Božidar Dimitrijević Kozica
Božidar Dimitrijević Kozica (Drmno, kod Požarevca, 6. decembar 1914 — Petka, kod Požarevca, 12. avgust 1944) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| božidar dimitrijević | |
|---|---|
 Božidar Dimitrijević | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. decembar 1914. |
| Mesto rođenja | Drmno, kod Požarevca, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 12. avgust 1944. (29 god.) |
| Mesto smrti | Petka, kod Požarevca, Srbija |
| Profesija | student |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1938. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 6. jula 1953. |
Biografija
urediRođen je 6. decembra 1914. godine u selu Drmnu kod Požarevca. Rano je ostao bez roditelja, pa su o njemu vodili brigu deda i baba. Osnovnu školu i gimnaziju je završio u Požarevcu i upisao se na građevinski odsek Velike tehničke škole. U Beogradu je ubrzo izabran u upravu udruženja studenata građevinske tehnike. Od 1934. godine aktivno je učestvovao u svim akcijama revolucionarno orijentisanih studenata Beogradskog univerziteta. Zbog štrajka koji je vodio Akcioni odbor za poboljšanje stanja u Domu studenata isključen je sa Univerziteta na godinu dana krajem 1935. godine. Tada se vratio u Požarevac i delovao u radničkoj prosvetnoj grupi „Čiča Ilija“ i u sportskom društvu „Mladi radnik“, a najaktivniji je bio u zavičajnom udruženju studenata.
Godine 1937, vratio se u Beograd na fakultet, ali su mu oči obolele pa je morao da upiše Filozofski fakultet 1938. i istovremeno se uključio ponovo u rad revolucionarnog studentskog pokreta. Iste godine primljen je za člana Komunističke partije Jugoslavije. Godine 1939. i 1940. radio je u ogranku tehnike CK KPJ. Taj rad ga je odvojio od političkog i organizacionog rada na teritoriji OK KPJ za Požarevac. Na traženje Okružnog partijskog povereništva oslobođen je toga rada i vraćen na rad u Požarevac kao član Okružnog povereništva KPJ, gde je svojim radom doprineo da se proširi uticaj KPJ na selu. Na toj dužnosti ga je zatekla okupacija Jugoslavije.
U toku priprema za ustanak učestvovao je u organizovanju Okružne partijske konferencije na kojoj je podneo referat. Nalazio se na čelu vojne komisije. Aktivno je radio na formiranju borbenih grupa u gradu, a zatim Požarevačkog partizanskog odreda u kome je praktično do polovine septembra vršio dužnost političkog komesara i predstavljao Okružni komitet u pregovorima sa gornjačkim četnicima Draže Mihailovića. Doprineo je formiranju narodnooslobodilačkih odbora, a posebno sreskog NOO u Kučevu. Najveći deo proglasa Okružnog komiteta i odreda napisao je Kozica kao i brošuru o držanju pred klasnim neprijateljem.
Oktobra 1942. godine, postao je sekretar OK KPJ za Požarevac. Krajem 1942. i početkom 1943. godine radio je na organizovanju rada OK i formiranju Okružnog narodnooslobodilačkog odbora, ali je neprijateljska ofanziva koja je neprekidno u talasima trajala do juna 1943. godine omela formiranje okružnog NOO. Nastavio je da radi na obnovi i učvršćenju partijske organizacije u okrugu. U leto 1943. godine na poziv PK KPJ za Srbiju trebalo je da ode na savetovanje vojnih i političkih rukovodilaca u Šumadiju. Na putu, u selu Kovačevac kod Mladenovca, bio je ranjen. Lečen je na teritoriji sreza Mladenovac sve do kraja novembra iste godine, ali je kuršum ostao u nozi. Posle toga vratio se na teritoriju OK Požarevac, ali se malo kretao. Svoju aktivnost je usmerio na Požarevac a naročito na Kostolac, gde je počela naglo da se razvija partijska organizacija. Međutim, rana nije zarastala i on je postepeno slabio, ali je i dalje ostao sekretar Okružnog komiteta. Božin život je bio u opasnosti pa je zatražena pomoć Pokrajinskog komiteta. Međutim veza preko koje je trebalo da dođe lekar, bila je provaljena. Neprijateljske snage doznale su gde se nalazi Boža i 12. avgusta 1944. godine opkoljena je kuća u selu Petki kraj Požarevca u kojoj se nalazio. Kad je čuo hice, koje su neprijatelji ispalili na domaćina kuće, koji nije hteo da ga oda, Boža je teško bolestan u krevetu aktivirao bombu da ga neprijatelj živog ne uhvati.
Ukazom predsednika FNRJ Josipa Broza Tita 6. jula 1953. proglašen je za narodnog heroja.[1]
Osnovna škola u Bradarcu do januara 2019. godine nosila je njegovo ime.[2]
Reference
uredi- ^ Narodni heroji 1 1982.
- ^ „Osnovna škola “Božidar Dimitrijević Kozica””. Edukacija. Pristupljeno 18. 10. 2021.
Literatura
uredi- Zbornik narodnih heroja Jugoslavije. Beograd: Omladina. 1957. COBISS.SR 50964999
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
