Afrički egzarhat
Afrički egzarhat ili Kartaginski egzarhat (latinski: Exarchatus Africae) je bila poluautonomna afrička provincija Vizantijskog carstva osnovana tokom vladavine cara Mavrikija (582-602). Postojao je u periodu od 585. do 698. godine.
Exarchatus Africae Kartaginski egzarhat | |||
|---|---|---|---|
 Teritorija egzarhata | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Afrika | ||
| Zemlja |  Tunis Alžir
| ||
| Prestonica | Kartagina | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | latinski i grčki | ||
| Religija |  Pravoslavlje
| ||
| Politika | |||
| Vladari | |||
| — egzarh | Genadije | ||
| nepoznato | |||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | Srednji vek | ||
| — Osnivanje | 585. | ||
| — Ukidanje | 698. | ||
| — Status | Bivša država | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
Istorija uredi
Severozapadna Afrika, zajedno sa Sardinijom, Korzikom i Balearima, ponovo je osvojena tokom Vandalskog rata od strane vojskovođe Velizara (533). Ove teritorije priključene su Pretorijanskoj prefekturi Africi. Središte prefekture bila je Kartagina. Vizantijska ekspedicija 560-tih godina osvaja delove Iberijskog poluostrva formirajući novu provinciju Španiju. Nakon Justinijanove smrti, Carstvo je napadnuto sa svih strana. Pokazalo se da je dotadašnje administrativno uređenje nepogodno za novonastalu situaciju. Načelo odvajanja civilne od vojne vlasti uvedeno je tokom carevanja Dioklecijana i Konstantina koji su time želeli smanjiti koncentrisanje prevelike moći u rukama pojedinaca. Osnivanjem egzarhata, car Mavrikije je ponovo ujedinio civilnu i vojnu vlast u rukama egzarha. Mavrikije je stvorio dva egzarhata: Ravenski (na Apeninskom poluostrvu) i Kartaginski. Kartaginski egzarhat obuhvatao je severnoafričke i sve vizantijske posede zapadnog Sredozemlja. Prvi kartaginski egzarh bio je Genadije, dotadašnji upravnik provincije. Vizantinske posede na Iberijskom poluostrvu vremenom će anektirati Vizigotska kraljevina. Vizantinci su zadržali jedino Septum (Seutu) na Gibraltaru. Kartaginski egzarh Iraklije uzeo je učešća u državnom udaru kojim je car Foka zbačen sa vlasti. Na presto se 610. godine popeo njegov sin Iraklije (610-641), osnivač nove dinastije. Iraklije i njegov naslednik, Konstans, su, po uzoru na Mavrikijeve egzarhate, stvorili nov administrativni sistem poznatiji kao tematsko uređenje.
Prve arapske napade na Kartaginski egzarhat vodio je vojskovođa Amr ibn el As. Koristeći se slabošću Vizantijskog carstva, on osvaja Barku u Kirenaiki stvarajući sedište u Tripolitaniji. Vojskovođa Hasan ibn el Numan osvojio je Kartaginu 698. godine koristeći se građanskim ratom između Tiberija III i Leontija. Pad Kartagine za Vizantiju je predstavljao veliki gubitak. Time je carstvo izgubilo glavni izvor radne snage i žita. Padom Kartagine zauvek je okončano rimsko prisustvo u Africi.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
