Википедија

Ambasada Ruske Federacije u Republici Srbiji

Ambasada Ruske Federacije u Republici Srbiji (rus. Posólьstvo Rossíйskoй Federácii v Respublike Serbii) je diplomatsko predstavništvo Ruske Federacije u Republici Srbiji. Od 1940. do 1941. godine je zastupalo SSSR u Kraljevini Jugoslaviji, od 1945. do 1991. godine u socijalističkoj Jugoslaviji, potom od 1991. do 2003. godine Rusku Federaciju u SR Jugoslaviji, do 2006. godine u Državnoj zajednici Srbije i Crne Gore i od 2006. godine u Republici Srbiji.

Ambasada Ruske Federacije u Republici Srbiji
MestoBeograd  Srbija
AdresaDeligradska 32
Datum otvaranja1838/1940
AmbasadorAleksandar Bocan-Harčenko
Veb-sajtwww.ambasadarusije.rs/sr/

Ambasada se nalazi u Deligradskoj br. 32 u Beogradu.

Trenutni ambasador je Njegova ekselencija Aleksandar Bocan-Harčenko.

Istorijat diplomatskih odnosa uredi

Vidi još: Odnosi Srbije i Rusije

Srednji vek uredi

Sporadični kontakti srpskih i ruskih državnika su postojali vekovima. Prvi Srbin koji se našao na ruskom dvoru u svojstvu diplomate, bio je mitropolit Pajsije, iguman manastira Hilandar. On je ruskog cara Ivana IV Groznog posetio 1550. godine u Moskvi i zatražio da isposluje kod osmanskog sultana da svetogorski manastiri budu oslobođeni harača, što je car i učinio.

Ustanička Srbija uredi

Na početku Prvog srpskog ustanka 1804. godine, srpska delegacija na čelu sa protom Matejom Nenadovićem je otišla kod ruskog ministra inostranih poslova grofa Adama Čartorijskog.

Konsantin Rodofinikin je bio prvi diplomatski predstavnik Ruske imperije, koji je stigao u Beogradu 1807. godine, radi uspostavljanja komunikacije sa voždom Đorđem Petrovićem Karađorđem. U diplomatskim i bojnim misijama u ustaničkoj Srbiji, nalazili su se general-major Ivan Ivanovič Isaev i general Egor Gavrilovič Cukato.

Grof Marko Ivelić, Srbin i ruski general, predstavljao je ličnog zastupnika imperatora Aleksandra I Pavloviča kod Karađorđa. Posredovao je u pokušajima da ustaničke vođe prihvate Bukureški mir iz 1812. godine, za šta je odlikovan Imperatorski ordenom Svetog Vladimira. Prema njegovom nagovoru, Karađorđe je napustio Srbiju i kasnije pošao u Rusiju.

Kneževina i Kraljevina Srbija uredi

 
Nikolaj Valerijevič Čarikov, ruski poslanik u Kraljevini Srbiji (1900-1905)

Stalna diplomatska misija Ruske imperije u Kneževini Srbiji, uspostavljena je 1838. godine. Za prvog konzula i potom generalnog konzula, imperator Nikolaj I Pavlovič je imenovao Gerasima Vasiljeviča Vaščenka.

Poslanik Nikolaj Henrikovič Hartvig je preminuo od infarkta 27. jula 1914. godine u zgradi austrougarskoj poslanstva (danas sedište Beogradske nadbiskupije), po saznanju dobijenom od austrougarskog poslanika barona Vladimira Gizla fon Gislingena, da će Austrougarska objaviti rat Kraljevini Srbiji, što je bio uvod u Prvi svetski rat. Hartvig je sahranjen na Novom groblju u Beogradu.

Kraljevina SHS i Kraljevina Jugoslavija uredi

Pošto je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca odbila da prizna boljševičku vlast nakon Oktobarske revolucije 1917. godine, ona je u julu 1918. godine povukla iz Moskve svog poslanika Miroslava Spalajkovića. U Beogradu je Vasilij Nikolajevič Štrandman ostao diplomatski predstavnik belogardejske vlade do marta 1924. godine, kada je Ministarstvo inostranih dela Kraljevine SHS odlučilo da zatvori ovu diplomatsku misiju. Od 1924. do 1940. godine, Beograd nije priznavao vlast u Moskvi i odbijao je svaku diplomatsku saradnju.

Po dopuštenu domaćih vlasti, u Topčideru i potom Sremskim Karlovcima je tokom septembra 1922. godine, delovao Ruski savet kao izbeglička vlada na čelu sa generalom baronom Petrom Nikolajevičem Vrangelom. U okviru Ruskog saveta, delovao je i Savet ambasadora, kao svojevrsno ministarstvo inostranih poslova.

Diplomatski odnosi između Kraljevine Jugoslavije i SSSR-a su ponovo obnovljeni 24. juna 1940. godine, a 12. jula je Viktor Andrejevič Plotnikov akreditovan kao opunomoćeni predstavnik Sovjetskog Saveza u Kraljevini Jugoslaviji. Sovjetske diplomate su se u oktobru 1940. godine, uselile u zgrade na adresama Kralja Milutina br. 6 i br. 8, kao i u ulici Jovana Ristića br. 27.

Za vreme Aprilskog rata 1941. godine, sovjetske diplomate su radi lične bezbednosti premeštene u Vrnjačku Banju, zajedno sa ostalim diplomatskim predstavnicima u Beogradu. Po kapitulaciji Jugoslavije 17. aprila, Plotnikov i ostalo osoblje ambasade se vratilo u Beograd. Tu su ostali na početku nacističke okupacije, sve do maja 1941. godine. Moskva je 8. maja 1941. godine, saopštila da prekida diplomatske odnose sa Kraljevinom Jugoslavijom, ali je pozvala osoblje jugoslovenske ambasade da ostanu u Sovjetskom Savezu kao pojedinci.

Posle nemačkog napada na Sovjetski savez, jula 1941. godine, ukazala se potreba za obnovom diplomatskih odnosa Moskve i jugoslovenske vlade. Ponovo su uspostavljeni diplomatski odnosi u avgustu. Od septembra 1942. do 1943. godine, pri savezničkim vladama u Londonu, Aleksandar Bogomolov je bio izvanredni i opunomoćeni ambasador Sovjetskog Saveza. Bio je akreditovan kod Vlade Kraljevine Jugoslavije u egzilu, kao i izbegličkih vlada Poljske, Grčke i Norveške.

 
Ivan Vasiljevič Sadčikov, prvi ambasador SSSR u socijalističkoj Jugoslaviji (1945-1946)

Socijalistička Jugoslavija uredi

Ivan Vasiljevič Sadčikov je od 13. marta 1945. godine, bio izvanredni i opunomoćeni ambasador SSSR u Beogradu. Kako je Ustavotvorna skupština Demokratske Federativne Jugoslavije zbacila monarhiju i proglasila republiku, on je postao prvi sovjetski ambasador u socijalističkoj Jugoslaviji.

Rezolucija Informbiroa iz 1948. godine, dovela je do zahlađenja odnosa između Komunističke partije Jugoslavije i Saveza komunističkih partija, odnosno dve države. Usledili su brojni diplomatski pritisci, kritike komunističkih partija širom sveta, povremeni sukobi jugoslovenskih vojnika na granici sa NR Bugarskom i NR Rumunijom... Jugoslovenski komunisti su otpočeli hapšenja partijskih rukovodilaca, a potom i drugih pojedinaca, koji su označeni kao sovjetski agenti i Staljinovi sledbenici. Zbog podrške Rezoluciji Informbiroa, među prvima je uhapšen Sreten Žujović, ministar finansija FNRJ, koji je isključen iz Politbiroa i članstva KPJ. Jula 1949. godine, formiran je i zatvor za političke osuđenike Goli otok.

Sve ovo je navelo SSSR da se odluči na prekid diplomatskih odnosa sa Jugoslavijom. Moskva je najpre 16. avgusta 1949. godine, opozvala ambasadora Anatolija Jusufoviča Lavrentijeva iz Beograda. Potom je 16. novembra 1949. godine, saopštila da prekida diplomatske odnose i proterala je jugoslovenskog ambasadora Karla Mrazovića. Sovjetska štampa je počela jugoslovenske komunističke vlasti nazivati „fašističkom klikom“.

Staljinovom smrću 1953. godine, otvorene su mogućnosti za obnovu diplomatskih odnosa. Za novog ambasadora SSSR je 17. juna 1953. godine, imenovan Vasilij Aleksejevič Valjkov.

Republika Srbije uredi

Usled raspada Sovjetskog saveza, Boris Jeljcin je predsedničkim ukazom br. 291 od 18. decembra 1991. godine, premestio ambasadu u Beogradu iz ukinutog Ministarstva spoljnih poslova Sovjetskog Saveza u nadležnost Ministarstva spoljnih poslova RSFSR.[1] Na mestu ambasadora je zadržan dotadašnji sovjetski ambasador Genadij Serafimovič Šikin. Ambasada Ruske Federacije je zadržala kontinuitet diplomatskog predstavljanja u Saveznoj Republici Jugoslaviji, Državnoj zajednici Srbije i Crne Gore i Republici Srbiji.

Zdanja ambasade uredi

Poslanstvo Ruske imperije uredi

Vidi još: Park Aleksandrov
 
Zdanje ruskog poslanstva u Ulici kralja Milana u Beogradu (prizemna kuća)

Imanje na kojem se nalazila zgrada ruskog poslanstva u Kneževini i Kraljevini Srbiji, te potom Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, ranije je pripadalo porodici Simić. Političar i ustavobranitelj Stojan Simić je podigao i Stari konak, koji je od 1842. godine služio kao rezidencija kneza Aleksandra Karađorđevića i oko koga su kasnije podignuti gradski dvorovi.

Rusko poslanstvo se, dakle, nalazilo u Ulici kralja Milana u Beogradu, preko puta dvorskog kompleksa Starog i Novog dvora. Sa prozora poslanstva, ruski poslanik Nikolaj Valerevič Čarikov je posmatrao Majski prevrat, odnosno puč i ubistvo kralja Aleksandra I Obrenovića V i kraljice Draginje Drage Obrenović, 1903. godine. U noći prevrata, kako zaverenici dugo nisu mogli da otkriju gde se nalazi kraljevski par, pronela se vest da su pobegli tajnim podzemnim prolazom između Starog konaka i ruskog poslanstva.

Zgradu je od 1919. do 1924. godine, koristio ruski poslanik Vasilij Nikolajevič Štrandman, koji je zastupao belogardejska vladu. Potom je zgrada poslanstva postala sedište Delegacije za zaštitu interesa ruskih izbeglica, a Štrandman je postao delegat, odnosno našao se na čelu Delegacije. Ipak, državna zastava i grb Ruske imperije su ostali na fasadi zgrade poslanstva sve do septembra 1939. godine. U vlasništvu poslanstva, nalazilo se zemljište od Ulice kralja Milana do Ulice kraljice Natalije. Sa donje strane imanja (iz Ul. Kraljice Natalije), ruski emigranti su izgradili i 9. aprila 1933. godine svečano otvorili Ruski dom Imperatora Nikolaja II, koji je imao pozorišnu scenu, biblioteku, osnovnu školu, gimnaziju, izdavački centar, Muzej Nikolaja II, Muzej ruske konjice, sportsku salu, Društvo ruskih književnika, umetnika i muzičara, Naučni institut i školsku crkvu Presvete Bogorodice.[2]

 
Spomenik caru Nikolaju II u Parku Aleksandrov, na mestu nekadašnjeg ruskog poslanstva

U borbama za oslobođenje Beograda u Drugom svetskom ratu, tokom oktobra 1944. godine, nemačka bomba je teško oštetila zgradu poslanstva i prouzrokovala ljudske žrtve. Nakon rata, zgrada je potpuno porušena i na njenom mestu je napravljen Devojački park.

Na mestu nekadašnje zgrade poslanstva, otkriven je i osveštan spomenik imperatoru Nikolaju II Aleksandroviču Romanovu, 16. novembra 2014. godine. Spomenik su zajedno osveštali patrijarh moskovski i cele Rusije Kiril i patrijarh srpski Irinej. Svečanosti otkrivanja spomenika su prisustvovali predsednik Republike Srbije Tomislav Nikolić, ministar bez portfelja Velimir Ilić, predstavnici vlade Rusije, gradonačelnik Beograda Siniša Mali, ambasador Ruske Federacije Aleksandar Čepurin i gradski menadžer Goran Vesić.

Nakon avionske nesreće u kojoj je poginulo 64 članova ruskog vojnog Ansambla Aleksandrov, 26. decembra 2016. godine, na putu od Sočija prema Latakiji u Siriji, gde je trebalo da održe novogodišnji koncert za ruske vojnike[3], Grad Beograd je odlučio da na neki način oda poštu nastradalim umetnicima, koji su često nastupali u Beogradu i bili omiljeni među srpskom publikom. Na predlog ministra kulture i informisanja Vladana Vukosavljevića, Skupština grada Beograda je 18. aprila 2017. godine, donela odluku o preimenovanju nekadašnjeg Devojačkog parka u Park Aleksandrov.[4] Ovaj park obuhvata celu površinu nekadašnjeg zdanja ruskog poslanstva. Spomen-tabla Ansamblu Aleksandrov, svečano je otkrivena 10. novembra 2017. godine, uz prisustvo ministra odbrane Aleksandra Vulina, ministra kulture i informisanja Vladana Vukosavljevića, ministra bez portfelja Nenada Popovića, ambasadora Rusije Aleksandra Čepurina, gradskog menadžera Gorana Vesića...

 
Ambasada Rusije u Beogradu

Ambasada SSSR-a i Ruske Federacije uredi

Od uspostavljanja diplomatskih odnosa Kraljevine Jugoslavije i SSSR-a, sovjetske diplomate u Beogradu su od oktobra 1940. godine, živele u zgradama na adresama Kralja Milutina br. 6 i br. 8, kao i u ulici Jovana Ristića br. 27.

Međuvladinim sporazumom iz marta 1958. godine, dogovoreno je da vlade SSSR i FNRJ dodele zemljišta u Moskvi i Beogradu, za potrebe izgradnje ambasada.

Zgrada ambasade Sovjetskog Saveza u Deligradskoj br. 32, koju danas koristi ambasada Ruske Federacije, podignuta je prema projektu Državnog komiteta SSSR za izgradnju i investicije, dok je enterijer ambasade uređen 1969. godine po planovima dizajnera Edvarda Karsijana.

Struktura ambasade uredi

 
Njegova ekselencija Aleksandar Bocan-Harčenko, trenutni ambasador Ruske Federacije u Srbiji

Dosadašnji predstavnici uredi

Dosadašnji diplomatski predstavnici Rusije u Srbiji i Jugoslaviji, bili su:

 
Ambasador Aleksandar Konuzin prilikom primopredaje akreditiva predsedniku Borisu Tadiću

Ruska Federacija uredi

Sovjetski Savez uredi

Ruska imperija uredi

Aparat Izaslanika odbrane uredi

Aparat Izaslanika odbrane pri ambasadi je zvanično predstavništvo Ministarstva odbrane Ruske Federacije, koje obavlja vojnopolitičke, vojnotehničke, vojne i odbrambeno-ekonomske poslove, protokolarno-predstavničku delatnost i obezbeđuje informaciono-dokumentacionu razmenu.

  •   pukovnik Andrej Sobakin, Izaslanik odbrane
  •   pukovnik Sergej Parubin, vojni i vazduhoplovni ataše
  • pukovnik Ervenij Anpilov, zamenik Izaslanika odbrane
  • pukovnik Vladimir Bikov, pomoćnik Izaslanika odbrane

Drugo osoblje uredi

Ruska ambasada je 2009. godine, saopštila da se na teritoriji Republike Srbije nalazi oko 1000 lica zaposlenih u ruskim diplomatskim i drugim misijama, uključujući i članove njihovih porodica.[7]

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Ukaz prezidenta RSFSR № 291 «O vnešnepolitičeskoй službe RSFSR» ot 18 dekabrя 1991 goda.
  2. ^ „Istorijski pregled - Ruski dom”. Arhivirano iz originala 10. 04. 2021. g. 
  3. ^ „Poslednji let hora Aleksandrov”. Novosti. 25. decembar 2016. 
  4. ^ „Mladenović: Park u centru grada od sutra će poneti ime „Aleksandrov””. 9. novembar 2017. 
  5. ^ 2018. - SRBIJA - RUSIJA, JUGOSLAVIJA - SSSR Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. septembar 2020), Pristupljeno 3. 9. 2020.
  6. ^ POSLЫ ROSSIЙSKOЙ FEDERACII V STRANAH EVROPЫ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. septembar 2011), Pristupljeno 17. 4. 2013.
  7. ^ Bondarev, N. Rossiя i russkie v istorii Serbii (noveйšaя istoriя). — Fond «Russkiй mir», 10 iюnя 2009 goda.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Амбасада_Руске_Федерације_у_Републици_Србији&oldid=27410465”