Južnoafrički Obojeni
Južnoafrički Obojeni ili Južnoafrički Mulati (afr. Kleurlige, engl. Coloureds) naziv je za etničke grupe koje su nastale mešanjem belaca s drugim rasama na području današnje Južne Afrike u proteklih nekoliko vekova. Alternativni izraz Obojeni je počeo da se koristi u 19. veku, a 1948. godine je ušao u službenu upotrebu s ustanovljenjem režima aparthejda.
 | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 5.888.000 pripadnika[1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Južnoafrička Republika | 4.771.400 (procena iz 2014. godine)[1] 4.898.000 (popis iz 2011. godine)[2] |
 Namibija | 224.000[1] |
 Angola | 212.000[1] |
 Ujedinjeno Kraljevstvo | 148.000[1] |
 Demokratska Republika Kongo | 130.000[1] |
 Zimbabve | 75.000[1] |
 Francuska | 64.000[1] |
 Gana | 60.000[1] |
 Ekvatorijalna Gvineja | 19.000[1] |
 Svazilend | 16.000[1] |
 Bocvana | 12.000[1] |
 Tanzanija | 11.000[1] |
 Kenija | 8.500[1] |
 Zambija | 7.400[1] |
 Togo | 2.800[1] |
 Benin | 2.100[1] |
 Lesoto | 1.100[1] |
| Jezici | |
| afrikanerski (75%) i engleski (25%) | |
| Religija | |
| Hrišćanstvo (Protestantizam) (90%), Islam (<5%)[3] | |
| Srodne etničke grupe | |
| Afrikaneri, Holanđani Kejpa, Obojeni Kejpa, Malajci Kejpa, Hotentoti, Kosi, Narod Svete Jelene, Rehobotski bastardi | |
Južnoafrički Obojeni poreklo vuku iz tri, odnosno pet grupa — holandskih, a nešto kasnije i britanskih doseljenika i njihovih potomaka — Afrikanera i Angloafrikanaca s jedne, zatim kojsanskih i bantu domorodaca, a u određenim slučajevima i potomaka malajskih (u stvari javanskih i drugih indonežanskih) robova s druge strane.
To je razlog zašto se obično dele na Grikve (potomke belaca i Hotentota) i Obojene Kejpa (potomci belaca i Hotentota, Bantua i u manjoj meri Malajaca).
Ima ih oko 6 miliona. Uglavnom žive u bivšoj Kejpskoj koloniji i to u današnjim provincijama Zapadni Kejp (gde čine 48,8% stanovništva) i Severni Kejp (gde čine 40,3% stanovništva). Kroz istoriju su imali nešto bolji položaj od crnačkog stanovništva, isto kao i u vreme aparthejda, mada se i na njih odnosilo odvajanje od belačkog stanovništva. Zbog toga su nešto manje učestvovali u borbi protiv aparthejda, a danas su manje skloni ANC-u od crnačkih etničkih grupa.
U svakodnevnom govoru su skloniji afrikanerskom od engleskog jezika. Po verskoj pripadnosti su pretežno protestanati.
Južnoafrički Obojeni su tradicionalno ribari, zatim radnici na farmama belaca i sluge u belačkim domaćinstvima.
Poreklo uredi
Južnoafrički Obojeni su u najvećoj meri potomci osoba rođenih iz veza zapadnoevropskih muškaraca uglavnom Holanđana i kojsanskih žena uglavnom Hotentotkinja u Kejpskoj koloniji u 17. veku i kasnije.[4][5]
U Kvazulu-Natalu, poreklo Južnoafričkih Obojenih je raznovrsnije. U nastanku ove podgrupe učestvovali su Britanci (Englezi, Škoti, Velšani), Irci, Nemci, Kose, Zului, Indijci i Mauricijušani.[6]
Zimbabveanski obojeni potiču od Šona, Ndebela i Britanaca i Afrikanera (južnoafričkih Holanđana). Grikve, su potomci kojsanskih žena i afrikanerskih Trekbura (nomadski stočari).
Uprkos razlikama u poreklu, činjenica da potiču od više od jedne rase je značila da su u Južnoj Africi svrstavani u kategoriju Obojeni. Ljudi koji su spadali u kategoriju Obojenih nisu po pravilu prihvatali ovaj identitet, već su mnogi od njih sebe doživljavali kao crnce, Kojsane ili kao Južnoafrikance.
Većina Južnoafričkih Obojenih govori afrikanerski, jer su potomci Afrikanera. Oko 20% Južnoafričkih Obojenih govori engleski kao maternji jezik, uglavnom u Istočnom Kejpu i Kvazulu-Natalu. Skoro svi Južnoafrički Obojeni iz grada Kejptauna su dvojezični.[7][8]
Poznate osobe uredi
- Lesli-En Brant, glumica
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o „Južnoafrički Obojeni, izveštaj o broju stanovnika iz 17 država” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 25. 12. 2014.
- ^ „Izveštaj zvaničnog popisa stanovništva iz 2011. godine” (PDF). Zavod za statistiku Južnoafričke Republike. 27. 7. 2011. str. 3. Pristupljeno 30. 4. 2014.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 17. 05. 2008. g. Pristupljeno 20. 09. 2017.
- ^ Quintana-Murci, L; Harmant, C; H, Quach; Balanovsky, O; Zaporozhchenko, V; Bormans, C; van Helden, PD,; et al. (2010). „Strong maternal Khoisan contribution to the South African coloured population: a case of gender-biased admixture”
- ^ Schlebusch, CM; Naidoo, T; Soodyall, H (2009). „SNaPshot minisequencing to resolve mitochondrial macro-haplogroups found in Africa. Electrophoresis 30: 3657-64”.
- ^ Palmer, Fileve (2015). „THROUGH A COLOURED LENS: POST-APARTHEID IDENTITY FORMATION AMONGST COLOUREDS IN KZN” (PDF). Scholar works - IU. IUB. Pristupljeno 9. 3. 2016.
- ^ Deumert, Ana (2005). „The unbearable lightness of being bilingual: English–Afrikaans language contact in South Africa”. Language Sciences. 27: 113—135. doi:10.1016/j.langsci.2004.10.002.
- ^ „The Vibrant, Colourful, Coloured People”. Encounter.co.za. 17. 9. 2011. Arhivirano iz originala 16. 06. 2012. g. Pristupljeno 1. 8. 2012.
Literatura uredi
- Quintana-Murci, L; Harmant, C; H, Quach; Balanovsky, O; Zaporozhchenko, V; Bormans, C; van Helden, PD; et al. (2010). „Strong maternal Khoisan contribution to the South African coloured population: a case of gender-biased admixture”. The American Journal of Human Genetics 86: 611-20. 86 (4): 611—620. PMC 2850426
. PMID 20346436. doi:10.1016/j.ajhg.2010.02.014. - Schlebusch, CM; Naidoo, T; Soodyall, H (2009). „SNaPshot minisequencing to resolve mitochondrial macro-haplogroups found in Africa. Electrophoresis 30: 3657-64”. Electrophoresis. 30 (21): 3657—3664. PMID 19810027. S2CID 19515426. doi:10.1002/elps.200900197.
