Džejms Džordž Frejzer
Džejms Džordž Frejzer (engl. Sir James George Frazer; rođen 1. januara 1854. u Glazgovu, Škotska — umro 1941. u Kembridžu, Kembridžšir, Engleska) bio je škotski antropolog, folklorist i klasični filolog.
| Džejms Džordž Frejzer | |
|---|---|
 Džejms Džordž Frejzer | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. januar 1854. |
| Mesto rođenja | Glazgov, Škotska, Ujedinjeno kraljevstvo |
| Datum smrti | 7. maj 1941. (87 god.) |
| Mesto smrti | Kembridž, Engleska, Ujedinjeno kraljevstvo |
| Obrazovanje | Univerzitet u Glazgovu, Triniti koledž |
| Naučni rad | |
| Polje | antropolog, folklorist, klasični filolog |
Biografija uredi
Rođen je u porodici koja je pripadala imućnim poslovnim krugovima Glazgova. Najpre se školovao u Glazgovu, a 1873. godine se upisao na Triniti koledž u Kembridžu. Tamo je kao profesor socijalne antropologije ostao do kraja života. U Kembridžu je studirao klasičnu filologiju i filozofiju, a zatim i pravo. Za antropologiju se zainteresovao posle čitanja Tajlorovog dela Primitivna kultura ( Primitive Culture, 1871)[1] . Smatra se pripadnikom Evolucionističke škole mišljenja u antropologiji. Iako je najveći deo svojih radova posvetio antropologiji nije zanemario ni klasičnu filologiju. Po svedočenju njegovih učenika i saradnika, među njima Bronislava Malinovskog i Mareta (Marett), kao i Frejzerovog sekretara i biografa Angusa Davnija (Angus Downie) predstavljaju Frejzera kao velikog radnika i povučenog čoveka koji je najveći deo svoga vremena provodio u biblioteci [1]. Iako je bio veliki pobornik istraživanja na terenu, nikada nije napustio salon. Napisao je važan upitnik u nekoliko izdanja između 1887. i 1916. Dosta se oslanjao na izveštaje ljudi koji su živeli sa narodima - predmetom proučavanja, pre svega misionarima [2]. Premda je njegov evolutivni sled odbačen Frejzerova sinteza kulturne antropologije kao nove nauke i tradicionalnih humanističkih istraživanja, njegovi živi opisi egzotičnih kulturnih verovanja i običaja su bili veoma uticajni. On je još za života dobio najveća priznanja u svojoj domovini i inostranstvu, ali je teško podnosio kritike na račun svoga dela. Preminuo je 1941. u 87 godini.
Zlatna grana (The Golden Bough) uredi
U delu Zlatna grana (1890; prošireno na dvanaest tomova 1911-1915) Frejzer je istraživao načine mišljenja od magijskog do religioznog i naposletku do naučnog. Okosnicu Zlatne grane čini mit o vladavini sveštenih kraljeva u Dijaninom svetilištu u šumi na obali jezera Nemi u albijskim brdima u Italiji. Da bi zauzeo mesto sveštenog kralja potencijalni naslednik bi morao da sa vrha jednog drveta odlomi granu imele ( zlatnu granu) i da ubije svog prethodnika. Zbog toga je Dijanin sveštenik živeo u stalnom strahu od pretendenta na njegov položaj i sa mačem danonoćno čuvao drvo na kome je bila grana imele. Frejzer je sebi postavio dva pitanja: Zašto je Dijanin sveštenik morao da ubije svog prethodnika?I zašto je pre nego što će ga ubiti morao da sa određenog drveta odlomi granu koju su poistovećivali sa Vergilijevom zlatnom granom? Dvanaest tomova trećeg izdanja Zlatne grane podeljeno je na sedam delova:
- Umeće magije i nastanak kraljeva
- Tabu i opasnosti po dušu
- Bog na umoru
- Adonis, Atis i Oziris
- Duhovi gustare i žita
- Jarac izaslanik
- Balder veličanstveni
Zlatna grana je klasično antropološko delo. Iako se naš stav prema klasicima menja, to ne umanjuje pionirski duh Dž.Dž. Frejzera. Pod uticajem njegovih istraživanja za primitivne kulture su se zainteresovali takvi naučnici kao što su : Frojd, Dirkem, Mos, Levi-Bril, Malinovski[3].
Bibliografija uredi
- Zlatna grana, studija o magiji i religiji (The Golden Bough, a stydy in magic and religion)
- Totemizam i egzogamija ( Totemism and Exogamy) , objavljena 1910. godine, poznata po tome što je podstakla Frojda da napiše Totem i tabu.
- Zadatak Psihe (Psyche`s Task), 1909. i 1928. prošireno izdanje pod naslovom Advokat đavola.
- Verovanje u besmrtnost i obožavanje mrtvih (The Belif in Immortality and the Worship of the Dead), 1913-1924.
- Folklor u Starom zavetu (The Folklore in the Old Testament),1918.
- Obožavanje prirode ( The Worship of Nature), 1926.
- Mitovi o poreklu vatre(Myths of the Origin of Fire)
- Razvitak Platonove teorije o idejama (The Growth of Plato`s Ideal Theory)
- Otava (Aftermath)
Reference uredi
- ^ a b Džejms Džordž Frejzer, Zlatna grana: proučavanje magije i religije, knj.2, str.443-445, Beograd, BIGZ,1977.
- ^ Ugo Fabijeti, Uvod u antropologiju: od lokalnog do globalnog, str.118-121, Beograd, Clio, 2002.
- ^ Džejms Džordž Frejzer, Zlatna grana: proučavanje magije i religije, knj.1, str.V-IX, Beograd, BIGZ,1977.
Spoljašnje veze uredi
- Džejms Džordž Frejzer na Projektu GutenbergPreuzeto 08.05.2016.
- Džejms Džordž Frejzer na Internet arhivuPreuzeto 08.05.2016.
- Džejms Džordž Frejzer na Triniti koledžuPreuzeto 08.05.2016.