Antoan-Anri Žomini
Baron Antoan-Anri Žomini (franc. Antoine de Jomini; 1779—1869), francuski i ruski general, pisac, vojni teoretičar, istoričar i osnivač i profesor Vojne akademije carske Rusije; Švajcarac italijanskog porijekla. Kao major švajcarske vojske prešao u vojnu službu Napoleona i napredovao do čina generala. U ratu 1813. postaje načelnik štaba maršala Mišela Neja. Nezadovoljan i razočaran ponižavanjima i sporim napredovanjem u vojnoj službi, prelazi na stranu Rusije.[1]
| Baron Antoan-Anri Žomini | |
|---|---|
 Baron Antoan-Anri Žomini | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. mart 1779. |
| Mesto rođenja | Pajern, Švajcarska, |
| Datum smrti | 24. mart 1869. (90 god.) |
| Mesto smrti | Pasa, Francuska, |
| Vojna karijera | |
| Čin | General |
Mladost uredi
Žomini je rođen 6. mart 1779. u Pajernu u kantonu Vaud u Švajcarskoj. Još je kao dječak bio oduševljen vojnim pozivom. Roditelji su bili protiv, i kada je imao 14 godina, na silu su ga upisali u poslovnu školu. Godine 1796. se preselio u Pariz. Jedno vrijeme radi u bankarstvu. Uskoro napušta bankarstvo odlučan da svoju karijeru nastavi u vojsci.[2]
U švajcarskoj vojsci uredi
U 1798. godine, nakon osnivanja Švajcarske, nalazi mjesto u Ministarstvu vojnom nove švajcarske vlade kao sekretar u činu kapetana. U 1799. godini nakon što je unapređen u čin majora, Žomini je preuzeo odgovornost za reorganizaciju poslovanja Ministarstva. U tom svojstvu, on je unapredio mnoge standardizovane procedure. Koristi svoju poziciju da eksperimentišete sa organizacionim sistemima i strategijama.
Posle mira u Lunevileu u 1801. godini, Žomini se vratio u Pariz. Posao mu je bio neinteresantan pa je najveći dio svog vremena proveo u pripremi svoju prve knjige o vojnoj teoriji: Rasprava o glavnim vojnim operacijama (Traite des Grandes operacije militaires). Mišel Nej, jedan od najboljih Napoleonovih generala, pročitao je ovu knjigu i već je 1803. pomogao njeno objavljivanje. Knjiga se pojavila u nekoliko tomova od 1804. do 1810, brzo je prevedena i uskoro se o njoj raspravljalo u vojnim krugovima cijele Evrope.[1]
U francuskoj vojsci uredi
Godine 1805, Žomini učestvuje u bici kod Austerlica kao saradnik u ličnom štabu maršala Neja. U decembru iste godine ponuđen mu je čin pukovnika u francuskoj vojsci. Žomini to prihvata i kao Nejov pukovnik učestvuje u bitkama kod Ulma i Jene. Žomini je učestvovao sa Napoleonom i u bici kod Jene, a u bici kod Ejlaua osvoja krst Legije časti. Postaje šef štaba maršala Neja i dobija baronsku titulu. Posle španskog rata 1808. godine, sticajem raznih okolnosti, između ostslog zavisti konkurenata u vojnoj karijeri, pada u nemilost. Stiče brojne neprijatelje, a posebno Napoleonovog generala, načelnika carevog štaba Luja Aleksandra Bertijea.[1]
U ruskoj vojsci uredi
Godine 1807. Žomini je u pregovorima da pređe u rusku službu. Kada je to doznao, Napoleon, u namjeri da spriječi Žominija da napusti francusku vojsku, dodjeljuje mu čin brigadnog generala. Na kraju su dali saglasnost i pristanak i ruski, i francuski vladar, da Žomini radi u obe vojske. Rat između Francuske i Rusije je osujetio ovu ideju. Godine 1815. je u delegacija sa ruskim carem Alesandrom u Parizu. Zdušno pokušava da spasi svoga stasrog komandanta maršala Neja. Ova odbrana ga skoro košta pozicije u ruskoj službi. Ipak je, međutim, uspio u prevazilaženju otpora njegovih neprijatelja, a i aktivno je učestvovao na Bečkom kongresu.[1]
Poslednje godine ispunjenog i dogog života uredi
Predano se bavi i književinm radom. Nastavlja svoju funkciju u ruskoj vojsci. Odonda do odlaska u penziju 1829. je uglavnom zaposlen u vojnom obrazovanju Carevića Nikolaja (kasnije car). U opsadi Varne je nagrađen visokim carskim odlikovanjem.
To je bilo njegovo poslednje aktivno učešće. 1829. godine se nastanio u Briselu koji je Žeminiju bio glavno prebivalište za narednih tridesetak godina. 1853. godine, nakon bezuspešnog uticaja na političko razumevanje Francuske i Rusije, Žomini je pozvan u Sankt Peterburg za carevog vojnog savjetnika tokom Krimskog rata. 1856. godine, nakon zaključenja mira, vratio se u Brisel. Kasnije je doselio u Pasi blizu Pariza. On je, do kraja svog života, užurbano radio u pisanju rasprava, pamfleta i radova iz vojne struke i istorije umejtnosti. Umro je u Pasi 24. mart 1869. godine, samo godinu dana prije Francusko-pruskog rata od 1870-71.[3]
Zanimljivost uredi
Portret Antoana-Arnia Žominija se čuva u stalnoj postavci Vojne Galerije u Zimskom dvorcu u Rusiji, iako je u toku rata u 1812. godini, bio na suprotnoj strani, u službi Napoleonove vojske.
