Википедија

Alpaka (legura)

Alpaka to jest alpaka-srebro,[1] zajednički je naziv za metalnu leguru, kombinaciju metala — bakra, nikla i katkad drugih metala, kao što su cink, kalaj, olovo i kadmijum. Takođe, legura se naziva nikl-srebro, nemačko srebro,[2] Argentan,[2] novo srebro,[2] niklov mesing,[3] albata,[4] elektrum[5] i paktong. Legura se koristi u raznim komercijalnim proizvodima, kao i u tehničkoj industriji. Uobičajena formulacija je 60% bakar, 20% nikl i 20% cink.[6]

Češalj za kosu načinjen od alpake (nemačkog srebra), 1984

Poreklo uredi

Alpaka je prvi put proizvedena i upotrebljena u Kini, kao zamena za čisto srebro. Donesena je u Evropu, uz robu s kojom se u 19. veku trgovalo, i našla se na tržištu pod kineskim nazivom paktong, ili, kako je u Evropi nazvana, beli bakar. Tokom 19. veka, nekoliko nemačkih kompanija pokrenulo je proizvodnju sličnih legura, a 1823. održano je takmičenje u cilju otkrivanja koja od postojećih legura najbolje imitira srebro.

Tehnološka unapređenja postupka uredi

Nemački proizvođač Berndorf prvi je proizvodio i prodavao nikl-srebro pod nazivom Alpaka-srebro, i taj naziv postao je najčešće korišćen u Evropi. Godine 1840, razvijen je postupak sa elektro-pločama, što je omogućilo fino nanošenje metalnih prevlaka na metalne ali i nemetalne objekte, a to je alpaka-srebru otvorilo vrata za mnoga nova tržišta. Slična legura se proizvodi u SAD, ali njen sastav je 75% bakra i 25% nikla, a naziva se bakar-nikl.

Primena uredi

Dugi niz godina alpaka je bila sastojak nekoliko evropskih moneta (kovani novac), uključujući portugalski eskudo i nemačku marku. Sa prelaskom na evro, te kovanice su povučene iz opticaja. Alpaka-srebro se može naći u raznim komponentama za brodove, jer je otporna na vlagu i koroziju. Koristi se i kao kombinacija metala u električnim postrojenjima. Alpaka-srebro se često nalazi u muzičkim instrumentima: saksofoni izrađeni od nikl-srebra imaju vrlo snažan zvuk, a oboe i klarineti obavezno imaju delove od alpaka-srebra. Nikl-srebro je korisno i stoga što mu nije potrebno lakiranje, te je najčešći materijal za ključeve. Zbog svoje vizuelne sličnosti alpaka se često koristi kao jeftinija zamena pravog srebra, npr. u proizvodnji bižuterije. Njegova nerađajuća površina čini da se proizvodi lako čiste - dovoljan je sok od limuna ili blagi sapun da otkloni bilo kakve fleke.

Osnovne vrste uredi

  • Niklovo srebro 60% Cu 20% Ni 20% Zn
  • Niklovo srebro A 62% Cu 33% Ni 5% Zn
  • Nemačko srebro 46% Cu 20% Ni 34% Zn
  • Kinesko srebro 65% Cu 13% Ni 20% Sn 2% Ag[7]

Otrovnost uredi

Prema Merkovom priručniku pri dužem dodiru bakarnih legura i kisele hrane može doći do rastvaranja bakra, koji deluje otrovno, te u slučaju produžene izloženosti može dovesti do ciroze jetre.

Reference uredi

  1. ^ Marks of Berndorf Metalware Factory in Austria - Marks of Alpacca and Alpacca-Silver II Products: an article for ASCAS - Association of Small Collectors of Antique Silver website. Ascasonline.org. Pristupljeno 2013-12-19.
  2. ^ a b v Principles of Metallurgy. str. 62. ISBN 978-1-4400-5699-4. 
  3. ^ Gayle, Margot; Look, David W.; Waite, John G. (april 1993). Metals in America's Historic Buildings: Uses and Preservation Treatments, Pt. 1, A Historical Survey of Metals, Pt. 2, Deterioration and Methods of Preserving Metals. str. 35. ISBN 978-0-16-061655-6. 
  4. ^ Oxford English Dictionary
  5. ^ „Discussion about the use of terms 'Electrum', 'German silver' and 'Nickel silver' for drawing instruments”. Arhivirano iz originala 12. 05. 2020. g. Pristupljeno 15. 03. 2018. 
  6. ^ Tim McCreight, The Complete Metalsmith.
  7. ^ Knuth,B.G. Jewelers Resource/Spravočnik jovelira,Omsk 2008,pp. 58

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Алпака_(легура)&oldid=26809040”