Jevrem Brković
Jevrem Brković (Seoca,[1] 29. decembar 1933 — Podgorica, 24. januar 2021) bio je jugoslovenski i crnogorski književnik, novinar i kulturni radnik.[2] Bio je poznat je po svojim oštrim kritikama političkih protivnika, kao i ličnosti iz javnog života Crne Gore, ali i kao veliki promoter crnogorstva, a protivnik srpstva.
Jevrem Brković | |
|---|---|
 Jevrem Brković | |
| Datum rođenja | 29. decembar 1933. |
| Mesto rođenja | Seoca, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 24. januar 2021. (87 god.) |
| Mesto smrti | Podgorica, Crna Gora |
| Deca | Balša Brković |
Biografija uredi
Brković pripada generaciji crnogorskih pisaca koja je na jugoslovensku književnu pozornicu stupila sredinom pedesetih godina 20. vijeka. U ranim fazama svog književnog djelovanja Brković je pisao poeziju i drame, da bi u kasnijim fazama napisao nekoliko romana i objavio brojne esejističke i publicističke knjige. Njegov opus obuhvata pedesetak naslova, dok su Sabrana djela objavljena u trideset tomova.
Za svoj književni rad Brković je dobio brojne domaće i internacionalne nagrade (Ratkovićeva nagrada, Sterijina nagrada, Trinaestojulska nagrada...). Pokretač je i prvi urednik književne revije Ovdje kao i Crnogorskog književnog lista. Bio je predsjednik Udruženja književnika Crne Gore, a učestvovao je u osnivanju Crnogorskog društva nezavisnih književnika, Matice crnogorske, Crnogorskog Pen centra i Dukljanske akademije nauka i umjetnosti.
Još tokom šezdesetih godina Brković je bio aktivan učesnik u brojnim polemikama oko ideoloških, nacionalnih i estetskih pitanja. U predvečerje raspada Jugoslavije Brković se snažno usprotivio politici koju je reprezentovao Slobodan Milošević, zagovarajući miran rasplet jugoslovenske krize. Na samom početku devedesetih godina 20. vijeka Brković je, uz Slavka Perovića, bio najagilniji antiratni aktivista i protivnik Miloševićevog režima u Crnoj Gori. Zbog njegovog otvorenog Pisma izvinjenja hercegovačkim Hrvatima i Muslimanima, koje je bilo reakcija na bahato ponašanje crnogorskih rezervista u zapadnoj Hercegovini, u jesen 1991. godine protiv Brkovića je podignuta optužnica za raspirivanje nacionalne mržnje. U oktobru mjesecu iste godine Brković je emigrirao u Hrvatsku. Nakon promjene političke klime u Crnoj Gori, Brković se 1999. godine vratio iz emigracije. Pozivao je na bombardovanje Srbije od strane NATO-a.[3]
U periodu do referenduma o nezavisnosti 2006. godine, Brković je otvoreno podržavao politiku vladajućih struktura, pišući u svom Crnogorskom književnom listu brojne tekstove, često uvredljivog karaktera i vulgarne sadržine, protiv vodećih ljudi crnogorske opozicije.[traži se izvor]
Dana 24. oktobra 2006. Brkovića i njegovog vozača i telohranitelja Srđana Vojičića su napala trojica naoružanih ljudi. Vojičić je ubijen, dok je Brković zadobio lakše povrede.[4] Spekulisalo se da je motiv za napad bila poslednja Brkovićeva knjiga „Ljubavnik Duklje“, u kojoj se on indirektno podsmevao mnogim ljudima iz javnog života Crne Gore, a posebno bliskim prijateljima bivšeg premijera Mila Đukanovića, ali ne i samom Đukanoviću.
Jevrem Brković je bio vrhovni komandant Lovćenske straže, organizacije koja je posvećena odbrani crnogorskog identiteta.[traži se izvor]
Preminuo je 24. januara 2021. godine, a u trenutku smrti je imao 87 godina.[5][6] Sahrana je obavljena 25. januara 2021. godine u krugu porodice na gradskom groblju Čepurci.[7]
Privatni život uredi
Brkovićev sin, Balša Brković je takođe crnogorski pisac, a njegov unuk Brajan Brković je potpredsednik odbora Stranke slobode i pravde u Novom Sadu.[8]
Djela uredi
- Knjige poezije[2]
- Oporuke
- Brđanska zemlja
- Brđanski Homer je mrtav
- Kučkini sinovi
- Starinska magla oko doma
- Komitske balade
- Zidanje i razur kule Ozrovića...
- Putovanje Jevrema preblagog
- Romani[2]
- Pantelej na drijenu
- Kneževi ljudi
- Crne tačke
- Monigreni
- Kamenštaci
- Ljubavnik Duklje
- Esejističke i polemičke knjige[2]
- Anatomija morala jednog staljiniste
- Minska polja estetike
- Unakaženo lice demokratije
- Glosarij...
Reference uredi
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 84.
- ^ a b v g „Jevrem Brković”. canu.me. Pristupljeno 19. 1. 2022.
- ^ Avramović, Zoran (2013). Rodoljupci i rodomrsci: Savremeni srpski patriotizam i nacionalno dezintegrativna misao i praksa. Beograd: Službeni Glasnik. str. 193.
- ^ Pretučen crnogorski pisac Jevrem Brković, Glas Amerike, 25. oktobar 2006.
- ^ „Preminuo književnik Jevrem Brković”. vijesti.me (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-01-24.
- ^ „Umro crnogorski pesnik Jevrem Brković”. Večernje novosti. 24. 1. 2021. Pristupljeno 25. 1. 2021.
- ^ Čitulja
- ^ „SSP osudila šovinistički napad na svog omladinskog aktivistu”. N1 (na jeziku: srpski). 2020-02-26. Pristupljeno 2021-02-15.
