Lješka liga
Lješka liga (2. mart 1444. — oko 1450) je bio savez albanskih i srpskih plemića iz 15. veka u čijem sastavu su bili pripadnici porodica Balšić, Kastrioti, Topija, Zaharija, Musaši, Crnojevića i Spanija.
Istorija uredi
Nakon smrti srpskog cara Dušana (1355), magnati u Albaniji osnivaju svoje dominione. Kada su osmanske snage započele sa osvajanjem Albanije, suočile su se sa mnoštvom malih kneževina koje su bile i međusobno zaraćene. Prvu bitku u današnjoj Albaniji Turci su vodili sa Balšom II na Saurskom polju (1385) kod Berata. Bitka je završena porazom i pogibijom Balše čime je uništena moć Balšića. Osmanlije u 15. veku bez većih problema nameću svoju vlast hrišćanskim vladarima na Balkanu. Hrišćanski vladari bili su i međusobno zaraćeni. Građanski rat između Lazarevića i Brankovića sprečio je Stefana Lazarevića da se umeša u građanski rat u Osmanskom carstvu koji je izbio nakon zarobljavanja Bajazita u Bici kod Angore. Nakon završetka građanskog rata, snage Mehmeda I zauzimaju Kroju kojom su do 1415. godine vladali članovi porodice Topija. Berat, Kanina i Vlora padaju do 1418. godine. Do tada ovim gradovima vladaju pripadnici porodice Zeneviši. Albanski velikaši se okupljaju pod pretnjom Osmanlija i Mletačke republike. Pobune protiv turske vlasti izbijaju između 1429. i 1435. godine. Skenderbeg je 1443. godine zauzeo Kroju i proglasio je nezavisnost od turskog sultana.
Savez albanskih plemića osnovan je 2. marta 1444. godine od strane: Leke Zaharije (gospodara Danja i Satija), njegovih vazala Pavla i Nikole Dukađinija, Petra Spanija (gospodara Drišta), Leke Dušmanija (gospodara Malog Pulta), Đorđa Streza Balšića i njegove braće Jovana Streza Balšića i Gojka Balšića (gospodara Mizije, između Kroje i Lješa), Andrea Topije (gospodara oblasti između Drača i Tirane), njegovog nećaka Tanuša Topije, Đorđa Arijanita Komnina, Teodora Korone Musašija i Stefana Crnojevića (gospodara Gornje Zete).
Za vođu Lješke lige izabran je Skenderbeg. Liga je raspolagala sa oko 8000 naoružanih vojnika. Skenderbeg kao vođa lige nije imao prava da se meša u politiku članova lige. Delovao je samo kao vrhovni vojni komandant. Liga je stupila u vazalan odnos prema Alfonsu V Aragonskom. Liga je delovala do 1450. godine kada, nakon odlaska Petra Spanija i Jovana Dušmanija, kao i napuštanja Arijanita i Dukađinija, sklapa mir sa turskim sultanom. Članovi Lješke lige okrenuli su se protiv Skenderbega. Skenderbeg je nastavio borbu protiv Turaka sve do svoje smrti 1468. godine. Nakon toga su Turci lako pokorili albaniju. Time, međutim, nije ugušen otpor protiv turske vlasti. Konačnim osvajanjem Skadra u ratu protiv Mletačke republike osvajanje Albanije je okončano (1479). Mlečani su Skadar ustupili Turcima mirovnim sporazumom iz 1479. godine.
Bitke Lješke lige uredi
Izvori uredi
- Barletius, Marinus (1508), Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum Principis (na jeziku: Latin), Bernardinus de Vitalibus, OCLC 645065473
- Božić, Ivan (1979). Nemirno Pomorje XV veka. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.
- Frashëri, Kristo (1964), The history of Albania: a brief survey, s.n., OCLC 1738885
- Housley, Norman (1992). The later Crusades, 1274-1580: from Lyons to Alcazar. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-822136-4.
- Nicol, Donald M. (1984). The Despotate of Epiros 1267-1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages (2. prošireno izd.). Cambridge University Press.
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453 (2. izd.). Cambridge University Press.
- Noli, Fan Stilian (1947), George Castrioti Scanderbeg (1405-1468), International Universities Press, OCLC 732882
- Schmitt, Oliver Jens (2001). Das venezianische Albanien (1392-1479). München: R. Oldenbourg Verlag GmbH München. ISBN 978-3-486-56569-0.
- Sedlar, Jean W. (1994). A history of East Central Europe: East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-97290-9.
- Setton, Kenneth M. (1976). The papacy and the Levant, 1204-1571: The thirteenth and fourteenth centuries. American Philosophical Society. ISBN 978-0-87169-127-9.