Bitka kod Kolina
Bitka kod Kolina (engl. Battle of Kolín) bila je deo sedmogodišnjeg rata (1756-1763). Kod Kolina je austrijski feldmaršal Leopold Jozef Daun 18. juna 1757. pobedio pruskog kralja Fridriha II Velikog.[1]
| Bitka kod Kolina | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Sedmogodišnjeg rata | |||||||
 Bitka kod Kolina. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Habsburška monarhija |
 Prusko kraljevstvo | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Leopold Jozef Daun | fridrih II Veliki | ||||||
| Jačina | |||||||
|
19.000 konjanika 35.000 pešaka 60 topova |
14.000 konjanika 19.000 pešaka 28 topova | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
|
7.800 | 13.400 | ||||||
Pozadina uredi
Pruska ofanziva u Češkoj uredi
Ulaskom Rusije u sedmogodišnji rat, a zatim i Švedske, u proleće 1757. je koalicija protiv Pruske konačno oformljena. Zbog nadmoćnosti protivnika, Fridrih Veliki se u početku odlučio na strategijsku defanzivu. Glavne snage grupisao je u Saksoniji, odakle je mogao dejstvovati prema situaciji, a bio je spreman čak i da napusti neutvrđeni deo Šlezije. Pošto su snage koalicije bile još uvek međusobno razdvojene, Fridrih je, koristeći se gotovošću sopstvene armije i pogodnom obuhvanom osnovicom, koncentrično upao 18. aprila sa 4 kolone u Češku da spreči pravovremeno izvlačenje austrijske vojske i tu je primora na odlučujuću bitku. Austrijske snage su još bile u zimskim stanovima: general Ferenc Nadaždi sa 15.000 ljudi kod Olomuca, feldmaršal Johan Zerbeloni sa 27.000 ljudi kod Kenigreca (Hradec Kralove), general Kristjan Kenigseg und Rotenfels (nem. Christian Königsegg und Rothenfels) sa 23.000 ljudi kod Rajhenberga (Liberec), Feldmaršal Maksimilijan Braun sa 40.000 ljudi između Budina i Praga, i general Karl Arenberg sa 25.000 ljudi kod Egera (Heb).[2]
Iznenađeni i bez jedinstvene komande, Austrijanci nisu mogli da pruže otpor sinhronizovanom dejstvu pruskih kolona. Kurt Šverin (sa 35.000 ljudi) iz Šlezije i vojvoda August Braunšvajg-Bevern (nem. August Wilhelm von Braunschweig Lüneburg-Bevern - sa 20.000 ljudi) od Citaua krenuli su niz reku Izer, a Fridrih (40.000 ljudi) od Pirne i princ Moric (nem. Moritz Anhalt-Dessau - 20.000 ljudi)od Kemnica potisnuli su austrijske snage Brauna i i Arenberga prema Pragu. Pošto je izgubljen veliki broj magacina, veoma važnih za tadašnji način ratovanja, kod Praga se, zajedno sa posadom tvrđave (oko 13.000 ljudi) našlo oko 74.000 Austrijanaca pod komandom Karla Lotarinškog.[2]
Prusi su na bojištu kod Praga bili nadmoćniji (oko 96.000 ljudi). Karlo Lotarinški nameravao je da dočeka pruski napad na desnoj obali reke Vltave. Međutim, Fridrih je ostavio feldmaršala Kita sa 32.000 vojnika na levoj obali reke Vltave prema Pragu, a glavnim snagama prešao je 5. maja reku severno od grada i, narednog dana, spojio se sa Šverinovom kolonom severoistočno od grada. U bici kod Praga 6. maja Austrijanci su poraženi, pa su se povukli u tvrđavu. I pored pobede, situacija Fridriha Velikog nije se bitno izmenila. Iako pobednici, Prusi su pretrpeli veće gubitke nego Austrijanci. Austrijski feldmaršal Leopold Daun krenuo je 12. maja sa 54.000 ljudi u deblokadu Praga. Fridrih je sa 33.000 krenuo u susret austrijskim snagama, sa kojima se sukobio u bici kod Kolina 18. juna.[2]
Suprotstavljene snage uredi
Tokom pruske opsade Praga u proleće 1757, feldmaršal Daun krenuo je sa istoka sa 35.000 pešaka, 19.000 konjanika i 60 topova u deblokadu grada. Da bi sprečio prodor Austrijanaca ka Pragu, Fridrih Veliki je pošao u susret Daunu sa 19.000 pešaka, 14.000 konjanika i 28 topova. Pošto su položaji kod Krihnova (češ. Krychnov), iza reke Bečvarke (češ. Bečvárka), na kojima se rasporedio Daun, bili nepovoljni za napad, Fridrih je pošao 18. juna preko Planjana (češ. Plaňany) drumom za Kolin radi obuhvatnog napada desnog krila Austrijanaca. Pošto je uvideo nameru Prusa, Daun je noću 17/18. juna promenio front i i poseo visove između Kržečhora (češ. Křečhor) i Poboržija (češ. Poboři). Kada je oko 10 časova uočio promene u austrijskom položaju, Fridrih je odlučio da krene ka jugu, nastavi marš do šumice južno od Kržečhora i odande pređe u napad na desno austrijsko krilo. Generalu Hansu Citenu naredio je da sa 80 eskadrona odbaci austrijsku konjicu i da štiti levi bok pruske armije. Snage na desnom krilu (8 bataljona i 21 eskadron) pod Avgustom Braunšvajg-Bevernom (nem. August Braunschweig-Lüneburg-Bevern) posele su položaje kod gostionice Zlatno sunce (češ. Zlate slunce), radi angažovanja prema situaciji.[1]
Bitka uredi
Prema tom planu prethodnica pod generalom Johanom Hilzenom (nem. Johann Hülsen) napala je u 14 časova Kržečhor i napredovala do šumice. U isto vreme je Hans Citen napao austrijsku konjicu i potisnuo je preko uvale zapadno od Radovesnica. Snage Hermana Treskova (nem. Hermann Tresckow) napale su frontalno na vis Kržečhor, dok su snage Kristjana Manštajna (nem. Christian Manstein) vodile borbu s protivnikovim desnim krilom. Johan Hilzen i Herman Treskov osvojili su do 16 časova Kržečhor, pa je izgledalo da je bitka dobijena. Ali, sveže austrijske snage ubrzo su povratile šumicu i ugrozile Hilzenov levi bok. Napadom austrijske konjice sa 80 eskadrona na istureno krilo, oko 18 časova pruski front je slomljen. Od Hilzenovih i Treskovljevih bataljona samo su ostaci stigli do druma; potpuna katastrofa Prusa sprečena je otporom grupe za prihvat kod Zlatnog sunca. Fridrih je odstupio preko Planjana.[1]
Posledice uredi
Prusi su izgubili 13.700, a Austrijanci 7.800 ljudi.[1] Posle ovog poraza Fridrih Veliki je prekinuo opsadu Praga i povukao se iz Češke.[2]
Reference uredi
- ^ a b v g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 4), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 404
- ^ a b v g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 8), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str. 491
Literatura uredi
- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 4), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 404