Banatska republika
Banatska republika je bila kratkotrajna država, proglašena 31. oktobra 1918. u Temišvaru, nakon raspada Austrougarske.
| Banatska republika | |||
|---|---|---|---|
 Teritorija Banatske republike upoređena sa modernim državnim granicama | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | srednja Evropa | ||
| Prestonica | Temišvar | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | nemački, rumunski, srpski, mađarski | ||
| Religija | pravoslavlje, katolicizam, protestantizam | ||
| Politika | |||
| Oblik države | republika | ||
| — Predsednik | Oto Rot | ||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | savremeno doba | ||
| — Osnivanje | 1918. | ||
| — Ukidanje | 1918. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Stanovništvo | 1.582.133 | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
.svg){kind=small}
| ||
Istorija
urediPrilikom proglašenja republike, formirano je Banatsko narodno veće, koje se sastojalo od po pet predstavnika sledećih naroda: Nemaca, Mađara, Srba i Rumuna.
Civilni poverenik Republike je postao dr. Oto Rot, dok je vojni zapovednik postao Albert Barta. Mađarska vlada je priznala nezavisnost Banatske republike. U tom smislu se smatra da je stvaranje republike bilo podržano od Mađarske, u svrhu zadržavanja severnog Banata i zaustavljanja opredeljenja tamošnjeg stanovništva za južnoslovensku državu.
Banatsko narodno veće je organizovalo vojne odrede i civilnu stražu 4. novembra iste godine. Cilj ovih vojnih odreda je bio uspostavljanje kontrole nad celom teritorijom Banata. Ipak, Banatska republika je bila kratkog veka; nakon nekoliko dana, vojska Kraljevine Srbije je ušla u Banat, što je bio kraj Banatske Republike. Nekoliko meseci kasnije, teritorija Banata je podeljena između Kraljevine SHS i Rumunije, uzimajući u obzir proglas Velike narodne skupštine u Novom Sadu i rezoluciju iz Alba Julije.
U aprilu 1920. godine, Nemci iz Banata su podneli zahtev mirovnoj konferenciji u Parizu da se republika obnovi pod imenom „Republika Banatija”. Prema ovom zahtevu, obnovljena republika ne bi uključivala samo Banat, već i susednu Bačku, a bila bi podeljena u kantone, kojima bi upravljali predstavnici većinske etničke grupe iz svakog kantona. Predlog je odbačen na mirovnoj konferenciji.
Demografija
urediRepublika je brojala 1.582.133 stanovnika, od kojih:
- 592.049 (37,42%) Rumuna
- 387.545 (24,50%) Nemaca
- 284.329 (17,97%) Srba
- 242.152 (15,31%) Mađara
- određen brojih manjih etničkih grupa, uključujući Slovake, Hrvate, Rusine, itd.
Prema veroispovesti, stanovništvo republike je uključivalo:
- 855.852 (54,10%) pravoslavnih hrišćana
- 591.447 (37,38%) katolika
- članove manjih verskih zajednica, uključujući kalviniste, luterane i Jevreje
Literatura
uredi- Drago Njegovan, Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji, Novi Sad, 2004.
- Milojko Brusin, Naša razgraničenja sa susedima 1919—1920, Novi Sad, 1998.
- Mitrović, Andrej (1975). Razgraničenje Jugoslavije sa Mađarskom i Rumunijom 1919-1920: Prilog proučavanju jugoslovenske politike na Konferenciji mira u Parizu. Novi Sad: Institut za izučavanje istorije Vojvodine.
