Banski dvori
Banski dvori je naziv zgrade na zapadnoj strani Markovog trga u Zagrebu koja je bila dom hrvatskih banova od 1809. do 1918. godine. Banski dvori su dugačka barokna jednospratnica, a zajedno s palatom koja se na nju nadovezuje danas čine sedište Vlade Republike Hrvatske. Pojam Banski dvori u prenesenom značenju može označavati Vladu Republike Hrvatske, odnosno politiku koju ona sprovodi. Banski dvori nalaze se na listi zaštićenih kulturnih dobara Republike Hrvatske.
Istorija
urediIstorija Banskih dvora je počela početkom 19. veka kada je Sabor, koji je zajedno vladao sa Zagrebačkom županijom do 1807. godine, doneo odluku da se kupi kuća u kojoj će se uz Sabor smestiti i najviši sudovi i banovi. Godinu dana kasnije ban Ignac Gulaj je prodao saborsku palatu zagrebačkoj županiji i kupio kuću bana Ferdinanda Kulmera na zapadnoj strani Markovog trga, kako bi dobio novu kuću za trajan stan banova, sedište sudova, arhivu javnih spisa i kraljevinskih knjiga, odnosno saborskih zapisnika. Ipak tu nije bilo dovoljno prostora za saborska zasedanja, a takvim je rasporedom u prvom redu rešeno pitanje stana za bana, pa je palata i dobila naziv „banska palača“, a kasnije „banski dvori“.
Za vreme SFRJ su bili sedište izvršne vlasti i predsedništva SR Hrvatske. Banski dvori su 1990. godine postali sedište predsednika Republike Hrvatske i hrvatske Vlade. Na dan 7. oktobra 1991. u Banskim dvorima dogodila se eksplozija i zgrada je pretrpela znatna materijalna oštećenja. Hrvatsko rukovodstvo je optužilo JNA za pokušaj atentata na tadašnjeg predsednika Republike Franju Tuđmana, predsednika predsedništva SFRJ Stjepana Mesića i predsednika Saveznog izvršnog veća Antu Markovića. JNA je demantovala optužbe i optužila hrvatsko rukovodstvo da je ono isceniralo napad. Tog dana je isticao tromesečni moratorijum kojim je međunarodna zajednica odložila proglašenje Slovenije i Hrvatske Ovaj događaj je Hrvatska iskoristila da bi opravdala da Sabor Republike Hrvatske - 8. oktobra 1991. - donese Odluku o raskidanju državnopravnih veza s ostalim republikama i pokrajinama SFRJ. Inače taj dan je isticalo tri meseca odgode Brionske deklaracije, kada je inače Hrvatska nameravala da ponovo proglasi nezavisnost.
Godine 1992. predsednik Republike se preselio u novu rezidenciju - Predsedničke dvore, pa su od tada Banski dvori sedište Vlade RH.
