Branko Tanazević
Branko Tanazević (Čakovo, Banat, 1876 — Beograd, 1945) bio je jedan je od najpoznatijih srpskih arhitekata secesije i srpsko-vizantijskog (srpskog nacionalnog) stila, koje je uspešno spojio u svojim delima. Završio je dva fakulteta: Tehnički fakultet u Beogradu, odsek mašinstvo i arhitekturu u Minhenu.[1]
| Branko Tanazević | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1876. |
| Mesto rođenja | Čakovo, Austrougarska |
| Datum smrti | 1945. |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
Biografija i dela
uredi
Otac mu je bio lekar, poreklom iz Vojvodine. Po pozivu prijatelja lekara i predsednika vlade Vladana Đorđevića, prelazi u Srbiju. Majka mu je bila iz porodice Dositeja Obradovića.[1] Branko Tanazević najizrazitiji predstavnik nacionalnog stila u srpskoj arhitekturi prve decenije 19. veka, inspiraciju je crpeo i iz profanog narodnog neimarstva, ugledajući se na moravsku kuću sa lucima, umetnički vez i savremeno ćilimarstvo u Srbiji.
Svoja shvatanja izlagao je u stručnoj periodici postajući, uz dekoratera Dragutina Inkiostrija (1866 —1942), glavni ideolog nacionalnog arhitektonskog »preporoda«. Otud su i njegovi objekti postali sinonim »savremenog«, umesto konzervativnog i mimetičkog smera nacionalnog stila.
Na svom prvom delu[1] - zgradi Telefonske centrale, Kosovska 47, u Beogradu (1905 —1908. ), Tanazević je uspešno pomirio tradiciju i modernitet, plasirajući na njenom asimetričnom pročelju, završenom ugaonom rebrastom secesijskom kupolom, raznovrsne »neomoravske« otvore, polihromne površine i keramoplastične motive. Veliki prozori širokog rizalita zapremaju znatne površine zidnog platna, dok je plitka plastika, svedena na ravan fasade, sastavljena od pseudomedievalnih rozeta i šahovskih polja. Uz fuge u prizemlju, kojima se aludira na vizantijsko građenje i prepletnu ornamentiku, stvorena je živopisna struktura, slična ostvarenjima tadašnjeg srpskog ćilimarstva. Potkrovni venac ponovo je probijen, a otvori se shodno internacionalnoj praksi Art Nuvoa od prizemlja ka vrhu brojčano umnožavaju i dimenzionalno usitnjavaju.
U asimetričnoj kompoziciji fasade Ministarstva prosvete (kasnije Dom Vukove zadužbine) (1912—1913), neosrednjovekovna polihromija, prepletna ornamentika, trolisni zabat i grb Kraljevine Srbije, vešto su ukomponovani sa secesijskim pilastrima, plastikom i završecima elevacije. Uzbudljive svetlo-tamne kontraste, naglašene na polihromnim ćilim fasadama javnih zdanja, ovaj autor je ponovio i na kući Jovana i Maksima Nikolića (1912—1914), gde se reljefom Sv. Đorđa u zabatu kompozicije i koloritom izvedenim iz srpske trobojke jasno prepoznaje ideologija nacionalnog stila.
Od pedesetak Tanazevićevih projekata, svakako treba izdvojiti kuću braće Nikolić, u Ulici Njegoševoj 11 u Beogradu. Zanimljiva, belo-crvena fasada u spoju secesije i moravskog stila, jedan je od najlepših ukrasa Cvetnog trga.[1]
Tanazević je osmislio paviljon Kraljevine Srbije na međunarodnoj izložbi u Torinu 1911. godine.[2]
Prosvetni rad
urediPored arhitektonskog stvaralaštva, Tanazević je bio i profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, gde je predavao: Ornamentiku, Dekoraciju, Modelovanje i Uređenje gradova.
Kao nastavnik tadašnjeg Arhitektonskog odseka Tehničkog fakulteta, arh. Branko Tanazević je sa arh. Nikolom Nestorovićem projektovao zgradu tehničkih fakulteta u Beogradu. Podignuta je 1931. godine, a izgradnja je počela 1926.
Galerija
uredi-
-
Projekat Opštinskog doma u Kragujevcu, 1911 -
Vukova zadužbina u Beogradu (ranije Ministarstvo prosvete), 1912 — 1913 -
Zgrada muzeja Toplice u Prokuplju (ranije Pošta), 1912 (1925) -
Vidi još
uredi- Alfirević, Đorđe. Ekspresionizam u srpskoj arhitekturi. Beograd: Orionart, 2016.
- Secesija
- Srpski nacionalni stil u arhitekturi
- Kuća Radisava Jovanovića
