Đunis
Đunis je naseljeno mesto grada Kruševca u Rasinskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 812 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1006 stanovnika). Ovo ime koje odudara od uobičajenih toponima za srpska sela verovatno duguje svecu Dionisiju kome je bio posvećen jedan od mnogih manastira koji su se u Đunisu nekada nalazili. U knjizi ”Crkvena umetnost”[1] navodi se da su na đuniškom groblju, nedaleko od današnje parohijske crkve Svetog Pantelejmona, podignute 1903, pronađeni ostaci starog hrišćanskog hrama Svetog Dionisija Areopagita iz 4. veka. S obzirom na to da je reč Đunis narodni hipokoristik - posrbljavanje reči Dionis, a kult paganskog božanstva Dionisa bio je jedan od najrasprostranjenijih na centralnom Balkanu do dolaska hrišćanstva [2], može se pretpostaviti da toponim Đunis ima daleko starije korene, iz prehrišćanskog vremena.
Đunis | |
|---|---|
 Manastir u Đunisu | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Rasinski |
| Grad | Kruševac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 812 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 35′ 01″ S; 21° 30′ 16″ I / 43.583666° S; 21.504333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 257 m |
.svg)  Đunis Đunis na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 37202 |
| Pozivni broj | 037 |
| Registarska oznaka | KŠ |
Geografija uredi
Đunis se nalazi u centralnoj Srbiji u Rasinskom okrugu. Udaljen je oko 210 km od Beograda, 14 km od Kruševca i 8 km od auto-puta E-75, a nalazi se na glavnoj železničkoj liniji normalnog koloseka Beograd - Niš - Skoplje - Solun na kojoj ima svoju putničku i teretnu stanicu. Smešten je u dolini Južne Morave, a kroz njega protiče i Ribarska reka.
U blizini se nalazi Đuniski vis.
Klima uredi
Klima Đunisa je umereno kontinentalna sa uticajem planinske klime. Leta su sa prilično svežim jutrima i večerima zbog vetra koji duva sa Jastrepca, a zime su snegovite sa retkim oštrim mrazevima.
Demografija uredi
U naselju Đunis živi 696 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 47,1 godina (44,1 kod muškaraca i 49,9 kod žena). U naselju ima 276 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,94.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 7 | 15 | ||
| 80+ | 11 | 20 | ||
| 75—79 | 24 | 40 | ||
| 70—74 | 23 | 44 | ||
| 65—69 | 32 | 43 | ||
| 60—64 | 25 | 40 | ||
| 55—59 | 16 | 16 | ||
| 50—54 | 27 | 21 | ||
| 45—49 | 36 | 34 | ||
| 40—44 | 26 | 24 | ||
| 35—39 | 21 | 13 | ||
| 30—34 | 15 | 12 | ||
| 25—29 | 28 | 20 | ||
| 20—24 | 20 | 31 | ||
| 15—19 | 21 | 17 | ||
| 10—14 | 13 | 12 | ||
| 5—9 | 20 | 15 | ||
| 0—4 | 16 | 14 | ||
| Prosek : | 44,1 | 49,9 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 332 | 69 | 221 | 24 | 15 | 3 |
| Ženski | 390 | 51 | 225 | 105 | 9 | 0 |
| UKUPNO | 722 | 120 | 446 | 129 | 24 | 3 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 126 | 34 | 0 | 0 | 33 |
| Ženski | 63 | 28 | 0 | 0 | 12 |
| UKUPNO | 189 | 62 | 0 | 0 | 45 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 5 | 14 | 5 | 0 | 13 |
| Ženski | 2 | 2 | 6 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 7 | 16 | 11 | 1 | 13 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 2 | 2 | 2 |
| Ženski | 1 | 0 | 0 | 3 | 2 |
| UKUPNO | 1 | 0 | 2 | 5 | 4 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 7 | 0 | 0 | 9 | |
| Ženski | 5 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 12 | 0 | 0 | 10 | |
Istorija uredi
Đunis je neproporcionalno svojoj veličini imao veoma burnu istoriju. Mada je često sa svojim brojnim crkvama i manastirima bio na meti turskih napada retko je bio bitna tačka istorijskih dešavanja sve do srpsko-turskog rata 1876. godine kada je srpska vojska pod komandom ruskog generala Mihaila Černjajeva u Đunisu 17. oktobra pretrpela katastrofalan poraz, inače jedini u dotadašnjoj Černjajevljevoj vojnoj karijeri.
Turizam uredi
Đunis svake godine poseti na desetine hiljada turista, ali su smeštajni kapaciteti ipak nerazvijeni. Turističke atrakcije Đunisa predstavljaju njegovi manastiri, poznati pecaroški lokaliteti na Južnoj Moravi, kao i prilično očuvana priroda.
Najveći broj hodočasnika privlači manastir Pokrova Presvete Bogorodice koji je izuzetno posećen tokom cele godine, ali na dan slave manastira, 14. oktobra se svake godine okupi više desetina hiljada ljudi iz cele Srbije. Drugi đuniški manastir, manastir sv. Romana je takođe jedna od najvećih srpskih svetinja. Pominje se još 1020. u hrisovulji vizantijskog cara Vasilija Drugog. Posebnu pažnju budi podatak da se u ovom manastiru nalazi i grob ruskog plemića i dobrovoljca Nikolaja Nikolajeviča Rajevskog koji je u Tolstojevom romanu Ana Karenjina predstavljen kao Vronski. Vronski tj. Rajevski je po pogibiji prvobitno bio sahranjen u porti manastira da bi kasnije bio prenet u porodičnu grobnicu u Rusiji, ali je njegovo srce ostavljeno da do danas počiva u manastiru.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Protođakon Pribislav Simić ”Crkvena umetnost” izdanje Sv. arhijerejskog sabora SPC 1994. http://www.patrijarsija-puo.rs/e-prodavnica/knjige/crkvena-umetnost/knjiga-1234/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. jul 2018)
- ^ Sanja Pilipović ”Trijada Zevsa, Herkula i Dionisa - prilog izučavanju drevnih kultova u Gornjoj Meziji” Institut za balkanske studije, SANU, Beograd 2017 http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0350-7653/2008/0350-76530839059P.pdf
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
