Benjamin Kalaj
Benjamin Kalaj (mađ. Kállay Béni; Pešta, 22. decembar 1839 — Beč, 13. jul 1903) bio je mađarski i austrougarski političar. Rođen je 22. decembra 1839, u Pešti. Njegov otac je bio viši državni službenik u ugarskoj vladi, a majka je poticala iz mađarizovane srpske porodice Blašković. Govorio je srpski jezik. Bio je austrougarski generalni konzul u Beogradu od 1868. do 1875. godine. Tokom 1872. godine prvi put je otputovao u Bosnu, koja je u to vreme još uvek bila pod turskom vlašću. Nakon Rusko-turskog rata (1877–1878), odlazi na službu u Plovdiv. Dana 4. juna 1882. godine, imenovan je za austrougarskog ministra finansija, u čiji je resor spadao i nadzor nad zemaljskom upravom Bosne i Hercegovine, koja se još od 1878. godine nalazila pod austrougarskom okupacijom. Tu službu je obavljao do svoje smrti 1903. godine. Nastojeći da ojača austrougarsku vlast u Bosni i Hercegovini, radio je na suzbijanju narodnih pokreta, kako srpskog tako i hrvatskog. U tom cilju, pokušao je da reši nacionalno pitanje putem stvaranja integralne bosanske nacije, ali taj projekat je naišao na odlučan otpor među Srbima i Hrvatima. Stoga je pristupio redefinisanju svojih prvobitnih zamisli, te je svoj bosanski projekat zamenio bošnjačkim, koji se zasnivao na pretvaranju bosanskih muslimana u poseban bošnjački narod. Pri tome se oslanjao na podršku jednog dela bosanskog begovata. Politika koju je osmislio sprovođena je i nakon njegove smrti, sve do propasti austrougarske vlasti (1918).[1][2][3]
| Benjamin Kalaj | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_1899_Ede_Ellinger.jpg) Fotografija Kalaja (1899) | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 22. decembar 1839. | ||||||||
| Mesto rođenja | Pešta, Austrijsko carstvo | ||||||||
| Datum smrti | 13. jul 1903. (63 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Beč, Austrougarska | ||||||||
| Profesija | istoričar | ||||||||
| |||||||||
Vidi još
uredi- Bosna i Hercegovina (Austrougarska)
- Bosanski nacionalizam
- Bosanski integralizam
- Bosanski unitarizam
- Srbi u Bosni i Hercegovini
- Hrvati u Bosni i Hercegovini
- Bošnjaci u Bosni i Hercegovini
- Bošnjački nacionalizam
- Bošnjački integralizam
- Bošnjački unitarizam
- Odnos Kalajevog režima prema Pravoslavnoj crkvi u BiH
Reference
uredi- ^ Kraljačić 1987.
- ^ Terzić 1992, str. 351-357.
- ^ Despotović 2019, str. 327-340.
Literatura
uredi- Anušić, Anđelko (2008). „Bosanski marksisti sa Kalajeve katedre”. Nova Zora. Bileća. 15-16 (2007-2008): 135—138.
- Bataković, Dušan T. (1996). The Serbs of Bosnia & Herzegovina: History and Politics. Paris: Dialogue.
- Velikonja, Mitja (2003). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina. College Station: Texas A&M University Press.
- Despotović, Ljubiša M. (2019). „Srbi Muhamedove vere: Od Kalajevih Bošnjaka do Alijinih Novobošnjaka” (PDF). Kultura polisa: Časopis za negovanje demokratske političke kulture. 16 (38): 327—340. Arhivirano iz originala (PDF) 07. 05. 2019. g. Pristupljeno 02. 06. 2019.
- Imamović, Mustafa (1976). Pravni položaj i unutrašnji politički razvitak Bosne i Hercegovine od 1878. do 1914. Sarajevo: Svjetlost.
- Kovačević, Miloš (2008). „Povampirena Kalajeva jezička i nacionalna politika u BiH”. Nova Zora. Bileća. 15-16 (2007-2008): 77—83.
- Kraljačić, Tomislav (1978). „Struktura administracije u Bosni i Hercegovini u razdoblju Kalajeve uprave”. Jugoslovenski istorijski časopis. 17 (1-4): 215—222.
- Kraljačić, Tomislav (1984). „Funkcija državnih škola u nacionalnoj politici Kalajevog režima”. Istorijski časopis. 31: 139—165.
- Kraljačić, Tomislav (1987). Kalajev režim u Bosni i Hercegovini (1882—1903). Sarajevo: Veselin Masleša.
- Mikavica, Dejan; Vasin, Goran (2010). „Kalajev osvrt na društveno-političku situaciju u Bosni i Hercegovini 1890.” (PDF). Istraživanja. Filozofski fakultet u Novom Sadu. 21: 337—343. Arhivirano iz originala (PDF) 16. 06. 2020. g. Pristupljeno 15. 06. 2019.
- Radenić, Andrija, ur. (1992). Dnevnik Benjamina Kalaja 1868-1875. 1. Beograd: Istorijski institut.
- Terzić, Slavenko (1992). „Benjamin Kalaj i srpsko pitanje”. Catena mundi. 1. Beograd: Matica Srba i iseljenika Srbije. str. 351—357.
- Džaja, Srećko M. (1994). Bosnien-Herzegowina in der österreichisch-ungarischen Epoche (1878-1918): Die Intelligentsia zwischen Tradition und Ideologie. München: R. Oldenbourg Verlag.
- Džaja, Srećko M. (2002). Bosna i Hercegovina u austrougarskom razdoblju (1878-1918): Inteligencija između tradicije i ideologije. Mostar: ZIRAL.
- Šaljić, Jovana (2017). „Književnost, vera i rađanje nacije: Stvaranje književnog bosanstva”. Zbornik Matice srpske za društvene nauke. 164: 665—680.
