Jošavka Donja

Jošavka Donja
Jošavka Donja;
	Bogorodičina crkva u Donjoj Jošavki
Administrativni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Republika Srpska
Opština	Čelinac
Stanovništvo
— 2013.	746
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 43′ 53″ S; 17° 23′ 49″ I / 44.73141° S; 17.39705° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
	Jošavka Donja Jošavka Donja na karti Bosne i Hercegovine
Ostali podaci
Poštanski broj	78244
Pozivni broj	051

Jošavka Donja je naseljeno mjesto u opštini Čelinac, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 2013. u naselju je živjelo 746 stanovnika.

Geografija

Jošavka zahvata geoprostor između 44°43'12" sjeverne geografske širine i 17°27'49" istočne geografske dužine. Smještena je u središnjem dijelu opštine Čelinac, koja se nalazi u Banjalučkoj regiji. U odnosu na dobojsko-bijeljinsku regiju ima periferni položaj. Jošavka zahvata površinu od oko 150 km². Granice idu slivom rječice Jošavke, razvuđem prema Turjanici na sjeveru, Vrbanje na jugu i Šnjegotine i Ukrine na istoku. Od Banjaluke je udaljena 27 km i sa Čelincom i Banjalukom je povezuje regionalni put i željeznički put prema Doboju.

Istorija

Naziv Jošavka prvi put se spominje u Turskom popisu iz 1691. godine, kao jedno on naseljenih mjesta.

Period Austrougarske

Aneksijom Bosne i Hercegovine u sastav Austrougarske monarhije ulazi i Jošavka.

Godine 1890. Austrougarska gradi cestu Banja Luka — Čelinac — Kotor Varoš, a jedan krak u dužini od 25 km od Čelinca odvojen je uz rječicu Jošavku prema Tromeđi, kako bi se olakšao izvoz šume iz Jošavke i Šnjegotine. Na sječi, lagerovanju i obradi drveta bilo je zaposleno 250 Jošavljana. Godine 1900. u Jošavki je izgrađena i počela sa radom najmodernija pilana tog vremena u ovom dijelu Bosne i Hercegovine, u kojoj je radilo 300 radnika.

Austrougarska je 1900. godine otvorila prvu školu na ovom području, u naselju Jelovača.

Kraljevina SHS

Kroz Prvi svjetski rat, dvadesetak dobrovoljaca iz Jošavke odlazi na Solunski front i priključuje se Srpskoj vojci.

Formiranjem Kraljevine Jugoslavije i novom teritorijalnom organizacijom formirana je opštine Jošavka.

Drugi svjetski rat

Događaji u Jošavci početkom Drugog svjetskog rata, nikako se ne mogu posmatrati izolovano od zbivanja na širem jugoslovenskom prostoru. Gradnja pruge Banja Luka — Doboj kroz Jošavku neposredno pred rat omogućila je da se u tom kraju počnu okupljati članovi Komunističke partije gdje je širila svoje ideje. Među njima je bio i Đuro Pucar Stari koji je čak u Jošavki otvorio i kovačku radnju samo za te potrebe i iz nje rukovodio partijskim radom.

Prva oružana akcija u Jošavki izvršena je 15. septembra 1941. godine kada je napadnuta i osvojena žandarmerijska stanica.

U blizini škole na Lipovcu (uzvišenje iznad Čelinca), 5. marta otvorila se borba iz između, očito neoprezne, grupe partizana i četnika. Dr Mladen Stojanović je teško ranjen u glavu, a poginulo je jedanaest partizana. Odatle su Mladena donijeli u staru opštinsku zgradu u Čelinac. Nekoliko dana kasnije dr Mladen je premješten u kuću Danila Vukovića u Gornju Jošavku, gdje se i oporavio. Liječila ga je dr Danica Perović, partizanski ljekar.

U noći između 30. i 31. marta, došli su Dragutin Antonić iz Jošavke i Slavko Jungić iz Čelinca i rekli da su od Rade dobili naređenje da Mladena dovedu u njegov štab oko dva kilometra dalje. Mladen nije htio poći i oni su od njega uzeli pištolj i pušku i otišli. Prvog aprila 1942. godine, vratila se grupa četnika sa naredbom da dovedu Mladena u Radin štab. U kuću Danila Vukovića ušli su Stanko Vrhovac i Trivun Moravac iz prnjavorskog sela Kokori. Naredili su Mihajlu Gavriću i Gavri Bajiću da Mladena stave na ćebe i iznesu ga iz kuće. Odnijeli su ga oko dvije stotine metara dalje u potok i strijeljali. Učesnici i svjedoci događaja tvrde da se ovdje radilo isključivo o neodgovornosti i hirovitosti jedne grupe, a nikako o naređenju i principu Rade Radića, odnosno četničkog vođstva.

Narednog dana izvršena je podjela između partizana i četnika, na Ravnoj Gori iznad Čelinca.

Stanko Vrhovac i Trivun Moravac su kasnije poginuli. Slavko Jungić je poslije rata uhvaćen u sječi šume u Slavoniji i osuđen kao prvooptuženi za Mladenovo ubistvo, na dvadeset, a odležao je petnaest godina. Umro je, a nije mu se ispunila želja da se objavi njegovo svjedočenje. Dragutin Antonić je u isto vrijeme osuđen na petnaest, a odležao je dvanaest godina.

SFRJ

Godine 1953, novom teritorijalnom podjelom SFRJ, Jošavka ulazi u sastav novoformirane opštine Čelinac.

Republika Srpska

Jošavka je dala ogroman doprinos u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, dajući 39 života za odbranu i očuvanje Republike Srpske.

Stanovništvo

Jošavka Donja^[1]^[2] Popis 2013: Ukupno 746 stanovnika
Godina popisa	1991.	1981.	1971.
Srbi	937 (97,91%)	2.208 (91,89%)	2.403 (99,13%)
Hrvati	2 (0,21%)	4 (0,16%)	3 (0,12%)
Jugoslaveni	9 (0,94%)	164 (6,82%)	—
Ostali	9 (0,94%)	27 (1,12%)	18 (0,74%)
Ukupno	957	2.403	2.424

Na popisima 1971. i 1981. Jošavka Donja i Jošavka Gornja bile su jedinstveno popisno područje.

Poznati Jošavljani

Rade Radić, vođa ustanka 1941—1945.
Rajko Kuzmanović, predsjednik Republike Srpske, akademik, doktor prava, političar, predsjednik Akademije i nauka Republike Srpske.
Drago Branković, akademik, dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci
Radomir Trivić, političar
Slavica Ličina, urednik i voditelj na Radiju i Televiziji Republike Srpske
Srđan Ivanković, futsal reprezentativac BiH

Vidi još

Opština Čelinac

Reference

^ Zolić H., Ur. (1002): Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.”, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
^ Internet — izvor, „Popis po mjesnim zajednicama” — http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. oktobar 2013)

Spoljašnje veze

Moja Jošavka (jezik: srpski)

[1] Zolić H., Ur. (1002): Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.”, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.

[2] Internet — izvor, „Popis po mjesnim zajednicama” — http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. oktobar 2013)

[1]

[2]