Aleksandrijska patrijaršija
Aleksandrijska patrijaršija (grč. Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρικῆς) jeste pomjesna i autokefalna crkva. Nalazi se na drugom mjestu u diptihu.[4]
| Aleksandrijska patrijaršija Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρικῆς | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Osnivanje | 43. |
| Kanonsko priznanje | kanonski priznata |
| Predstojatelj | papa i patrijarh velikog grada Aleksandrije, Libije, Pentapolisa, Etiopije, sveg Egipta i sve Afrike Teodor II |
| Sjedište | Aleksandrija i Kairo |
| Kanonska jurisdikcija | Afrika |
| Kalendar | Novojulijanski kalendar |
| Zvanični veb-sajt | |
| Statistika | |
| Arhijereja | 39 |
| Eparhija | 26 |
| Manastira | 6 |
| Vjernika | 0,5 - 2.9 miliona[1][2][3] |
Istorija uredi
Aleksandrijsku crkvu je osnovao Sveti apostol i jevanđelist Marko (43).
Od 451. Aleksandrijska crkva ima dostojanstvo patrijaršije i bila je treća po časti poslije Rimske i Carigradske patrijaršije. Međutim, tokom druge polovine 5. vijeka Aleksandrijska crkva je bila oslabljena usled unutrašnjih sukoba koji su nastali usled širenja monofizitske jeresi, što je vremenom dovelo do raskola i stvaranja potpuno odvojene Koptske orijentalno-pravoslavne crkve. Sredinom 7. vijeka usledile su nove nevolje nakon arapskog osvajanja Egipta, a kasnije je na tom prostoru zavladalo Osmansko carstvo. Donedavno, Aleksandrijska crkva se nalazila pod jakom crkvenom zavisnošću od Carigradske patrijaršije.
Aleksandrijska crkva je dala pravoslavnom svijetu velike učitelje i borce za pravoslavlje — svetitelja Atanasija Velikog (+373) i Kirila Aleksandrijskog (+444). Iz te Crkve su potekli znameniti teolozi — prezviter Kliment Aleksandrijski i njegov nasljednik Origen, koji su bili osnivači naučnog bogoslovlja i koji su položili temelj pocrkvenjavanju grčke jezičke kulture i filozofije. Aleksandrijska crkva je kolijevka monaštva. Na njenom tlu su prebivali: osnivač istočnog monaštva Antonije Veliki (+356), prvi ustrojitelj opštežiteljnog monaštva Prepodobni Pahomije Veliki (+348), znamenite egipatske ave Pajsije Veliki (+400), Pimen Veliki (+450) i drugi.[5]
Najlepši ukras Aleksandrijske crkve jeste izvorno monaštvo. Već od sredine III veka, u Egiptu postoji organizovani monaški život. Među najstarije podvižnike egipatskih pustinja spadaju Pavle Tivejski i Antonije Veliki (356), zatim Pahomije Veliki (346). Ovde su se javila oba vida monaštva, otšelništvo (anahoreti) i opštežiće (kinovija). Procvetale su monaškim naseobinama sledeće pustinje: Skit, Tivaida, Nitrija i dr. Odavde se monaštvo širilo u Svetu zemlju, Sinaj, Malu Aziju i na Zapad.[6]
Organizacija uredi
Kanonska teritorija Aleksandrijske crkve obuhvata države u sjevernoj, centralnoj i južnoj Africi. Organizovana je u 21 arhiepiskopiju[7] i 5 episkopija,[8] koje obuhvataju preko 300.000 vjernika. Ukupno ima oko 150 hramova i molitvenih domova i 6 manastira.
U samom Egiptu, najveći deo njenih vernika čine egipatski (aleksandrijski) Grci, manji deo čine egipatski Arapi, a veoma mali deo čine Kopti.[9]
Aksumska eparhija Aleksandrijske patrijaršije, sa upravnim sedištem u Adis Abebi, pokriva teritoriju Etiopije, Eritreje, Somalije i Džibutija.[10]
U Južnoafričkoj Republici misionarski rad predvodi Srpska pravoslavna crkva.
Titula aleksandrijskog poglavara glasi: „Najblaženiji, najbožanstveniji i sveti otac i pastironačelnik, papa i patrijarh velikog grada Aleksandrije, Libije, Pentapolja, Etiopije, sveg Egipta i sve Afrike, otac otaca, pastir pastira, arhijerej arhijereja, trinaesti apostol, sudija vaseljene.“ Izbor Teodora II za predstojatelja Aleksandrijske pravoslavne crkve je održan 9. oktobra 2004, a ustoličenje je izvršeno 24. oktobra iste godine.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Greek Orthodox Patriarchate of Alexandria and All Africa
- ^ [1]
- ^ [2]
- ^ Meyendorff 1989.
- ^ Aleksandriйskaя Pravoslavnaя Cerkovь, Pristupljeno 7. 9. 2014.
- ^ Monaštvo Aleksandrije
- ^ Patriarchate of Alexandria and all Africa: Holy Archdioceses, Pristupljeno 7. 9. 2014.
- ^ Patriarchate of Alexandria and all Africa: Holy Dioceses, Pristupljeno 7. 9. 2014.
- ^ [Egipatski Kopti su velikom većinom pripadnici posebne Koptske orijentalno-pravoslavne crkve, a samo mali deo koptskog naroda pripada drugim hrišćanskim veroispovestima, kao što su Koptska katolička crkva i Aleksandrijska pravoslavna crkva]
- ^ Greek Orthodox Patriarchate of Alexandria and All Africa: The Holy Archdiocese of Aksum
Literatura uredi
- Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press.
- Majendorf, Džon (1997). Imperijalno jedinstvo i hrišćanske deobe: Crkva od 450. do 680. godine. Kragujevac: Kalenić.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
