Alster (rijeka)
Alster je rijeka u Sjevernoj Njemačkoj, desna pritoka Labe . Njen izvor se nalazi u blizini Henštet-Ulcburga, država Šlezvig-Holštajn i teče prema jugu kroz terotoriju grada Hamburga u uliva se u Labu u centru Hamburga.
| Alster | |
|---|---|
 Snimak iz zraka dva jezera na rijeci Alster | |
 Karta Alstera i kanala u Hamburgu | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 56 km |
| Basen | 587 km2 |
| Sliv | Sjevernomorski |
| Plovnost | Plovna |
| Vodotok | |
| Koor. izvora | 53° 45′ 49.1″ N 10° 0′ 17.4″ E / 53.763639° S; 10.004833° I |
| V. izvora | 34 m |
| Ušće | Laba |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Nemačka |
| Naselja | Henštet-Ulcburg, Hamburg |
| Pritoke | Bredenbek, Amersbek, Osterbek, Tarpenbek. |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Alster je druga najvažnija rijeka za Hamburg. Dok je rijeka Laba pod uticajem plime i oseke i od međunarodnog je značaja i podložna poplavama, Alster je ne-plimna, sporo teče i na nekim mjestima izgleda kao netaknuta idila prirode, dok je na drugom dijelu toka ukroćena i u urbanoj sredini. U centru grada, rijeka formira dva jezera, oba istaknuta obelježja u Hamburgu.
Geografija uredi
Dužina toka rijeke Alster je 56 km, izvor se nalazi na nadmorskoj visini od 31m, a ušće na 4m. Površina sliva je 587 km². [1] Lijeve pritoke su Bredenbek, Amersbek, Osterbek, Alte Alster, Lohbek, a desne Tarpenbek i Isebek, Susebek i Melingbek.
Gornji tok uredi
Izvor Alstera je mali bazen u Timhagen Broku u blizini Henštet-Ulcburga, oko 25 km sjeverno od Hamburga. Mali potok čini nekoliko krivina prije ulaska na područje Hamburga u Duvenstedt i Voldorf-Olstedt. U tom trenutku, Alster je prošao nekoliko manjih brana i prošao ispod 15 mostova. Od sada pa nadalje, stanovnici Hamburga koriste rijeku za vodene sportove, posebno za kanu i kajak na rijeci, ili šetnje duž obala. U ulici Velingbutel, Alster prolazi pored dvorca Velingbutel. Između gradskih granica i prvog jezera u unutrašnjosti grada - Ausnalster - rijeka protiče ispod 42 mosta.
Donji tok uredi
Za grad Hamburga, rijeka je glavna geografska karakteristika i uveliko određuje gradski pejzaž. Na rijeci u 13. vijeku napravljena su dva veštačka jezera, Ausnalster (Spoljni Alster) i manje Binenalster (Unutrašnji Alster). Ova dva jezera i okolni parkovi služe kao važna rekreativna područja u srcu grada. Posljednji dio Alstera između Klajne Alstera i njegovih ušća u Binenhafenu, zove se Alsterflit, kao dio mreže gradskih kanala, uključujući Blajhenflit, Herengrabenflit, Monkedamflit, Neurvalflit i Nikolaiflit. Alsterflit je regulisan dvjema branama u Rathaus / Rathausmarkt i Baumval, koji ga štiti od plime Elbe.
Istorija uredi
Hamburg je osnovan kraj rijeke Alster u 9. vijeku kao luka. Voda je plavila šanac utvrđenja.[1] Alster je pregrađen 1190. godine, prvobitno da bi napajao vodenicu. Godine 1235. izgrađena je još jedna brana za drugi mlin, koji je promijenio oblik rijeke u jezero.
U 15. i 16. veku izgrađen je kanal Alster da bi povezao Hamburg sa Libekom. Kanal je bio dugačak oko 8 km i izgrađen od Alstera do Beste, pritoke reke Trave, u Zilfeldu. Zbog teškoća u zadržavanju vode, posebno zbog blizine močvarnih područja, 91km dug put od Hamburga do Libeka bio je plovan samo od 1529. do 1550. [2] Hamburg se proširio duž obala Alstera, a nekoliko ustava je izgrađeno kako bi rijeka bila plovna. Do 19. vijeka transport vodom sa baržama korišćen je do grada Kajhude. Teglenice - koje transportuju građevinski materijal, gorivo i hranu - bile su postavljene ili vučene. [1]
Ekonomija uredi
Alsterom se može ploviti oko 9 km uzvodno od ušća. Firme kao Alster Touristik pružaju javni i turistički prevoz trajektima u Hamburgu. [3] Duž celog toka kroz Hamburg, mogu se iznajmiti čamci sa veslima.
Ekologija uredi
Generalno, Alster se ocenjuje da je čista rijeka. Hamburški Alster i njegova jezera i kanali poznati su po svojim belim labudovima, koji se čuvaju od javnih sredstava još od 16. vijeka.
Nasljeđe uredi
Basen Alster bio je važan model za dizajn sliva rijeke Čarls, izgrađen početkom 20. veka. [4]
Rijeka je inspirisala kompozitora Oskara Fetrasa rođenog u Hamburgu da sastavi popularni valcer "Mondnaht auf der Alster" [5] engl. Moonlit Night on the Alster. Najveći hamburški vodeni centar, Alster-Švimhale, dobio je ime po rijeci.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v Hans Wilhelm Eckhardt. Alster in Hamburg Lexikon, p. 24
- ^ Hans Wilhelm Eckhardt. Alster-Kanal in Hamburg Lexikon, p. 26
- ^ Alster Touristik alstertouristik.de
- ^ Haglund, Karl (2003). Inventing the Charles River. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. ISBN 978-0-262-08307-2.
- ^ Oscar Fetrás - Mondnacht auf der Alster, youtube.com
Literatura uredi
- Haglund, Karl (2003). Inventing the Charles River. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. ISBN 978-0-262-08307-2.
- Franklin Koplitzsch and Daniel Tilgner, ur. (2005). „Hamburg-Lexikon”. Hamburg Lexikon (na jeziku: German) (3 izd.). Ellert&Richter. ISBN 978-3-8319-0179-1.
Spoljašnje veze uredi
- Slike na bildarchiv-hamburg.de
- Slike Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. maj 2020) na bilderbuch-hamburg.de
