Ajni
Ajni ili Ajnu su turkijska etnička grupa koju kineske vlasti zvanično nepriznaju. Većinom su šiiti (aleviti).[1][2][3] Procenjuje se da ih ima 30.000 do 50.000, većinom naseljenih na obodu pustinje Takla Makan u pokrajini Sinđang.[4][5]
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 30.000-50.000 | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Kina (Sinđang) | |
| Jezici | |
| Ajnijski, ujgurski | |
| Religija | |
| Šiizam (većina) i sunizam (manjina) | |
| Srodne etničke grupe | |
| Persijanci, Ujguri i drugi iranski i turkijski narodi |
Jezik uredi
Ajni govore ajnijskim jezikom, jednim od turkijskih jezika karlučke grane, u kome je prisutan veliki uticaj persijskog.[4] Prema nekim lingvistima ajnijski je mešoviti jezik, jer je gramatika većim delom turkijska (u suštini zapadnojugurska), dok je vokabular uglavnom iranski.[6] Ajni u svojim domovima govore ajnijskim, dok u javnosti upotrebljavaju ujgurski.
Istorija uredi
Poreklo Ajna nije u potpunosti poznato. Prema jednoj grupi istoričara preci Ajna su bili iranski nomadski narod koji je došao iz Velikog Irana pre nekoliko stotina godina,[7] dok je prema drugima persijski rečnik ajnijskog jezika posledica toga što su iranski jezici nekada bili glavni trgovinski jezici u regionu ili prema drugoj varijanti, toga što su se persijski trgovci ženili lokalnim ženama.[8]
Ajni su u nekom trenutku primili islam zajedno sa Ujgurima. Trzavice u odnosima sa Ujgurima i drugim lokalnim turkijskim narodima dovele su do njihovog potiskivanja u manje plodne oblasti Tarimske kotline u blizini pustinje Takla Makan.[5]
Ajni su učestvovali u pobuni Jakub Bega oko 1864. godine protiv vladavine dinastije Ćing. Pridružili su se Kumulskom ustanku 1930-ih. Nakon uspostavljanja komunističke države 1949. godine, država je priznala određene etničke grupe i omogućila im više slobode kulture. Ajni su zahtevali da budu priznati kao posebna etnička grupa, ali su odbijeni i država je umesto toga odlučila da ih prizna kao deo ujgurskog naroda.[5]
Kultura uredi
Privreda uredi
Ajni se uglavnom bave poljoprivredom, stočarstvom ili rade u građevinskoj industriji u gradovima. Nekolicina se bavi ribolovom ili lovom. U prošlosti su neki bili trgovci, obrezivači ili prosjaci.[4][5]
Diskriminacija uredi
Ajne njihovi susedi nazivaju uvredljivim nazivom Abdal.[4] Mešoviti brakovi sa Ujgurima su retki.[9] Ipak, kineske vlasti ih ubrajaju u Ujgure.[9]
Vera uredi
Izvori uredi
- ^ a b Louie, Kam (2008). The Cambridge Companion to Modern Chinese Culture. Cambridge_University_Press. str. 114. ISBN 978-0521863223.
- ^ a b „Mummy dearest : questions of identity in modern and ancient Xinjiang Uyghur Autonomous Region”. Alyssa Christine Bader Whitman_College p31. 9. 5. 2012. Pristupljeno 19. 11. 2020.
- ^ a b Starr, S. Frederick (2004). Xinjiang: China's Muslim Borderland: China's Muslim Borderland. Routledge. str. 303. ISBN 978-0765613189.
- ^ a b v g Johanson, Lars (2001). „Discoveries on the Turkic Linguistic Map” (PDF). 5. Stockholm: Swedish Research Institute in Istanbul: 21—22.
- ^ a b v g d Minahan, James B. (2014). Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. ABC-CLIO. str. 14—15. ISBN 9781610690188.
- ^ Bakker, Peter (2003). „Mixed Languages as Autonomous Systems”. Ur.: Matras, Yaron; Bakker, Peter. The Mixed Language Debate: Theoretical and Empirical Advances. Trends in Linguistics. Berlin: Mouton de Gruyter. str. 107—150. ISBN 978-3-11-017776-3.
- ^ Safran, William (1998). Nationalism and Ethnoregional Identities in China. Routledge. str. 77. ISBN 978-0-7146-4921-4.
- ^ Matras, Yaron; Bakker, Peter (2003). The Mixed Language Debate: Theoretical and Empirical Advances. Walter de Gruyter. str. 9. ISBN 3-11-017776-5.
- ^ a b Gordon, Raymond G., Jr., ur. (2005). Ethnologue: Languages of the World (15th izd.). Dallas, Tex.: SIL International.