značajno duži što stvara veći rizik za njegovo začepljenje, infekciju i druge komplikacije jer putuje na veću udaljenost i jer aksilarna arterija nije veliki krvni sud kao aorta. Jedan od povećanog rizika za komplikacije je i taj što se graft ne nalazi duboko u tkivu i zato što je primenjeni graft značajno užeg promera od aortofemoralnog grafta.[27]

Indikacije уреди

Indikacije za aksilolobifemoralni bajpas su:[28][29] [30][1]

  • Simptomatska ishemija donjih udova (onemogućavanje klaudikacije, bola u mirovanju, gubitak tkiva), akutna ili hronična tromboza aortoilijačnog sistema
  • Infekcija aortnog grafta nakon transplantacije ili protetike
  • Aortoenterična fistula
  • Pacijenti bez endovaskularnih opcija za lečenje njihovih ishemijskih simptoma
  • Pacijenti visokog rizika sa značajnim komorbiditetima koji onemogućavaju rekonstrukciju prilivom iz aorte (kardiopulmonalne, višestruke prethodne trbušne operacije, prethodno zračenje u trbuh, trbušna stoma)
  • Koortacija aorte

Monnot i saradnici kao indikaciju za primenu privremenog aksilofemoralnog bajpasa naveli su zaštitu bubrežne funkcije nakon transplantacije bubrega, u cilju sanacije aneurizme trbušne aorte.[31]

Kontraindikacije уреди

Kontraindikacije za aksilofemoralni bajpas uključuju sledeća stanja:[1]

  • Bolesti aksilarnih ili subklavijalnih arterija
  • Ekstremni medicinski rizici za operativni zahvat (npr neregularna acidoza u akutnoj ishemiji)

Komplikacije уреди

Potencijalne komplikacije aksilofemoralnog bajpasa uključuju:[32]

  • Povrede brahijalnog pleksusa
  • Aksilarni sindrome (poremećaj aksilarne anastomoze)
  • Tromboza transplantata
  • Infekcija grafta (zaobilaznice)
  • Tromboza grafta i odgođena pseudoaneurizma transplantata (mogu biti znak primarne infekcije transplantata)

Vidi još уреди

Izvori уреди

  1. ^ а б в „Axillofemoral Bypass: Background, Indications, Contraindications”. 2020-06-11. 
  2. ^ Davidović, L. B., Mitrić, M. S., Kostić, D. M., Maksimović, Ž. V., Cvetković, S. D., Činara, I. S., Dimić, A. D., & Ilić, N. S. [2004]. Aksilobifemoralni bajpas. Srpski arhiv za celokupno lekarstvo, 132(5-6), 157-162.
  3. ^ Bang JH, Kim JW, Jung SH, Lim JY. Axillofemoral Bypass to Treat Severe Heart Failure Caused by Takayasu's Arteritis. Korean J Thorac Cardiovasc Surg. 2012 Apr. 45 (2):124-6.
  4. ^ Kuo HN, Lai HC, Chang YW, Wang CC, Lee WL, Chan SW, et al. Axillofemoral bypass relieves visceral malperfusion in type B aortic dissection. Ann Thorac Surg. 2013 Feb. 95 (2):703-5.
  5. ^ Shibutani S, Obara H, Kakefuda T, Kitagawa Y. Nonanastomotic pseudoaneurysm with complete disruption of an expanded polytetrafluoroethylene axillofemoral bypass graft. Ann Vasc Surg. 2012 Apr. 26 (3):422.e9-12.
  6. ^ Schneider JR, Golan JF. The role of extraanatomic bypass in the management of bilateral aortoiliac occlusive disease. Semin Vasc Surg. 1994 Mar. 7 (1):35-44.
  7. ^ Passman MA, Taylor LM, Moneta GL, Edwards JM, Yeager RA, McConnell DB, et al. Comparison of axillofemoral and aortofemoral bypass for aortoiliac occlusive disease. J Vasc Surg. 1996 Feb. 23 (2):263-9; discussion 269-71.
  8. ^ Harris EJ Jr, Taylor LM Jr, McConnell DB, Moneta GL, Yeager RA, Porter JM. Clinical results of axillobifemoral bypass using externally supported polytetrafluoroethylene. J Vasc Surg. 1990 Oct. 12 (4):416-20; discussion 420-1.
  9. ^ el-Massry S, Saad E, Sauvage LR, Zammit M, Davis CC, Smith JC, et al. Axillofemoral bypass with externally supported, knitted Dacron grafts: a follow-up through twelve years. J Vasc Surg. 1993 Jan. 17 (1):107-14; discussion 114-5.
  10. ^ Blaisdell FW, Hall AD. Axillary-femoral artery bypass for lower extremity ischemia. Surgery 1963;54:563–568.
  11. ^ Daar AS, Finch DRA. Graft avulsion: An unreported complication of axillofemoral bypass grafts. Br J Surg 1978;65:442–447.
  12. ^ а б в Mishall, Priti L.; Matakas, Jason D.; English, Keara; Allyn, Katherine; Algava, Diane; Howe, Ruth A.; Downie, Sherry A. (2016). „Axillobifemoral bypass: a brief surgical and historical review”. The Einstein journal of biology and medicine : EJBM. 31 (1-2): 6—10. ISSN 1559-5501. PMC 5260814  . PMID 28127271. 
  13. ^ [Guideline] Zierler RE, Jordan WD, Lal BK, Mussa F, Leers S, Fulton J, et al. The Society for Vascular Surgery practice guidelines on follow-up after vascular surgery arterial procedures. J Vasc Surg. 2018 Jul. 68 (1):256-284. [Medline]. [Full Text].
  14. ^ Blaisdell, F.W., Hall, A.D. (1963) Axillary-femoral artery bypass for lower extremity ischemia. Surgery, 54: 563-8
  15. ^ Swartz MH. Textbook of Physical Diagnosis History and Examination. 5th. Philadelphia: PA: Saunders Elsevier; 2006.
  16. ^ Lotina, S. (1983) Alternativni putevi (extraanatomski bypass) u revaskularizaciji aorto-ilio-femoralnih arterijskih lezija. Beograd: Medicinski fakultet, doktorska disertacija
  17. ^ Raffetto JD, Montgomery JE, Eberhardt RT, LaMorte WW, Menzoian JO. Differences in risk factors for lower extremity arterial occlusive disease. J Am Coll Surg. 2005;201(6):918-24.
  18. ^ Kuo HN, Lai HC, Chang YW, Wang CC, Lee WL, Chan SW, et al. Axillofemoral bypass relieves visceral malperfusion in type B aortic dissection. Ann Thorac Surg. 2013 Feb. 95 (2):703-5. [Medline].
  19. ^ Bang JH, Kim JW, Jung SH, Lim JY. Axillofemoral Bypass to Treat Severe Heart Failure Caused by Takayasu's Arteritis. Korean J Thorac Cardiovasc Surg. 2012 Apr. 45 (2):124-6. [Medline]. [Full Text].
  20. ^ Saadeddin ZM, Rybin DV, Doros G, Siracuse JJ, Farber A, Eslami MH. Comparison of Early and Late Post-operative Outcomes after Supra-inguinal Bypass for Aortoiliac Occlusive Disease. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2019 Oct. 58 (4):529-537. [Medline].
  21. ^ Schneider JR, Golan JF. The role of extraanatomic bypass in the management of bilateral aortoiliac occlusive disease. Semin Vasc Surg. 1994 Mar. 7 (1):35-44. [Medline].
  22. ^ Shibutani S, Obara H, Kakefuda T, Kitagawa Y. Nonanastomotic pseudoaneurysm with complete disruption of an expanded polytetrafluoroethylene axillofemoral bypass graft. Ann Vasc Surg. 2012 Apr. 26 (3):422.e9-12. [Medline].
  23. ^ Samson RH, Showalter DP, Lepore MR Jr, Nair DG, Dorsay DA, Morales RE. Improved patency after axillofemoral bypass for aortoiliac occlusive disease. J Vasc Surg. 2018 Nov. 68 (5):1430-1437. [Medline].
  24. ^ Passman MA, Taylor LM, Moneta GL, Edwards JM, Yeager RA, McConnell DB, et al. Comparison of axillofemoral and aortofemoral bypass for aortoiliac occlusive disease. J Vasc Surg. 1996 Feb. 23 (2):263-9; discussion 269-71. [Medline].
  25. ^ Al-Wahbi A. Axillofemoral bypass with local anesthesia: a way forward to enable limb salvage in high-risk patients. Local Reg Anesth. 2010;3:129–132.
  26. ^ Passman MA, Taylor LM, Moneta GL, Edwards JM, Yeager RA, McConnell DB, Porter JM. Comparison of axillofemoral and aortofemoral bypass for aortoiliac occlusive disease. J Vasc Surg. 1996;23(2):263–269. discussion 269–271
  27. ^ Hardouin S, Cheng TW, Farber A, Kalish JA, Jones DW, Malas MB, et al. Axillary-bifemoral and axillary-unifemoral artery grafts have similar perioperative outcomes and patency. J Vasc Surg. 2020 Mar. 71 (3):862-868. [Medline].
  28. ^ Harris EJ Jr, Taylor LM Jr, McConnell DB, Moneta GL, Yeager RA, Porter JM. Clinical results of axillobifemoral bypass using externally supported polytetrafluoroethylene. J Vasc Surg. 1990 Oct. 12 (4):416-20; discussion 420-1. [Medline].
  29. ^ Igari K, Kudo T, Katsui S, Nishizawa M, Uetake H. The Comparison of Long-term Results between Aortofemoral and Axillofemoral Bypass for Patients with Aortoiliac Occlusive Disease. Ann Thorac Cardiovasc Surg. 2020 Apr 22. [Medline].
  30. ^ el-Massry S, Saad E, Sauvage LR, Zammit M, Davis CC, Smith JC, et al. Axillofemoral bypass with externally supported, knitted Dacron grafts: a follow-up through twelve years. J Vasc Surg. 1993 Jan. 17 (1):107-14; discussion 114-5. [Medline].
  31. ^ Monnot A, Rouer M, Horion J, Plissonnier D. Axillofemoral bypass for kidney transplant protection during open repair of abdominal aortic aneurysm. Ann Vasc Surg. 2015 Aug. 29 (6):1315.e1-2.
  32. ^ Monnot A, Rouer M, Horion J, Plissonnier D. Axillofemoral bypass for kidney transplant protection during open repair of abdominal aortic aneurysm. Ann Vasc Surg. 2015 Aug. 29 (6):1315.e1-2. [Medline].

Literatura уреди

Spoljašnje veze уреди

 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aksilofemoralna_zaobilaznica&oldid=27448438”