Aleksej Javlenski
Aleksej fon Javlenski (rus. Алексей Георгиевич Явленский, nem. Alexej von Jawlensky, 25. mart 1864. ili 1865, Toršok — 15. mart 1941, Visbaden) bio je ruski slikar i jedan od predvodnika pokreta ekspresionizma.
| Aleksej fon Javlenski | |
|---|---|
.jpeg) Autoportret | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 25. mart 1864. |
| Mesto rođenja | Toršok, Ruska Imperija |
| Datum smrti | 15. mart 1941. (76 god.) |
| Mesto smrti | Visbaden, Nacistička Nemačka |
| Umetnički rad | |
| Pravac | ekspresionizam |
Bio je aktivan u Nemačkoj od 1896. gde se pridružio Novom umetničkom udruženju u Minhenu (Neue Künstlervereinigung München) i kasnije grupi Plavi jahač (Der Blaue Reiter).
Biografija uredi
Javlenski je rođen kao peto dete Georgija Nikiforoviča Javlenskog i Aleksandre Petrove Medvedeve. Sa šesnaest godina je živeo je sa porodicom u Moskvi sa ciljem da postane vojni oficir. U isto vreme je otkrio je ljubav prema slikarstvu i na svetskoj izložbi 1880. prvi put se susreo sa modernom umetnošću. Počeo je kao autodidakta i svoje slikarske i crtačke sposobnosti razvijao je redovnim posetama Tretjakovskoj galeriji.
Kao oficir u ruskoj gardi u početku u rangu štapskog kapetana premešten je u Sankt Peterburg. Zatim je postao učenik Ilje Rjepina na peterburškoj akademiji umetnosti koju je posećivao od 1889. – 1896. Godine 1896./97. ostavlja vojničko zvanje i posvećuje se slikarstvu. Ubro upoznaje Marijanu fon Verefkin bogatu slikarku koja je bila učenica Ilje Rjepina. Godine 1894. Marijana i Aleksej se sele u Minhen. U slikarskoj školi Antona Ažbea upoznaće Vasilija Kandinskog.
Godine 1902. dobio je sina koji je kasnije takođe postao slikar. U Minhenu je imao priliku da upozna delo Van Goga i Sezana, a 1903. je sreo Matisa i upoznao se sa umjetnošću fovista. Posle realizma u prvo vreme u Minhenu je počeo da slika u stilu Van Goga. Zatim je bio pod uticajem fovista sve do izbijanja Prvog svetskog rata. U ovo vreme, bilo da je slikao pejzaže, mrtve prirode, ili figure, koristio je svetle boje na jednostvanim oblicima često oivičene plavom linijom.
Zajedno sa Vasilij Kandinskim, Adolfom Erbslohom, Gabrijelom Minter, Marijanom von Verefkin osnovao je 1909. „Novo umetničko udruženje Minhen” koje je prethodilo kasnijem „Plavom jahaču” koji su osnovali Vasilij Kandinski i Franc Mark i kojem je Javlenski vrlo brzo pristupio.
Godine 1913. uticaj kubizma je učinio da Javlenski priguši boje svoje palete i više istakne geometrijske aspekte oblika na slici. Posle napuštanja Nemačke 1914. godine zbog rata, nastanio se u Švajcarskoj. U ovo vreme je radio na seriji „varijacija pejzaža”, gde je težio da postigne ravnotežu obojenih masa. Zatim, od 1918. radi prvu seriju lica zasnovanu na najelementarnijoj shemi: dvije horizontale ili dvije krive za oči, vertikala za nos, horizontala ponekad u kombinaciji sa lukom za usta i elipsa za jagodice. Ova shematizacija je postala još stroža nakon 1921. godine kada se nastanio u Vesbadenu. Slike iz ove serije su se jedino razlikovale po boji, određujući njihovo značenje i pravdajući njihove različite naslove: Homer, Led, Arapska legenda, Mesečina, itd.
Oko 1934. stil Javlenskog je doživeo novi preobražaj, postavši slobodniji, sažetiji i manje geometrijski. Lica koja je sada slikao su neposrednije ekspresivna u odnosu na ranija, mada još udaljenija od stvarne pojave. Ovu seriju je Javlenski nazvao „Meditacije”. U stvari njihov efekat je da podstiču na meditaciju.
Zajedno sa Vasilijem Kandinskim, Paulom Kleom i Lajonelom Fajningerom osnovao je grupu „Plave četvorice” koja je izlagala u Nemačkoj i SAD. Nacisti su 1937. godine prpglasili 72 njegova dela za „degenerisanu umetnost”. Ta dela su posthumno izlagana 1955. godine na Dokumenti u Kaselu.
Godine 1934. nacističke vlasti su mu oduzele nemačko državljanstvo. Umro je 1941. godine u Visbadenu i sahranjen je na ruskopravoslavnom groblju u Visbadenu. Posmrtni govor je održao njegov dugogodišnji prijatelj Adolf Erbsloh.
Galerija uredi
-
Šoko sa crvenim šeširom, 1909 -
Portret Aleksandra Saharova, 1909 -
Šoko sa šeširom širokog oboda, 1910 -
Lila turban, 1911 -
Glava mladića, 1911 -
Autoportret, 1912 -
Glava u plavom, 1912 -
Smeđe loknice, 1913 -
Varijacije, 1916 -
Glava spasitelja: Mučenik, 1919 -
Zaprepašćenje, 1919 -
Meduza, 1923
.jpg)
.jpg)
.jpg)
