Jusuf Jakupović Mrki

Jusuf Jakupović Mrki (Bileća, 24. decembar 1914 — Bukovica Gornja, kod Bijeljine, 10. april 1942) bio je komunistički revolucionar i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.

jusuf jakupović mrki
Lični podaci
Datum rođenja	(1914-12-24)24. decembar 1914.
Mesto rođenja	Bileća, Austrougarska
Datum smrti	10. jun 1942.(1942-06-10) (27 god.)
Mesto smrti	Bukovica Gornja, kod Bijeljine, ND Hrvatska
Profesija	zidarski radnik
Porodica
Supružnik	Mevla Jakupović
Delovanje
Član KPJ od	od pre rata
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba

Biografija

Rođen je 24. decembra 1914. u Bileći. Njegov otac Hasan bio je rudar, pa je zbog teških uslova rada i života četo odlazio na rad u inostranstvo. Jedno vreme je radio u Grčkoj, ali je odatle bio proteran nazad u Jugoslaviju. Kako bi porodici obezbedio bolje uslove života, 1920-ih godina se sa ženom Nafom i decom preselio u Tuzlu. Živeli su na Piskavici iznad Tušnja, gde je obrađivao deo napuštene zemlje, a potom je radio u rudniku uglja Kreka.

Jusuf je nakon završene osnovne škole izučio zidarski zanat. Kao mladi radnik, iz siromašne radničke porodice, rano se uključio u revolucionarni radnički pokret. Godine 1934. oženio se Mevlom Priganicom, koja je zajedno sa njim učestvovala u radničkom pokretu i bila primljena u članstvo tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

Zajedno sa suprugom aktivno se posvetio partijskom radu. Njihova kuća na Piskavici postala je tada siguran punkt u koji su dolazili mnogi komunisti iz Tuzle, ali i iz drugih mesta Bosne i Hercegovine. Bio je najpre član Mesnog komiteta KPJ za Tuzlu, a maja 1940. bio je izabran za člana Oblasnog komiteta KPJ za Tuzlu. Potom je postao sekretar Mesnog komiteta.

U toku martovskih događaja 1941. aktivno je učestvovao u demonstracijama protiv pristupanja Trojnom paktu i organizovanju ljudi za odbranu zemlje. Nakon okupacije Jugoslavije i formiranja ustaške Nezavisne Države Hrvatske, aktivno je radio na organizovanju Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP). Krajem maja 1941. učestvovao je na Oblasnom partijskom savetovanju na kome je formirano Oblasno vojno rukovodstvo za tuzlansku oblast. Učestvovao je i na sastanku Oblasnog komiteta KPJ 17. jula 1941. kada su osnovani Oblasni vojni štab i sreski štabovi i vršene druge pripreme za organizovanje ustanka.

Nakon direktive Pokrajinskog komiteta KPJ za Bosnu i Hercegovinu za podizanje ustanka, od 13. jula 1941, napustio je Tuzlu i zajedno sa Ivanom Markovićem Ircem, komandantom Oblasnog vojnog rukovodstva otišao na Majevicu. Ovde je već krajem jula 1941. bio formiran Okružni komitet KPJ za Majevicu, Semberiju i Posavinu čiji je postao sekretar. Učestvovao je u prvim ustaničkim akcijama na Majevici 10. avgusta 1941. godine. U toku leta i jeseni 1941, kao sekretar Okružnog komiteta obilazio je partijske organizacije i radio na njihovom jačanju. Aktivno je radio na širenju ustanka i jačanju Narodnooslobodilačkog pokreta.

Zajedno sa još nekoliko delegata sa Majevice i Semberije učestvovao je 7. januara 1942. na dvodnevnom Pokrajinskom savetovanju KPJ za Bosnu i Hercegovinu u Ivančićima, kod Sarajeva. Ovom savetovanju prisustvovao je generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito, kao i članovi Politbiroa CK KPJ Edvard Kardelj i Milovan Đilas i još nekoliko članova Centralnog komiteta KPJ.

Februara 1942, zajedno sa suprugom Mevlom nalazio se u selu Vukosavcima, kod Lopara u Štabu Majevičkog partizanskog odreda. Tada je učestvovao na Okružnom partijskom savetovanju održanom 15. februara 1942. u školi u Jablanici, na Majevici. Na savetovanju je kao sekretar Okružnog komiteta, na osnovu zaključaka Pokrajinskog partijskog savetovanja, podneo referat o vojno-političkoj situaciji i narednim zadacima. Na savetovanju je posebno analizirana vojno-politička situacija na području Majevice i tada je ukazano na opasnost koja preti od četnika Draže Mihailovića.

Nekoliko dana nakon partijskog savetovanja, majevički četnici vojvode Radivoja Kerovića i kapetan Stevana Damjanovića Leke izvršili su napad na Štab Majevičkog partizanskog odreda u Vukosavcima. Tada je poginula grupa partizana, među kojima komandant i politički komesar Majevičkog odreda Ivan Marković Irac i Fadil Jahić Španac. Zajedno sa suprugom Mevlom i zamenikom komandanta odreda Ratkom Perićem, uspeo je da se probije iz okruženja i prebaci se u Korenitu. Zajedno sa grupom boraca i rukovodilaca sa Majevice, preko Popovog polja došao je u Bukovicu Gornju, gde se polovinom marta 1942. razboleo od pegavog tifusa. Od posledica tifusa je umro 10. aprila 1942. u Bukovici, gde je i sahranjen.

Njegovo ime nosila je jedna osnovna škola u Tuzli, ali je nakon rata u Bosni i Hercegovini preimenovana u JU OŠ „Tušanj”.

Literatura

• Kovačević, Radivoje (1990). Drama u Vukosavcima. Brčko: Opštinski odbor SUBNOR Brčko.  COBISS.SR 14820354
• Spomen-knjiga poginulih tuzlanskih boraca NOR-a i žrtava fašističkog terora 1941—1945. godine. Tuzla: Udruženje antifašista i boraca NOR-a općine Tuzla. 2007.  COBISS.SR 16133894

Spoljašnje veze

• „Stare slike pričaju Delalići i Jakupovići”. bhstring.net. 18. 7. 2018. CS1 održavanje: Format datuma (veza)