Bazel
Bazel (nem. Basel, franc. Bâle, ital. Basilea) je važan grad u Švajcarskoj, treći po veličini (posle Ciriha i Ženeve). Bazel je i glavni grad i najveće od tri naselja istoimenog Kantona Bazel-grad.
| Bazel Basel-Bâle-Basilea | |
|---|---|
 Most na Rajni u Bazelu | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Švajcarska |
| Kanton | Kanton Bazel-grad |
| Osnovan | 374. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 167.365 |
| — gustina | 7.356,7 st./km2 |
| Aglomeracija | 494.299 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 47° 33′ 02″ S; 7° 35′ 28″ I / 47.550556° S; 7.591111° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 260 m |
| Površina | 22,75 km2 |
  Bazel Bazel na karti Švajcarske | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Guj Morin |
| Pozivni broj | 061 |
| Veb-sajt | |
| basel.ch | |
Bazel je poseban zbog svog položaja na tromeđi Švajcarske sa Nemačkom i Francuskom, pa se gradska zona prostire kroz tri države. Grad je poznat i kao jedina značajna luka u okviru države.
Geografija uredi
Bazel se nalazi na krajnjem severu Švajcarske i grad svojim upravnim granicama dotiče državne granice sa Nemačkom i Francuskom. Od prestonice Berna grad je udaljen 100 km severno, a blizu Bazela su i Miluz u Francuskoj (35 km) i Frajburg u Nemačkoj (70 km).
Reljef: Bazel se razvio na mestu gde reka Rajna pravi nagli zaokret iz pravca zapad-istok u pravac jug-sever, stvarajući tako uslove za razvoj značajnije luke. Gradsko područje je ravničarsko, ali se već na desetak kilometara južno uzdiže planinski masiv Jure. Bazel sa svojim 260 m nadmorske visine je takođe najniža tačka cele Švajcarske.
Klima: Klima oblasti Bazela je umereno kontinentalna.
Vode: Bazel se nalazi na velikoj evropskoj reci Rajni, najprometnijoj na Kontinentu. Rajna ovde pravi nagli zaokret iz pravca zapad-istok u pravac jug-sever, stvarajući tako uslove za razvoj značajnije luke. Zbog toga je Bazel jedina značajna luka u državi. Grad se nalazi na obe obale ove značajne evropske reke, pa se sastoji od malog Bazela (nem. Kleinbasel) na desnoj obali reke Rajne i velikog Bazela (nem. Grossbasel) na levoj obali.
Privreda uredi
Bazel je centar hemijske i farmaceutske industrije. Velika preduzeća kao Novartis (Novartis) i Hofman-LaRoš (Hoffmann-LaRoche) imaju svoja sedišta u Bazelu. Pored toga Bazel je glavni železnički čvor sa jednim od najvećih teretnih železničkih kolodvora u Evropi. Sa svojom brodskom lukom (jedinom u Švajcarskoj) Bazel je putem reke Rajne povezan sa Severnim morem. Aerodrom Bazel se nalazi na teritoriji Francuske i povezan je eksteritorijalnim putem. Kroz aerodrom prolazi francusko-švajcarska carinska zona.
Istorija uredi
.jpg)
Prva naselja na mestu Bazela vezuju se za doba praistorije i keltska plemena. Početkom nove ere ovo područje su zaposeli se Rimljani i osnovali naselje Avgustu Rauriku.
Početkom srednjeg veka kroz ovu oblast protutnjalo je mnogo varvarskih plemena. 999. godine naselje došlo pod upravu prinčeva-vladika i ovako će ostati sve do vremena pojave protestantizma u 16. veku. U 11. veku počinje izgradnja katedrale, a u sledećem veku mosta preko Rajne, zahvaljujući kojem je grad postao važno saobraćajno čvorište.
Godine 1501. Bazel se pridružio Švajcarskoj konfederaciji. 1529. godine javlja se u Bazelu se javlja i pokret reformacije, pod velikim uticajem Žana Kalvina. U ovo vreme grad postaje značajno središte nauke, umetnosti i štampe.
Tokom Francuske revolucije (1789—1799) građani Bazela su aktivno učestvovali u svim događanjima, pa je grad sa okolinom 1792. godine pripojen francuskom „trabantu“, Rauracijskoj republici. U okviru nje grad ostao sve do pada Napoleona 1814. godine. Tada su Bazel i njena neposredna okolina pripojeni Švajcarskoj konfederaciji, što je ostalo do danas. Međutim, 1833. godine, usled stalnih nesporazuma između grada i njegove okoline, došlo je do razdvajanja prvobitnog kantona Bazel na dva nova: Kanton Bazel-grad i Kanton Bazel-provincija.
Posle 1815. godine. Bazel više nije video ratova, pa se do danas razvio u jako industrijsko i kulturno središte na Rajni.
Stanovništvo uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
| Godina |
|---|
| Stanovništvo |
Po procenama iz 2008. godine u Bazelu živi približno 167.000 stanovnika, a u gradskoj zoni bezmalo pola miliona. Po oba pokazatelja to je treći grad u Švajcarskoj.
Jezik: Švajcarski Nemci čine tradicionalno stanovništvo grada i nemački jezik je zvanični u gradu i kantonu. Međutim, gradsko stanovništvo je tokom proteklih nekoliko decenija postalo veoma šaroliko, pa se na ulicama Bazela čuju brojni drugi jezici.
Veroispovest: Mesni Nemci su u 16. veku prihvatili protestantizam. Međutim, poslednjih decenija u gradu se znatno povećao udeo rimokatolika. Današnji verski sastav grada je: protestanti 26,5%, rimokatolici 24,9%, ateisti 31,0%, muslimani 6,7%, jevreji 0,8%.
Znamenitosti grada uredi
Bazel poseduje dobro očuvano staro gradsko jezgro sa brojnim crkvama, palatama, trgovima, fontanama, spomenicima. Pored toga grad ima i brojne velelepna upravna zdanja, brojne parkove, aleje, dugačak kej duž Rajne. Od toga trebalo bi se izdvojiti Katedralu, započetu još u 11. veku, i gradsku većnicu iz 15. veka.
Saobraćaj uredi
Bazel je pre svega poznat po značajnoj rečnoj luci, jedinoj većeg značaja u Švajcarskoj i najvišoj većoj luci na Rajni. Gradski aerodrom se nalazi u susednoj Francuskoj i zajednički je za gradove Bazel, Miluz (FRA) i Frajburg (NEM). Grad ima i važnu železničku stanicu, koja je 2007. godine dobila direktnu vezu TŽV linijom sa Parizom.
Grad i razvijen unutrašnji saobraćaj. Posebno važan segment javnog gradskog prevoza su tramvaji, koji idu i preko državnih granica, do predgrađa u Nemačkoj i Francuskoj.
Partnerski gradovi uredi
Galerija uredi
-
Gradska katedrala -
Mezeturm, oblakoder Trgovačkog centra -
Stara gradska kuća -
Savremeno zdanje Univerziteta u Bazelu
Reference uredi
Spoljašnje veze uredi
