Википедија

Arsenije I Sremac

Sveti Arsenije I Sremac (?—1266) bio je drugi arhiepiskop srpski, od 1233. do 1263. godine.[1]

Arsenije I Sremac
Ikona, Rilski manastir
Lični podaci
Datum smrti28. oktobar 1266
Mesto smrtiCrnča,
Arhiepiskop srpski
Godine(1233—1263)
PrethodnikSava I
NaslednikSava II

Biografija uredi

Njegovo mesto rođenja nije tačno utvrđeno.[a] Arhiepiskop pećki Danilo II u „Žitiju arhiepiskopa Arsenija“ napisanom između 1324. i 1327. navodi da je poreklom „od sremske zemlje“, u fusnoti stoji srpske. [5] [6] Međutim, treba imati u vidu da su u 13. i 14. veku prostor današnje Mačve i sliv Kolubare nazivani Sremom.[7] U srpskoj redakciji Prologa mitropolita Konstantina Mokisijskog s kraja 13. ili početka 14. veka piše da je poreklom „od strane dalmatinske, koja je u državi kraljevstva srpskog“. Arhimandrit manastira Visoki Dečani Hadži Serafim Ristić iznosi dve verzije Arsenijevog rođenja. Prema jednoj rodio se u Sremu u selu Dabar, blizu reke Dunava i grada Slankamena, a prema drugoj rodio se u Dalmaciji, blizu Jadranskog mora.[8]

Zamonašio se u mladosti i kad je čuo za delatnost Svetog Save otišao je njemu u Žiču. Sveti Sava ga je ubrzo postavio za igumana Žiče.

Arsenije je za arhiepiskopa izabran voljom svog prethodnika Svetog Save koji se 1233. [1]povukao sa trona pred drugi polazak za Jerusalim.

Sagradio je Crkvu Svetih apostola u Rugovskoj klisuri kod Peći koji je kasnije nazvana Crkva Vaznesenja Gospodnjeg. U vreme njegove uprave 1253. godine je sedište arhiepiskopije prebačeno iz manastira Žiče u manastir Pećka patrijaršija.[9][1]

Njegovo žitije i službu napisao je arhiepiskop Danilo II. Danilo II je u svojoj zadužbini, Bogorodičinoj crkvi u Peći, dao da se naslika ciklus slika iz Arsenijevog života.

Povukao se sa trona 1263. usled teške bolesti (paralize). Bolovao je i umro u Crnči kod Bijelog Polja 28. oktobra 1266. godine i sahranjen u Hramu Svetih apostola u Peći. Njegove mošti nošene su i čuvane po raznim manastirima, a od 1920. godine nalaze se u manastiru Ždrebaonik kod Danilovgrada.

Na stranici, poreklo prezimena, selo Budimlja (Berane) stoji ovaj podatak: „Na dnu Budimlje, do samog Lima, nalazi se crkvina Šudikova, koja je još iz doba Nemanjića. Crkva je bila posvećena Sv. Arseniju, čije je telo tu preneseno iz Peći i tu je neko vreme počivalo, dokle ga opet nisu sklonili ispred turskog zuluma."

Kada su Crnogorci kneza Danila poharali Kuče oskrnavili su i medunsku crkvu, odakle su uzeli mošti sv. Arsenija. U Medun su ga donijeli monasi iz Morače (gdje je donesen iz Pećke Patrijaršije), ali ih je iguman Dimitrije poslao u Kuče rekavši: „Tu je slobodan od Turaka, a ovdje ga ne smijemo držati blizu Kolašinskih i drugih Turaka." [10] Nikšićki list „Nevesinje“ u broju 18. od 2. septembra 1898. g. u članku o manastiru Dovolja, između ostaloga piše: „Do skoro su ovdje postajale mošti sv. Arsenije, koje se sada nahode u Banjanima." Taj manastir je nekada bio važan duhovni centar Potarja, u kojem su se, zahvaljujući svom skrivenom položaju sklanjale dragocjenosti iz drugih vjerskih centara koji su bili na udaru Turaka. Isti list „Nevesinje“ u 19. broju donosi: „Ždrebanik, 25. avgusta 1898...da se pomoli Bogu i sv. Arseniji i pokloni hramu sv. Arhistratiga Mihaila, u kome je počivalo tijelo srpskog Arhiepiskopa sv. Arsenija, koji je prenesen u Kosijerevo god. 1885..." (Kosijerevo, manastir na krajnjem jugozapadu Banjana). U ovom manastiru su bile mošti Svetog Arsenija Srpskog od 1884. godine do 1914. godine. Poslije su prenete u manastir Ždrebaonik. Nikšićke novine „Onogošt“, br.4. iz 1899. g. u tekstu o manastiru Ždrebaniku, piše da su tu bile mošti sv. Arsenija do 1885. kada su prenesene u Kosijerevo. Lazar Tomanović 1885. godine spominje strogi petak (post) po naredbi vladičinoj, na slavu Sv. Arsenija, kao na dan kad mu je tijelo lane preneseno iz Brda u Kosijerevski manastir. [11] Danas se mošti nalaze u manastiru Ždrebaonik.

Srpska pravoslavna crkva ga proslavlja kao svetitelja 28. oktobra po crkvenom tj. 10. novembra po građanskom kalendaru. Srpska crkva u Zeti,[12] knjaževini [13] i kraljevini Crnoj Gori, kao i danas, ga je zajedno sa Svetim Savom oduvek proslavljala, a tzv. Crnogorska pravoslavna crkva, koja se poziva da je naslednica crnogorske crkve iz perioda pre 1920. godine ga je zajedno sa svetim Savom izbacila iz kalendara,[14] iako se on u Orliću (crnogorski godišnjaci iz 19. vijeka) on navodi kao crnogorski svetac, jer su mu mošti na tlu tadašnje Crne Gore. [15]

Galerija uredi

Vidi još uredi

Napomene uredi

  1. ^ Pitanjem mesta Arsenijevog rođenja bavili su se Stanoje Stanojević[2] i Nebojša Ozimić, a pominjali su ga Leontije Pavlović[3] i Đoko Slijepčević.[4]

Reference uredi

  1. ^ a b v Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 71. ISBN 86-331-2075-5. 
  2. ^ Stanojević 1932, str. 3.
  3. ^ Pavlović 1965, str. 71.
  4. ^ Slijepčević 1962, str. 150.
  5. ^ Danilo Drugi 1988, str. 154.
  6. ^ Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih, str. 236.  |first1= zahteva |last1= u Authors list (pomoć)
  7. ^ Stanojević 1932, str. 3-4; Dinić 1978, str. 270.
  8. ^ Ristić 1864, str. 36.
  9. ^ Naslednik Svetog Save u Srbiji nema crkvu („Politika”, 7. novembar 2016)
  10. ^ Podaci o moštima iz knjige Crnogorska pohara Kuča pp. 210.
  11. ^ Tomanović 2007, str. 124.
  12. ^ Crkveni kalendar Đurđa Crnojevića za 1494. godinu. pristupljeno 11.1.2017.  Proverite vrednost paramet(a)ra za datum: |date= (pomoć)
  13. ^ Orlić, crnogorski godišnjak stari i novi za prostu 1865. godinu, pp. 7. Cetinje. 1865. 
  14. ^ Mali crkveni kalendar za prostu 2015. pristupljeno 11.1.2017.  Proverite vrednost paramet(a)ra za datum: |date= (pomoć)
  15. ^ Orlić, crnogorski godišnjaci, stari i novi kalendari za proste 1865. - 1870. godine. Cetinje. 1865—1870. 

Literatura uredi

  • Drugi, Danilo (1988). Mak Danijel, Gordon; Petrović, Damnjan, ur. Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih. Službe. Beograd. 
  • Mošin, Vladimir (1971). Ćirilski rukopisi u Povijesnom muzeju Hrvatske. Kopitareva zbirka slovenskih rukopisa i Cojsov ćirilski odlomak u Ljubljani. Beograd. 
  • Blagojević, Miloš (1997). Manastir Hilandar i loza Nemanjića. Novi Sad-Beograd. 
  • Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro, Unireks, Kalenić. 
  • Dinić, Mihailo (1978). Srpske zemlje u srednjem veku. Beograd. 
  • Mileusnić, Slobodan (2000). Sveti Srbi. Novi Sad. str. 53—56. 
  • Novaković, Relja (1981). Gde se nalazila Srbija od 7. do 12. veka. Beograd. str. 144—148. 
  • Jireček, Konstantin; Radonić, Jovan (1981). Istorija Srba. I. Beograd. 
  • Ristić, S. (1864). Dečanski spomenici. Beograd. 
  • Pavlović, Leontije (1965). Kultovi lica kod Srba i Makedonaca. Smederevo. str. 71—74. 
  • Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. knj. 1. Minhen: Iskra. 
  • Stanojević, Stanoje (1932). „Arhiepiskop Arsenije”. Glasnik istoriskog društva u Novom Sadu. 5: 1—13,331—341. 
  • Ćorović, Vladimir (1985). Hilandar i Sveta Gora do 16. veka. Beograd. 
  • Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi. 

Spoljašnje veze uredi


arhiepiskop srpski
1233 — 1263.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Арсеније_I_Сремац&oldid=27434750”