Википедија

Adis Abeba

Adis Abeba (amh. አዲስ ፡ አበባ − „novi cvet“[4]) je glavni i najveći grad Etiopije.[5] U gradu zvanično živi 2.739.551 stanovnika, prema popisu iz 2007. godine.[6] Međutim, godišnja stopa rasta iznosi 3,8%, te se pretpostavlja da je taj broj umnogome potcenjen, sa odstupanjem od oko 650.000 stanovnika.

Adis Abeba
Inkrporirani grad
Flag of Adis Abeba
Zastava		Official seal of Adis Abeba
Grb
Adis Abeba na karti Etiopije
Adis Abeba
Adis Abeba
Lokacija u Etiopiji
Adis Abeba na karti Afrike
Adis Abeba
Adis Abeba
Lokacija u Etiopiji
Koordinate: 9° 1′ 48″ N 38° 44′ 24″ E / 9.03000° S; 38.74000° I / 9.03000; 38.74000
CountryEtiopija
inkorporirani1886
Vlada
 • gradonačelnikTakele Uma Benti
Površina
 • Inkrporirani grad527 km2 (203 sq mi)
 • Kopno527 km2 (203 sq mi)
 [1]
Nadmorska visina2.355 m (7.726 ft)
Stanovništvo (2008)
 • Inkrporirani grad3.384.569
 • Gustina5.165,1/km2 (13,378/sq mi)
 • Urbana3.384.569
 • Metro4.567.857
 [2]
Vremenska zonaIstočnoafričko vreme (UTC+3)
Pozivni brojevi(+251) 11
HDI (2018)0,697[3]
srednji · 1.
Veb-sajtZvanični veb-sajt

Kao grad-država, Adis Abeba uživa status i grada, i države. To je mesto osnivanja i nekada redovnog zasedanja Organizacije afričkog jedinstva, a danas međunarodne organizacije Afričke unije. Takođe, u Adis Abebi je sedište Ekonomske komisije Ujedinjenih nacija za Afriku i brojnih drugih međunarodnih organizacija.[4] Samim tim, Adis Abeba se često naziva politička prestonica Afrike, kako zbog istorijskog, tako diplomatskog i političkog značaja Afrike.

Grad je naseljen ljudima iz različitih delova Etiopije. Jedna od većih znamenitosti je i Univerzitet u Adis Abebi.[7]

Geografija uredi

 
Adis Abeba
 
Podela Adis Ababe

Nalazi se u centru zemlje, na visoravni između 2.300 i 2.600 metra nadmorske visine, što je čini najvišim afričkim glavnim gradom i trećim u svetu.[8] Prostire se na 530 km². u gradu vlada tropska suva klima. [9] Za razliku od Džibutija na istoku i Sudana na zapadu Adis Abeba ima relativno prijatnu temperaturu tokom cele godine zahvaljujući svojoj nadmorskoj visini. Kišna sezona traje od juna do septembra. Grad leži u podnožju planine Entoto i čini deo vododelnice za Avaš. Od svoje najniže tačke, oko međunarodnog aerodroma Bole, na 2.326 metara) nadmorske visine na južnoj periferiji, Adis Abeba se uzdiže na preko 3.000 metara u planinama Entoto na severu.[10]


Administrativna podela uredi

Grad je podeljen na 10 opština, koje se nazivaju podgradovi i 99 okruga.[11][12] 10 podgradova su:

Broj Podgrad Površina (km2) Populacija Gustina Karta
1 Adis Ketema[13] 7.41 271,644 36,659.1  
2 Akaki Kaliti[14] 118.08 195,273 1,653.7  
3 Arada[15] 9.91 225,999 23,000  
4 Bole[16] 122.08 328,900 2,694.1  
5 Gulele[17] 30.18 284,865 9,438.9  
6 Kirkos[18] 14.62 235,441 16,104  
7 Kolfe Keranio[19] 61.25 546,219 7,448.5  
8 Lideta[20] 9.18 214,769 23,000  
9 Nifal Silk-Lafto[21] 68.30 335,740 4,915.7  
10 Jeka (grad)[22] 85.46 337,575 3950.1  

Istorija uredi

Grad je osnovao Menelik II 1886. godine.[23] U maju 1936. italijanske trupe su okupirale Adis Abebu tokom Drugog italijansko-abisinskog rata, koji je postao glavni grad Italijanske istočne Afrike. Grad je oslobođen maja 1941. Od 1963. u Adis Abebi se nalazi sedište Organizacije afričkog jedinstva, koja je raspuštena 2002. i na njenom mestu je stvorena Afrička unija.[23]

Stanovništvo uredi

U Adis Abebi živi 80 različitih naroda koji govore 80 jezika. Najbrojniji narodi su Amhara (48,3%), Oromo (19,2%), Gurage (19,5%) i Tigre (7,5%), dok ostali narodi čine 7,4% stanovništva. Pravoslavci čine 82% stanovništva, muslimani 12,7%, protestanti 3,9%, katolici 0,8%, a preostalih 0,8% čine ostale religije (hinduisti, jevreji, bahaisti, Jehovini svedoci, agnostici i drugi).

Privreda uredi

U Adis Abebi je najviše razvijena tekstilna, prehrambena i hemijska industrija, ali se proizvode i proizvodi od drveta, plastike, obuća i tome slično. Vodeće nacionalne novine se takođe štampaju u gradu, gde je skoncentrisana i većina uslužnih delatnosti. Bankarstvo kao i osiguravajuće kuće se, takođe, nalaze u Adis Abebi.[23]

Saobraćaj uredi

 
Aerodrom Bole, nekadašnji naziv Aerodrom Hajle Selasije I

Adis Abeba predstavlja središte nacionalne transportne mreže. Postoji nekoliko puteva koji povezuju Adis Abebu sa drugim većim gradovima u Etiopiji. U septembru 2015. godine je puštena u rad i prva tramvajska linija u ovoj prestonici.[24] Takođe, postoji i železnička pruga koja saobraća do Džibutija. U gradu se nalazi i međunarodni aerodrom Bole.[23]

Znamenitosti uredi

Neke od znamenitosti grada su: Nacionalni muzej u kome se čuva 3,2 miliona star skelet hominida zvanog „Lusi“[25], Nacionalna biblioteka, Etnološki muzej koji se nalazi u bivšoj palati, Muzej železnice, Muzej pošte, katedrala Sveti Đorđe u kojoj su krunisani Zaudita i Hajle Selasije[26], crkva Sveto Trojstvo u kojoj je sahranjen car Hajle Selasije, palata cara Menelika u kojoj se nalazi sedište vlade, palata cara Hajla Selasija koja služi kao rezidencija predsednika, pozorište Hager Fikir koje je prvo pozorište izgrađeno u Etiopiji.

Dana 6. februara 2005. u Adis Abebi je održan koncert u čast šezdeset godina od rođenja Boba Marlija na kome je prisustvovalo oko 300.000 osoba iz celog sveta.[27]

Partnerski gradovi uredi

Galerija uredi

  •  
    Pogled sa balkona
  •  
    Hotel Šeraton Adis
  •  
    Hotel Šeraton Adis
  •  
    Centar Adis Abebe
  •  
    Čerčilova put − glavna ulica u Adis Abebi
  •  
    Adis Abeba iz ptičje perspektive
  •  
    Gužva u centru prestonice
  •  
    Plavi taksiji, karakteristični za ovaj grad
  •  
    Katedrala sv. Đorđa
  •  
    Taitu hotel
  •  
    Stadion u Adis Abebi
  •  
    Nacionalni muzej Etiopije
  •  
    Univerzitet u Adis Abebi
  •  
    Gulele, četvrt u Adis Abebi
  •  
    Satelitski snimak grada.

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „2011 National Statistics”. Csa.gov.et. Arhivirano iz originala 30. 3. 2013. g. Pristupljeno 20. 7. 2013. 
  2. ^ "Census 2007 Tables: Addis Abeba" Arhivirano 2010-11-14 na sajtu Wayback Machine, Tables 2.1, 2.5, 3.1, 3.2 and 3.4. For Silt'e, the statistics of reported Shitagne speakers were used, on the assumption that this was a typographical error.
  3. ^ „Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab”. globaldatalab.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 14. 5. 2020. 
  4. ^ a b Zašto naziv Adis Abeba?, afrolegends.com, 20. oktobar 2014. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  5. ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 17. ISBN 86-331-2075-5. 
  6. ^ Zvaničan izveštaj popisa iz 2007. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. maj 2015), Vladina agencija za statistiku Centralne Afrike, www.csa.gov.et. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  7. ^ Univerzitet u Adis Abebi, zvaničan sajt
  8. ^ O Adis Abebi, www.nationsonline.org. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  9. ^ „NGA: Country Files”. Earth-info.nga.mil. Arhivirano iz originala 4. 5. 2012. g. Pristupljeno 5. 5. 2012. 
  10. ^ Vaughan, Jenny (18. 10. 2013). „Ethiopia unveils telescope in first phase of space programme”. Yahoo! News. AFP. Pristupljeno 23. 2. 2014. 
  11. ^ „Addis Ababa city website (site map, see the list in "Sub Cities" section)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 3. 7. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  12. ^ „Article at unhabitat.org (map of Addis Ababa, page 9)” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 24. 4. 2011. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  13. ^ „Addis Ketema page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 14. 12. 2012. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  14. ^ „Akaky Kaliti page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 16. 10. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  15. ^ „Arada page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 11. 1. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  16. ^ „Bole page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 25. 11. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  17. ^ „Gullele page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 5. 11. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  18. ^ „Kirkos page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 3. 12. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  19. ^ „Kolfe Keranio page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 3. 12. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  20. ^ „Lideta page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 3. 12. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  21. ^ „Nifas Silk-Lafto page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 4. 1. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  22. ^ „Yeka page (Addis Ababa website)”. Addisababacity.gov.et. Arhivirano iz originala 3. 12. 2013. g. Pristupljeno 11. 12. 2013. 
  23. ^ a b v g Adis Abeba, Britanika. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  24. ^ Adis Abeba dobila prvu tramvajski liniju, Blic, 20. septembar 2015. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  25. ^ Nacionalni muzej Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. septembar 2016), www.lonelyplanet.com. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  26. ^ Muzej i katedrala sv. Đorđe Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. septembar 2016), www.lonelyplanet.com. Pristupljeno 31. avgusta 2016.
  27. ^ Rege fanovi ustanite za rođendan, Mark Lejsi, Njujork tajms, 7. februar 2005. Pristupljeno 31. avgusta 2016.

Literatura uredi

  • Pankhurst, Richard (2001). The Ethiopians: A History (Peoples of Africa). Wiley-Blackwell; New Ed edition. ISBN 0-631-22493-9. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Адис_Абеба&oldid=27552748”