Arkadije Varađanin
Arkadije Varađanin (Velika Kikinda, 1. januar 1844 - Novi Sad, 8. jun 1922) bio je učitelj, upravnik Srpske više devojačke škole, urednik više časopisa i veliki pobornik za ženska prava.
Arkadije Varađanin | |
|---|---|
 Arkadije Varađanin | |
| Datum rođenja | 1. januar 1844. |
| Mesto rođenja | Velika Kikinda, Austrijsko carstvo, danas Vojvodina, Srbija |
| Datum smrti | 8. jun 1922. (78 god.) |
| Mesto smrti | Novi Sad, Kraljevina Jugoslavija |
Biografija uredi
Arkadije Varađanin rođen je u Velikoj Kikindi gde je učio srpsku osnovnu školu i nižu realku. Kasnije odlazi u Peštu gde uči nemačku trgovačku školu, a zatim odlazi u Sombor u učiteljsku školu. Bio je učitelj u Velikoj Kikindi od 1864. godine. Postaje pitomac Srpskog narodnog crkvenog sabora 1870. godine u Goti gde je u Pedagoškom seminaru slušao Karla Kera. Po nalogu školskog saveta držao je u Vršcu predavanja o metodici geografije (tadašnjeg zemljopisa) i istorije učiteljima Eparhije vršačke koji su predavali višim razredima osnovnih škola. Ponuđeno mu je mesto profesora Učiteljske škole u Kragujevcu koje je morao da odbije zbog previše obaveza prema Srpskom narodnom crkvenom saboru. Godine 1873, bio je izaslanik kikindske crkvene opštine na svetskoj izložbi i na kongresu slovenskih učitelja u Beču. Opširan izveštaj o tom događaju je objavio u vršačkom Učitelju. Postaje 1. decembra 1874. godine[1] učitelj i upravnik (upravitelj u to vreme) novoosnovane Više devojačke škole u Novom Sadu.[2] Predavao je algebru (račun), geometriju, geografiju (zemljopis) i krasnopis.[3]
Srpski učiteljski konvikt uredi
Organizovao je 1890. godine Srpski učiteljski konvikt (zavod za stanovanje đaka gde se učenici besplatno hrane ili uz znatan popust) za učenike i učenice srednjih i stručnih škola, kao i učiteljsku decu koja se školuju u Novom Sadu.[2][4]
Učiteljska zadruga uredi
Osnovao je Učiteljsku zadrugu 1907. godine koja sledeće godine (1908) menja naziv u Natošević. Arkadije Varađanin je otkupio štampariju i knjigoveznicu braće M. Popovića.[2]
Dobrotvorna zadruga Srpkinja Novosatkinja uredi
Osnovao je Dobrotvornu zadrugu Srpkinju Novosatkinju u Novom Sadu 1880. godine. Bio je njen sekretar dugi niz godina. Imao je velikog učešća u Izložbi ženskih ručnih radova 1884. godine koju su priredile članice Srpkinje Novosatkinje. Vrlo brzo je osnovao još 86 drugih Dobrotvornih zadruga Srpkinja.[2][5]
Penzija uredi
Penzionisan je posle 41 godine učiteljskog rada 1905. godine.
Prvi svetski rat uredi
Tokom Prvog svetskog rata bio je potpredsednik i aktivan član Narodnog odbora.[2]
Bibliografija uredi
Pisao je u političkim, pedagoškim i drugim listovima.[2] Saradnik je u časopisu Radovan.
- Srpskim narodnim učiteljima / Arkadije Varađanin. - U: Ženski svet. - ISSN 2217-6667. - God. 6, br. 11 (1891), str. 176 COBISS.SR 524715156
- Milutinovićevo društvo / A. [Arkadije] V. [Varađanin]. - U: Ženski svet. - ISSN 2217-6667. - God. 6, br. 11 (1891), str. 161-162.COBISS.SR 524700308
- Manastir Hodoš : reč povodom izveštaja Dra Mite Mušickog saborskom odboru / napisao Arkadije. - [U Banatu : b. i., 1903]. - 8 str. ; 34 cm COBISS.SR 33976583
- Spomenica dvadesetpetogodišnjeg rada Dobrotvorne Zadruge Srpkinja Novosatkinja : 1880-1905 / napisao Arkadije Varađanin. - Novi Sad : štamparija Srpske knjižare braće M. Popovića, 1906. - [2], 133, [1] str. ; 24 cm COBISS.SR 28275975
- U spomen i slavu Miti Neškoviću članu Književnog odeljenja / govorio ... Arkadije Varađanin na dan Sv. Save 1910. - U Novom Sadu : Izdanje Matice srpske, 1910 (Novi Sad : Štamparija Đorđa Ivkovića). - 14 str. ; 24 cm. - (Knjige Matice srpske ; br. 39. Govori u svečanim sednicama Književnog Odeljenja Matice Srpske ; br. 3)COBISS.SR 6237703
- U spomen i slavu Miti Josiću članu Književnog odeljenja / govorio ... Arkadije Varađanin na dan Sv. Save 1910. - U Novom Sadu : Matica srpska, 1910 (u Novom Sadu : Štamparija Đorđa Ivković). - 16 str. ; 24 cm. - (Knjige Matice srpske ; br. 38. Govori u svečanim sednicama Književnog odeljenja Matice srpske ; br. 2)COBISS.SR 6236935
- Učiteljice : Mileva Simićeva / A. [Arkadije] V. [Varađanin]. - U: Srpkinja / uredile srpske književnice. - Irig : Dobrotvorna zadruga srpkinja, 1913. - Str. 67-69.COBISS.SR 522690964
- Učiteljice : Darinka Nerandžić-Brašovanova / A. [Arkadije] V. [Varađanin]. - U: Srpkinja / uredile srpske književnice. - Irig : Dobrotvorna zadruga Srpkinja, 1913. - Str. 73. COBISS.SR 522693780
- Urednice : Zorka Hovorkova / A. [Arkadije] V. [Varađanin]. - U: Srpkinja / uredile srpske književnice. - Irig : Dobrotvorna zadruga srpkinja, 1913. - Str. 35-36.COBISS.SR 522669460
- Prijatelji ženskog obrazovanja : Stevan Radić / A. [Arkadije] V. [Varađanin]. - Slika S. Radića. - U: Srpkinja / uredile srpske književnice. - Irig : Dobrotvorna zadruga srpkinja, 1913. - Str. 26-28.COBISS.SR 522656404
- Stogodišnjica d-ra Đorđa Natoševića / napisao Arkadije Varađanin. - Novi Sad : "Natošević", 1921 ([b. m. : b. i.]). - 148 str. : autorova slika ; 24 cm. - (Znameniti Srbi ; 1)COBISS.SR 132367367
Urednik časopisa uredi
- Ženski svet 1886. do 1914. godine
- Učiteljski vesnik 1921. do 1923. godine
Godine 1886. pokrenuo je list Ženski svet koji je uređivao punih 29 godina njegovog izlaženja.
| „ | Kakvu važnu ulogu imade taj doskora jedini srpski ženski list po duševni život Srpkinje, vidi se po njegovoj velikoj proširenosti. Velika većina srpskih književnica, počela je raditi u Ženskom svetu, mnoge spominju gosp. Arkadija Varađanina kao svog prvog prijatelja na polju književnosti. Da njega nije bilo, srpsko žensko obrazovanje ne bi bilo ni toliko napredno, kako je danas. | ” |
Reference uredi
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1902. godine
- ^ a b v g d đ Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka. Knj. 1, A-H / Stanoje Stanojević. - Zagreb : Bibliografski zavod, [192? (Zagreb : Narodne novine). - str. 313. - Štampano dvostubačno.]COBISS.SR 56004615
- ^ Arkadije Varađanin. - U: Srpski sion, 8. decembar 1902. godine
- ^ Osnivanje Srpskog učiteljskog konvikta: Izveštaj predsednika privremenog upravnog odbora. - U: Školski list, 15. septembar 1890.
- ^ Bibliografija časopisa "Ženski svet: list dobrotvornih zadruga Srpkinja". I deo : (1886—1890) / Gordana Đoković, Dragana Grujić. - Napomene i bibliografske reference uz tekst. - U: Knjiženstvo [Elektronski izvor. - ISSN 2217-7809. - God. 2, br. 2 (2012). COBISS.SR 525168276]Preuzeto 3.10.2016.
- ^ Belović Bernadžikovska, Jelica (1913). „Prijatelji ženskog obrazovanja: Arkadije Varađanin”. Srpkinja: 23—26. Pristupljeno 3. 10. 2016.
Literatura uredi
- Naši stari / Milan Savić ; priredili Milivoj Nenin, Zorica Hadžić. - 1. izd. - Novi Sad : Gradska biblioteka, 2010 (Petrovaradin : Alfagraf). - 363 str. ; 19 cm. - (Novosadski manuskript). - Autorova slika na koricama. - Tiraž 500. - Str. 5-11: Sa druge strane nekrologa / Milivoj Nenin. - Str. 349-358: Brze i lepljive ruke Bože Dijaka / Zorica Hadžić. - Str. 359: Napomena priređivača / M. Nenin, Z. Hadžić.COBISS.SR 257208583
Vidi još uredi
Spoljašnje veze uredi
- Sa vanredne sednice učiteljskog zbora Srpske više devojačke škole u Novom Sadu, Školski list, 1. novembar 1900. godina, str:7-8 Pristupljeno 4.10.2016.
- U spomen i slavu Miti Josiću, članu književnog odeljenja: govorio Arkadije Varađanin. - Delo, 1. jul 1910. godine, str:321 Pristupljeno 4.10.2016.
- Obaveštenje o umirovljenju - penziji Arkadija Varađanina. - Školski list, 1. januar 1907. godina, str:655 Pristupljeno 4.10.2016.
- Arkadije Varađanin kao urednik Ženskog sveta. - Prosvetni glasnik, 1. jul 1901. godine, str:134 Pristupljeno 4.10.2016.