Amilkar Kabral
Amilkar Lopez de Kosta Kabral (port. Amílcar Lopes da Costa Cabral; Bafata, 12. septembar 1924 — Konakri, 20. januar 1973), poznat i pod ratnim imenom Abel Džasi, bio je inženjer agronomije po struci, pisac, mislilac i političar u Gvineji Bisao i Zelenortskim Ostrvima. Bio je vođa crnačkog nacionalističkog pokreta za oslobođenje Gvineje Bisao i Zelenortskih Ostrva od portugalske kolonijalne vlasti i vođa gerilske borbe protiv portugalskih snaga u ratu za nezavisnost. Ubio ga je politički protivnik 1973. godine.
| Amilkar Kabral | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Amilkar Kabral na kongresu u Kasaki, gde se desilo okupljanje kadrova PAIGC 1964. | |||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||
| Datum rođenja | 12. septembar 1924. | ||||||||||||
| Mesto rođenja | Bafata, Gvineja Bisao | ||||||||||||
| Datum smrti | 20. januar 1973. (48 god.) | ||||||||||||
| Mesto smrti | Konakri, Gvineja | ||||||||||||
| Profesija | pisac, inženjer agronomije, političar | ||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||
| Politička stranka | Afrička partija za nezavisnost Gvineje i Zelenortskih Ostrva | ||||||||||||
| |||||||||||||
Biografija uredi
Rođen je 1913. godine u Bafati, današnja Gvineja Bisao, kao sin oca sa Zelenortskih ostrva[1] i majke iz Gvineje Bisao[1]. Srednju školu je završio na Zelenortskim ostrvima, a zatim je upisao Agronomski fakultet u Lisabonu. Za vreme studija, osnovao je studentske organizacije koje su se zalagale za rušenje Salazarove diktature u Portugaliji i oslobađanje portugalskih kolonija u Africi.
U Afriku se vratio 1950-ih i bio jedna od ključnih ličnosti u postavljanju ciljeva za sticanje nezavisnosti portugalskih kolonija u Africi. Bio je osnivač Afričke partije za nezavisnost Gvineje i Zelenortskih Ostrva (PAIGC) 1956, i kasnije iste godine jedan od osnivača, zajedno s Agostinom Netom (kojeg je upoznao u Lisabonu), Narodnog pokreta za oslobođenje Angole (MPLA).
Rat za oslobođenje uredi
Kabral je od tada bio vođa gerilskog pokreta za nezavisnost od portugalske vlasti u Gvineji Bisao, koji je postao jedan od najuspešnijih ratova za nezavisnost u istoriji Afrike. Cilj borbe bio je omogućavanje slobode ne samo za Gvineju Bisao, nego i za Zelenortska ostrva.
Tokom priprema za oslobodilački rat, Kabral je osnovao kampove za trening u susednoj Gani, sa dopuštenjem Kvamea Nkrume. Svoje oficire je podučavao veštinama konverzacije i sposobnosti uveravanja stanovništva da se pridruži oslobodilačkoj gerili.
Ubrzo je shvatio da se ratni napori mogu izdržati samo ako njegovi borci nauče kako da sami uzgajaju hranu i kvalitetnije žive u džungli, izvan urbanih područja. Kao inženjer agronomije po struci, naučio je svoje ljude da oni nauče lokalne poljoprivrednike boljim zemljoradničkim tehnikama. Na taj su način poljoprivrednici i zemljoradnici mogli da proizvedu ne samo dovoljno hrane za svoju porodicu i pleme, nego i za borce PAIGC-a. Kada nisu učestvovali u borbama, Kabralovi gerilci su pomagali seljacima u obrađivanju zemlje.
Sem toga su Kabral i njegovi gerilci širom zemlje osnovali sistem pazara na kojima su se namirnice prodavale jeftinije od onih u trgovinama koje su držali portugalski kolonijalisti. Kabral je takođe osnovao mrežu bolnica i trijažnih stanica čije se osoblje brinulo za ranjene borce PAIGC-a. Medicinsku opremu primali su od Sovjetskog Saveza i Švedske. Pazari i bolnice su u početku bile stacionarne, sve dok se nisu našle pod čestim udarima portugalske kolonijalne vojske.
Kabral je 1972. godine započeo sa osnivanjem Narodne skupštine u pripremama za sticanje nezavisnosti nove države. U tome ga je prekinuo bivši odmetnuti član PAIGC-a, Inosensio Kani, koji ga je ubio uz pomoć portugalskih tajnih agenata ubačenih u PAIGC. Tako je propao plan portugalskih vlasti da ga uhapse i zatvore. Atentat na Kabrala desio se u Konakriju, Gvineja, gde je bilo sedište štaba PAIGC-a. Amilkara je na mestu vođe PAIGC-a nasledio polubrat Luiš Kabral, koji je uskoro postao i prvi predsednik nezavisne Gvineje Bisao.
Osim što je bio izuzetno cenjen kao sposoban gerilski vođa, Amilkar Kabral je u međunarodnim krugovima bio poznat kao jedan od najistaknutijih afričkih mislilaca 20. veka zahvaljujući svom obimnom radu na formulisanju kulturnih, psiholoških i istorijskih preduslova s ciljem opravdanja i pojašnjenja afričkih pokreta za nezavisnost. Njegove ideje su bile pod uticajem marksizma, iako se on sam nikad nije deklarisao kao marksist[2].
Nasleđe uredi
Kabral se smatra za „revolucionarnog teoretičara jednako značajnog kao Franc Fanon i Če Gevara“ čiji se uticaj proširio daleko van afričkog kontinenta[3]. Njegovo ime danas nosi međunarodni aerodrom i fudbalski Kup Amilkara Kabrala na Zelenortskim ostrvima. U Gvineji Bisao njegovo ime nosi jedini privatni univerzitet u zemlji, u gradu Bisaou. Žoze Peižinjo skladao je 1973. elegiju posvećenu Kabralu.
Reference uredi
- ^ a b Enciclopédia Larousse (Vol.4). ISBN 978-972-759-924-0. str. 1299.
- ^ Gleijeses, Piero (1997). „The First Ambassadors: Cuba's Contribution to Guinea-Bissau's War of Independence”. Journal of Latin American Studies. 29 (1): 45—88. JSTOR 158071.
- ^ Africa: A Continent Drenched in the Blood of Revolutionary Heroes by Victoria Brittain, The Guardian, January 17, 2011
Spoljašnje veze uredi
- "The Weapon of Theory", a speech at the Tricontinental Conference in Havana, 1966 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. decembar 2008)
- Encyclopaedia Britannica Amilcar Cabral
- "National Liberation and Culture", a speech at Syracuse University in 1970
- The African Activist Archive Project website has documents, posters, buttons, and photographs related to the struggle for independence in Guinea-Bissau and support for that struggle by U.S. organizations. The website includes photographs of Cabral.
- Works at Marxists.org
- "The Revolution in Guinea-Bissau and the Heritage of Amilcar Cabral" from Africa in Stuggle, by Daniel Fogel