Bolonja
Bolonja (ital. Bologna) je sedmi po veličini grad u Italiji. Bolonja je i glavni grad istoimenog Okruga Bolonja i glavni grad pokrajine Emilije-Romanje u severnoj Italiji.[1]
| Bolonja Bologna | |
|---|---|
 Bolonja | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Italija |
| Regija | Emilija-Romanja |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 374.561 |
| — gustina | 2.661,56 st./km2 |
| Aglomeracija | 1.000.000 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 29′ 38″ S; 11° 20′ 34″ I / 44.493889° S; 11.342778° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 54 m |
| Površina | 140,73 km2 |
  Bolonja Bolonja na karti Italije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Flavio Delbono |
| Poštanski broj | 40100 |
| Pozivni broj | +39051 |
| Registarska oznaka | BO |
| Veb-sajt | |
| comune.bologna.it | |
Bolonja je najpoznatija po Bolonjskom univerzitetu, najstarijem u Evropi[1], veoma cenjenom i poštovanom danas. Kao stari univerzitetski grad ona je i dalje meta mnogih studenata zbog njene tradicije i kulturnog bogatstva. U ovom gradu danas studira oko 100.000 studenata ili četvrtina gradskog stanovništva.
Kao grad sa najvećim sačuvanim starim gradskim jezgrom u državi i nizom vrednih građevina i ambijenata Bolonja je i važno turističko odredište u Italiji. Takođe, stari deo Bolonje je pod zaštitom UNESKOa.
Poreklo imena i nadimci grada uredi
Naziv grada vezuje se za galsko pleme Bolije, iz koja je izveden prvo starorimski naziv grada Bononija (Bononia), a zatim i današnji.
Bolonja danas ima nekoliko nadimaka, vezanih za gradske posebnosti:
- Bologna Educata ("Obrazovana Bolonja") - Bolonjski univerzitet je najstariji u Evropi. On je i danas jedan od najvećih i najcenjenijih evropskih univerziteta, zbog čega je i Bolonja studentski grad sa brojnom mladom populacijom i živim noćnim životom;
- Bologna Torrata ("Tornjevita Bolonja") - Stari deo Bolonje krase mnogobrojni tornjevi, koje su pre više vekova gradile bogate porodice. Bogatstvo porodice ogledalo se u što višem i što krivljem tornju;
- Bologna Grassa ("Debela Bolonja") - Bolonja i pokrajina Emilija-Romanja su središte industrije testenina, po kojima je poznata italijanska kuhinja;
- Bologna Rossa ("Crvena Bolonja") - Bolonja je oduvek bila liberalan i slobodouman grad, pa je ona jedini značajniji grad u državi gde tokom proteklih 50ak godina vlast stalno drže socijalisti. Pojedini zajedljivci govore da je crvena boja danas malo izbledela i prešla u roze, budući je grad istovremeno i središte brojnih homoseksualnih asocijacija i udruženja.
Geografija uredi
Bolonja se nalazi na prelazu iz središnje ka severnoj Italiji. Stoga je strateški položaj grada izuzetno povoljan. Bolonja je glavno raskršće puteva sa juga (sa "Italijanske čizme") i sa severa ("sa kontinenta"). Od prestonice Rima grad je udaljen 400 km severno, a od Milana 220 km jugoistočno.
Geografija uredi
Reljef uredi
Bolonja se razvila na jugoistočnom obodu Padske nizije. Grad je većim delom na ravničarskom terenu, ali se manji, južni deo oslanja na krajnje severne delove Apenina. Grad se prostire na visini od 54 m pa čak do 300 m iznad nivoa mora.
Klima uredi
Klima u Bolonji je izmenjeno kontinentalna klima sa primetnim uticajem sa sredozemne sa mora. Stoga je u leto veoma toplo, a zimi je sneg česta pojava i veoma je hladno u odnosu na veći deo Italije južno.
Vode uredi
Bolonja se nalazi na dve manje reke, na Renou i Sereni. Reka Po se nalazi na 55 km severno, a Jadransko more na 80 km istočno.
Istorija uredi
Područje Bolonje bilo je naseljeno još u vreme praistorije, a prvi poznati stanovnici bili su Etrurci. Posle njih ovde se naseljava galsko pleme Boliji (ime grada). Rimljani zaposedaju ovo područje u 2. veku p. n. e.. Ubrzo na ovom mestu osniva gradsko naselje Bononija. Tokom nekoliko vekova vladavine starog Rima stanovništvo je romanizovano, a grad se razvio u jedan od najrazvijenijih na području današnje Italije. Tada je ova oblast bila znana kao Emilija, po putu koji je išao kroz nju iz Rima na sever.
Početkom srednjeg veka Bolonju zaposedaju Vizantinci i pretvaraju je u tvrđavu ka varvarima na zapadu. 728. godine grad preotimaju Langobardi, a ubrzo i Franci. U 10. vek došlo je u ovoj oblasti do naglog razvoja privrede. Tako je 1088. godine osnova tzv. Studio, danas Bolonjski univerzitet, najstariji u Evropi. Svoj najviši procvat Bolonja doživljava u 12. i 13. veku, kada grad stiče veliki stepen samouprave i kada se podižu mnogobrojne crkve i palate. Posle tog razdoblja grad slabi i uskoro ga preuzima Papska država. I pored papske vlasti Bolonja je zadržala veliki stepen samouprave, a njeni građani uživali su velike slobode u narednim vekovima.
Tokom Napoleonovih ratova Bolonja je bila deo njegove Kraljevine Italije, da bi potom ponovo bila deo Papske države. 1859. godine došlo je do pripajanja ove oblasti novoosnovanoj Italiji. Odmah je osnovana pokrajina Emilija-Romanja sa Bolonjom kao središtem. Nova vladavina je nešto kasnije donela privredni procvat. Tek u 20. veku Bolonja se uspela razviti u visokorazvijen grad Italije.
Stanovništvo uredi
Prema rezultatima popisa stanovništva 2011. u opštini je živelo 373.337 stanovnika.[2]
| 1931. | 1936. | 1951. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2001. | 2011. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 249.226 | 281.162 | 340.526 | 444.872 | 490.528 | 459.080 | 404.378 | 371.217 | 373.337 |
Godine 2008.. Bolonja je imao nešto oko 380.000 stanovnika, 2,5 puta više kao na početku 20. veka, ali za 30% manje nego 1970. godine. Opadanje stanovništva tokom proteklih decenija uzrokovano je stalnim preseljenjem stanovništva (mahom mladih porodica) u mirnija predgrađa sa višim kvalitetom života. Ovo se odražava i na gradsko stanovništvo, koje je izuzetno staro i sa niskim prirodnim priraštajem. Treba spomenuti i brojno privremeno stanovništvo u vidu brojne studentske populacije.
Grad danas ima značajan udeo imigrantskog stanovništva, doseljenika iz svih krajeva svega.
Bolonja ima veliko gradsko područje sa oko milion stanovnika (tzv. "Velika Bolonja").
Privreda uredi
U Bolonji se svake godine organizuje međunarodni sajam ruda i rudnih bogatstava. 2007. godine organizovan je 38. po redu sajam.
Bolonja je veliko industrijsko središte u kome je jako razvijena prehrambena i elektronska industrija. Bolonja ima i jako razvijenu trgovinu na veliko i malo (tržni centar "Centergross" sagrađen 1973. godine, bio je i najveći tržni centar u Evropi do pre nekoliko godina). U Bolonji se takođe nalaze jako poznati spomenici i muzeji, a i kulturni život je jako bogat.
Gradska okolina predstavlja razvijen poljoprivredni kraj. Stoga je grad poznat po brojnim prehrambenim specijalitetima - testenine, mortadela, ragu sos i drugo.
Gradske znamenitosti uredi
Bolonja ima najveći u potpunosti sačuvan stari grad u Italiji. Stari deo Bolonje prepoznatljiv je po brojnim srednjovekovnim tornjevima (visokim i krivim) i pločnicima u vidu arkada duž većih ulica (ukupne dužine 45 km!). Grad ima niz trgova sa mnogobnrojnim crkvama, palatama, tornjevima, spomenicima i fontanama.
Najpoznatije građevine i prvorazredna turistička odredišta u gradu su:
- Tornjevi Azineli i Garisenda (Torre degli Asinelli i Torre dei Garisenda) su dva glavna simbola Bolonje, sagrađena u 12. veku. Prvi toranj je visok 97 m, nakrivljen je preko 1 m od osovine, ima skoro 500 stepenika, a turisti se mogu popeti na vrh. Garisenda je visok 47 m, zatvoren je za posetioce, a nakrivljen je preko 3 metra.
- Veliki trg (Piazza Maggiore) je ogroman trg koji se nalazi u samom središtu grada, okružen monumentalnim građevinama kao što su Katedrala sv. Petronija, Gradska kuća, Arkada Banki i Palata Podesta.
- Katedrala sv. Petronija (Basilica San Petronio) je najpoznatija crkva u Bolonji i peta najveća u svetu sa 132 x 60 m, visine 45 m, a u nju može da stane gotovo 30.000 ljudi. Posvećena je zaštitniku grada San Petroniju koji je bio bolonjski episkop u 5. veku. Gradnja crkve započeta je krajem 14. veka, a trajala je nekoliko stotina godina.
- Gradska kuća (Palazzo Comunale) nalazi se na Velikom trgu i sagrađena je u 14. veku, a u njoj ne treba propustiti kolekciju renesansnih slika i skulptura.
- Arkada Banki (Portico dei Banchi) su arkade ispred istoimene Palate Banki, zgrade iz 15. veka. Arkade su dodate 150 godina kasnije, krajem 16. veka.
- Palata Podesta (Palazzo del Podestà) je nekadašnja zgrada magistrata, sagrađena oko 1200. godine, a između 16. i 18. veka u njoj je bilo smešteno pozorište.
- Neptunova fontana je najpoznatija gradska fontana i nalazi se na Velikom trgu.
- Crkva Bogorodice i sv. Luke (Santuario della Madonna di San Luca) je crkva jugozapadno od gradskog jezgra, smeštena na šumovitom brdu Monte dela Gvardija. Od crkve ka predgrađu vodi najduža arkada na svetu, građena u 17. i 18. veku, duga 3,5 km.
- Muzeji u Bolonji su brojni i mogu se posetiti preko zajedničke karte.
Galerija uredi
-
Tornjevi Azineli i Garisenda -
Katedrala sv. Petronija -
Palata Podesta -
Zgrada starog univerziteta -
Neptunova fontana -
Palata Banči sa čuvenim arkadama -
Porta Galijera, sačuvana gradska kapija -
Bolonjske arkade
Međunarodna saradnja uredi
Reference uredi
- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 160. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ „Statistiche I.Stat”. ISTAT. 28. 12. 2012.
Spoljašnje veze uredi
