Altmark (brod)
Altmark (nem. Altmark) je bio brod-tanker nemačke ratne mornarice u Drugom svetskom ratu. Njegovo zarobljavanje od strane britanske RM u norveškim teritorijalnim vodama, 16. februara 1940, poznato kao Altmarški incident (engl. Altmark incident), bilo je jedan od povoda nemačke invazije na Norvešku.[1]
| Altmarški incident | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Lažnog rata | |||||||||
 Poginule nemačke mornare iznose na obalu nakon incidenta: ukupno je poginulo 8, a ranjeno 10 nemačkih mornara, bez gubitaka sa britanske strane. | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Britanska imperija |
 Treći rajh | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Filip Vajen | |||||||||
| Jačina | |||||||||
|
3 razarača | 1 tanker | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 1 ranjen | 8 mrtvih, 10 ranjenih | ||||||||
KarakteristikeUredi
Altmark je bio tanker nosivosti oko 10.000 tona i brzine 22 čvora.[1]
Altmarški incidentUredi
PozadinaUredi
Početkom avgusta 1939. Altmark je otplovio za SAD, ukrcao gorivo i hranu, a potom, nasred Atlantika, sačekao početak rata. ploveći pod neutralnom zastavom i lažnim imenom, povremeno se sastajao sa džepnim bojnim brodom Admiral Graf Špe, snabdevao ga i preuzimao zarobljene posade potopljenih trgovačkih brodova.[1]
IncidentUredi
Posle potapanja broda Admiral Graf Špe kod La Plate 13. decembra 1939, Britanci su saznali da se na Altmarku nalazi oko 300 britanskih zarobljenika. Tragajući za njim ustanovili su da plovi neutralnim norveškim teritorijalnim vodama. Tamo je upućen 4. divizion razarača pod komandom kapetana bojnog broda Filipa Vajena (engl. Philip Vian), koji je uz pomoć avijacije 15. februara 1940. otkrio Altmark južno od Bergena u pratnji 2 norveške torpiljarke. Norvežani su odbili Vajenov zahtev da se brod zajednički pregleda, motivišući da je to već učinjeno i da na brodu nema zarobljenika. Na to je, po naređenju britanskog Admiraliteta, razarač Kozak (engl. HMS Cossack) u toku noći uplovio u Jesing Fjord (norv. Jøssingfjord), gde se Altmark sklonio. Pošto su Norvežani odbili da se Altmark vrati u Bergen i tamo pregleda, Kozak je posle kraće abordažne borbe savladao nemačku posadu i oslobodio 299 zarobljenika sakrivenih u unutrašnjosti broda. Neposredno pre abordaža, Altmark se nasukao pri pokušaju da brodu Kozak zada udar kljunom.[1]
PoslediceUredi
Napad na Altmark izazvao je diplomatsko-pravni sukob između britanske i norveške vlade zbog povrede neutralnosti Norveške, i ubrzao je Hitlerovu odluku da napadne Norvešku.[1]
Kasnija službaUredi
Posle okupacije Norveške, Nemci su Altmark popravili i naoružali, i pod imenom Ukermark (nem. Uckermark) koristili ga za snabdevanje brodova Šarnhorst, Gnajzenau i Tor. Brod je potonuo 30. decembra 1942. usled eksplozije vlastite municije u luci Jokohama.[1]
ReferenceUredi
LiteraturaUredi
- Gažević, Nikola (1970). Vojna enciklopedija (knjiga 1). Beograd: Vojnoizdavački zavod.