Ајванхо (roman)
Ajvanho (engl. Ivanhoe) je istorijski roman škotskog pisca Valtera Skota.[2]
| Ajvanho | |
|---|---|
 Rovena kruniše Ajvanhoa kao pobednika na turniru. | |
| Nastanak | |
| Orig. naslov | Ivanhoe |
| Autor | Valter Skot |
| Zemlja | Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Jezik | engleski |
| Sadržaj | |
| Žanr / vrsta dela | istorijski roman |
| Lokalizacija | Engleska; 12. vek |
| Izdavanje | |
| Datum | 1819. (UK) 1951. (SFRJ)[1] |
| Broj stranica | 623[1] |
| Tip medija | Tvrdi povez |
| Prevod | |
| Prevodilac | Ljubiša Tucaković |
Stil uredi
Objavljen 1819, ovaj viteški roman ima sve odlike romantizma: slika verne i neustrašive vitezove koji rizikuju život za svoju čast, idealnu dvorsku ljubav i vernost do smrti, viteške turnire, otmice, opsade zamkova i zavere u borbi za kraljevsku krunu; jednom rečju - prikazuje izuzetne i idealizovane ličnosti u izuzetnim i fantastičnim zbivanjima. Pored izmišljenih likova, istaknutu ulogu u romanu igraju kralj Ričard Lavlje Srce i legendarni odmetnik Robin Hud.[2]
Sadržaj uredi
Krajem 12. veka, kraljevina Engleska je u neredu: kralj Ričard je u krstaškom ratu, a zemljom upravlja njegov korumpirani brat, knez Džon, dok je narod podeljen na potčinjene Saksonce (većinom kmetove) i privilegovane Normane (vlastelu, koja govori francuskim jezikom).[2]
U to vreme, mladi saksonski vitez Vilfred od Ajvanha vraća se prerušen iz krstaškog rata u očinski dom, spasava bogatog Jevrejina Isaka od Jorka od normanskih pljačkaša i pobeđuje na viteškom turniru u Ašbiju (blizu Jorka)-pred knezom Džonom-kao tajanstveni vitez.[2]
Teško ranjenog viteza spasava mlada Jevrejka Rebeka, Isakova kći, koja se na putu do kuće priključuje pratnji Ajvanhoovog oca Sedrika Saksonca, verenice Rovene i saksonskog kraljevića Atelstena. Međutim, čitava družina oteta je na drumu od Džonovih pristalica, koje predvode baroni Fron de Bef i Moris de Brasi, i templar Brajan de Boa Gilber, sa izuzetkom hrabrog svinjara Gurta i dvorske lude, Vambe. Zarobljenici su zatvoreni u normanski zamak Torkvilston, gde se suočavaju sa svojim otmičarima: Fron de Befom, koji traži otkup za Sedrika, Atelstena i Isaka; de Brasijem, koji želi da oženi Rovenu zbog njenog miraza, i Boa Gilberom, koji želi Rebeku kao naložnicu zbog njene lepote. Međutim, Gurt i Vamba u šumi sreću odmetnike Robina Huda, koji, kao pravi Saksonci, odlučuju da spasu svoje zemljake uz pomoć lokalnih kmetova i Crnog Viteza, koji je spasao Ajvanhoa na turniru.
Ja sam kao Džon Dukova kobila, koja ne dopušta da je jaše niko drugi nego Džon Duk.
—Vamba, na ponudu da se žrtvuje za kraljevića Atelstena umesto za Sedrika.[3]
Verni Vamba, prerušen u kaluđera, zamenjuje svog gospodara Sedrika u tamnici, a saksonska sluškinja Ulrika, kći nekadašnjeg gospodara zamka, pali tvrđavu iznutra; zamak je osvojen na juriš: Fron de Bef gine u dvoboju sa Crnim Vitezom, de Brasi je zarobljen, a zarobljenici su spašeni, izuzev Atelstena, koga ubija Boa Gilber koji sa Rebekom i nekoliko pratilaca uspeva da pobegne.[2]
Nakon opsade, Crni Vitez se otkriva Saksoncima kao kralj Ričard, i oni ga spasavaju od atentatora koje je poslao knez Džon. Na Atelstenovoj daći, kralj Ričard miri Sedrika i Ajvanhoa (Ajvanho je proteran zbog ljubavi prema Roveni, koja je bila namenjena Atelstenu), a nenadano se pojavljuje i sam Atelsten, čiju su smrt iscenirali korumpirani fratri iz obližnjeg manastira, kako bi prigrabili njegove posede. Atelsten priznaje Ričarda za kralja, čime je sukob Saksonaca i Normana za vlast u Engleskoj okončan.[2]
Za to vreme, Rebeka pada u ruke templara, čiji je veliki majstor optužuje kao vešticu, zbog zavođenja plemenitog viteza Boa Gilbera; na njegov savet, Rebeka traži zatočnika-presudu sudskim dvobojem, ali veliki majstor za šampiona suda imenuje svog najboljeg viteza-Boa Gilbera. U njenu odbranu u poslednjem trenutku stiže Ajvanho: saksonski vitez pada pri prvom sudaru sa templarom, ali Boa Gilber pada sa konja i umire, iako nepovređen, i Rebeka je oslobođena. Kralj Ričard stiže u Jork sa svojim pristalicama i preuzima vlast, koju Džon nerado predaje.[2]
Epilog uredi
Roman završava epilogom: Ajvanho se ženi Rovenom, Rebeka sa ocem odlazi u muslimansku Španiju, a knez Džon postaje kralj 1199. nakon pogibije kralja Ričarda u opsadi zamka Šaliz u Normandiji, u ratu protiv jednog od njegovih vazala.[2]
Reference uredi
Literatura uredi
- Skot, Valter (1951). Ajvanho. Beograd: Zanimljiva biblioteka.
- Skot, Valter (1951). Ajvanho. Zanimljiva biblioteka.
- Skot, Valter (1951). Ajvanho. Beograd: Zanimljiva biblioteka.
