Ljuba Radovanović
Ljubomir Ljuba Radovanović (Požarevac, 24. septembar 1887 – Beograd, 1964), profesor, političar i jedan od osnivača KP Jugoslavije.
| ljuba radovanović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 24. septembar 1887. |
| Mesto rođenja | Požarevac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1964. (76/77 god.) |
| Mesto smrti | Beograd,  SR Srbija,  SFR Jugoslavija |
| Profesija | profesor |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1919. |
Biografija uredi
Rođen je je 24. septembra 1887. godine u Požarevcu. Otac mu je bio Dimitrije, a majka Mileva, rođena Joksimović.[1]
Bio je profesor po zanimanju. Zbog pripadnosti komunističkim organizacijama, nije se mogao zaposliti u državnoj školi, pa je zajedno sa profesorom Dušanom Đorđevićem držao privatnu gimnaziju u Beogradu. Jedan od profesora u ovoj školi bio je i dr Sima Marković.[1]
Godine 1919. bio je jedan od osnivača Socijalitičke radničke partije Jugoslavije, odnosno Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Na parlamentarnim izborima 1920. godine bio je izabran za narodnog poslanika na listi KPJ. Nakon donošenja „Obznane“ i zabrane rada KPJ, kao i otvorenog progona komunista, 1921. godine je emigrirao iz Jugoslavije. Živeo je tada u Beču, gde je bio član Zagraničnog komiteta KPJ, a u periodu od 1922. do 1923. godine bio je i član Centralnog komiteta KPJ i Politbiroa.
Još 1921. godine Ljuba se prilikom frakcijskih podela u KPJ priklonio „desnoj frakciji“, koju je predvodio Sima Marković. Zajedno sa Lazom Stefanovićem, Životom Milojkovićem, Mihailom Todorovićem i Dragom Marjanovićem, bio je jedan od vođa „desne frakcije“. Oni su na Prvoj konferenciji KPJ, jula 1922. godine preuzeli rukovodstvo partije, ali su na Trećoj konferenciji, januara 1924. godine bili potisnuti od „leve frakcije“, nakon čega su delovali kao „opozicija u KPJ“.
Nakon preovladanja „leve frakcije“ u KPJ, 1924. godine Ljuba je napustio rukovodstvo KPJ i vratio se u zemlju. Živeo je u Osijeku, gde je bilo jedno od uporišta „desne frakcije“ i bio član sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Osijek. Potom se vratio u Beograd, gde je početkom 1926. godine ušao u rukovodstvo Oblasnog komiteta KPJ za Beograd. Nakon hapšenja Sime Markovića, oktobra 1927. godine Ljuba ga je zamenio u Centralnom komitetu KPJ.
Nakon Četvrtog kongresa KPJ, održanog novembra 1928. godine na kome je osuđena „desna frakcija“ i rad Sime Markovića, Ljuba je prestao sa frakcionaškim delovanjem i prihvatio je liniju KPJ. Tokom progona koumunista, nakon Šestojanuarske diktature, juna 1930. godine je bio uhapšen zabog komunističkog delovanja, ali je usled nedostatka dokaza bio oslobođen.
Posle hapšenja jedno vreme se pasivizirao u političkom radu, a ponovo se angažovao u sredinom 1930—ih godina. Godine 1935. bio je angažovan da radi na stvaranju Jedinstvene radničke partije (JRP), koja je trebalo da predstavlja legalan vid rada KPJ. Zbog neuspešnih dogovora sa socijaldemokratama i masovnog hapšenja komunista, krajem 1935. godine došlo je do zastoja sa osnivanjem ove partije.
Godine 1938. ponovo se došlo na ideju stvaranja legalne političke partije – Stranke radnog naroda (SRN) i Ljuba je bio jedan od članova njenog Centralnog inicijativnog odbora. Nakon stvaranja ove partije, pojavila su se mišljenja da je dalji rad KPJ nepotreban, a da svu aktivnost treba usmeriti na novu partiju. Ljuba je bio jedan od pristalica ovih shvatanja, što je u rukovodstvu KPJ bilo protumačeno kao ponovni pokušaj oživljavanja „frakcijskih borbi“. S obzirom da je još krajem 1937. godine, odbio odluku CK KPJ da bude angažovan u Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju, Ljuba je 1938. godine bio isključen iz KPJ.
Nakon okupacije Jugoslavije, bio je uhapšen u Beogradu 2. avgusta 1941. godine u sproveden u logor na Banjici, gde je bio do 25. decembra 1941. godine. Ponovo je bio hapšen i zatvoren na Banjici, aprila 1944. godine.[1]
Posle oslobođenja Beograda, 1944. godine ponovo se politički aktivirao. Postavljen je za pomoćnika Mitre Mitorović, koja je bila poverenik za prosvetu u Narodnoj vladi Federalne Države Srbije. Svoju političku aktivnost nastavio je sve do 1948. godine kada je u vreme Rezolucije Informbiroa, počeo da održava kontakte sa sovjetskom obaveštajnom službom, zbog čega je jedno vreme bio u zatvoru.
Umro je 1964. godine u Beogradu.[1]
Bio je u braku sa Branislavom (1899—1949), rođenom Đorđević iz Beograda.[1]
Reference uredi
Literatura uredi
- Morača, Pero; Stojanović, Stanislav (1979). Komunisti Jugoslavije 1919—1979. Beograd: „Eksport pres”.
- Ćirković, Simo (2009). Ko je ko u Nedićevoj Srbiji 1941—1944. Beograd: „Prosveta”.
