Jeremija Živanović

Jeremija Živanović (Vražogrnac kod Zaječara, 17. septembar 1874 — Beograd, 27. oktobar 1940) bio je srpski književnik.

Jeremija Živanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1874-09-17)17. septembar 1874.
Mesto rođenja	Vražogrnac, Kneževina Srbija
Datum smrti	27. oktobar 1940.(1940-10-27) (66 god.)
Mesto smrti	Beograd, Kraljevina Jugoslavija

Biografija

U rodnom selu je pohađao osnovnu školu, a u Zaječaru je završio gimnaziju, fakultetske studije u Beogradu (jedan deo u Beču i Lajpcigu). Završio je studije jugoslovenske književnosti i slovenske filologije. Radio je kao srednjoškolski profesor (suplent) u Zaječaru i Nišu (profesor maternjeg jezika i književnosti u gimnaziji Kralj Milan I), nastavio pedagoški rad u Beogradu, gde je zatim posle Prvog svetskog rata, postao redovni profesor i rektor Više pedagoške škole u Beogradu (od 1927).

Profesorski ispit je položio 1904. godine u Beogradu, izabravši srpski i staroslovenski jezik, književnost i istoriju kao primarnu struku, a nemački kao sekundarnu. Predavao je u zaječarskoj gimnaziji Dositeja Obradovića (1902—1903), pa u Drugoj beogradskoj gimnaziji (1907—1913). Godinama je član Glavnog prosvetnog saveta Kraljevine Srbije i saradnik "Prosvetnog glasnika". Aktivni je član književnog odseka Srpske književne zadruge u Beogradu (1910). Bio je narodni poslanik (1912—1914), načelnik Ministarstva prosvete (1918—1919), predsednik Glavne uprave ujedinjenog profesorskog društva i urednik časopisa Nastavnik (1912), a svoje službovanje završio na visokoj dužnosti bana Moravske banovine sa sedištem u Nišu (1931. do 1935). Godine 1937. Jeremija je bio senator Kraljevine Jugoslavije, a 1938. guverner kraljev.

Stvaralaštvo

Pokretač i glavni saradnik časopisa Gradina (1900—1901), pokretač ideje o izgradnji zgrade Narodnog pozorišta u Nišu. Bavio se književnom kritikom, književnom istoriografijom, pisanjem proze i prevođenjem. Objavio književni ogled Rat i književnost (pisan u ratnim uslovima u Solunu, objavljen 1917. u Velikoj Srbiji), takođe, oglede o našim istaknutim piscima Lazi K. Lazareviću, Đuri Jakšiću, Janku Veselinoviću, Lazi Kostiću, Bogoboju Atanackoviću, Iliji Vukićeviću i drugima. Bio je osnivač, vlasnik i urednik književnog omladinskog lista Venac, koji je počeo da izlazi u Beogradu 1910. godine, i sa prekidima u vreme Prvog svetskog rata izlazio do 1935. Svoju prozu objavljivao je i pod pseudonimom S. Nedić.

Dela

1. Poslednje godine života Petra II Njegoša, Beograd, Čupićeva zadužbina, 1910.
2. Osnovi sintakse srpsko-hrvatskog jezika, Beograd, Knjižar izdavač Geca Kon, 1920.

Prevodi

Prevodio je sa francuskog, nemačkog, engleskog, norveškog i bugarskog. Prevodio je Marka Tvena, Alfreda tenisona, A. Cvajga, Anatola Fransa, lamartina, Viktora Igoa...

Alfons Dode Taraskonska luka: poslednji doživljaji slavnog Tartarena, Beograd, Napredak, 1924.

Izvori

1. Sava Penčić Jeremija Živanović (1874—1994), časopis Gradina, Niš, HHH/1-2 (1995), str. 43–49
2. Predrag Protić Jeremija Živanović kao književni kritičar i prvi urednik Gradine, časopis Gradina, Niš, XV/10 (1980), str 17-22.