Vitoša
Planina Vitoša (lat. Scomius, Scombrus) je paleovulkan[2] u zapadnom delu Bugarske, na čijim padinama je smešten glavni grad Sofija.[4]
| Vitoša | |
|---|---|
| bug. Витоша | |
 Pogled na Vitošu iz Sofije | |
| Geografske karakteristike | |
| Najviša tačka | Černi vrh |
| Ndm. visina | 2.290 m |
| Izraženost | 1.275 m |
| Koordinate | 42° 34′ 00″ S; 23° 17′ 00″ I / 42.566667° S; 23.283333° I |
| Geografija | |
  Vitoša | |
| Države |  Bugarska |
| Regije | Jugozapadna Bugarska |
| Oblast | Sofija-grad, Sofija-oblast, Pernik |
| Masiv | Karpatsko-balkanske planine |
| Grupa | Balkanske planine |
| Geologija | |
| Starost stena | kreda[3] |
| Vrsta planine | paleovulkan[2] |
| Penjanje | |
| Prvi uspon | nepoznato |
| Najlakši put | žičarama do planinarskog doma Aleko (1810 m) i Malak Rezena (2191 m), pešačkom stazom do Černog Vrha |
Naziv uredi
Prvi pisani trag o planini nam je ostavio Tukidid u 5. veku p. n. e. Drevni nazivi Scopius, Scombros i Scomios, koji se uklapaju u opis planine, imaju značenje „strma planina”. Pretpostavlja se da je današnje ime Vitoša tračanskog porekla i znači „dvoglava planina” odnosno „planina sa dva vrha”.[5]
Karakteristike uredi
Veliki deo planine je pokriven nacionalnim parkom istoimenog naziva u kom se nalaze i najviše posećene turističke atrakcije ovog geografskog predela. Vitoša je jedan od najstarijih nacionalnih parkova ne samo u Bugarskoj već i na celom Balkanu, ali i jedan od najstarijih u Evropi. Na području nacionalnog parka nalazi se i mesto Knjaževo koje je prepuno mineralnih izvora. Područje o kome se vodi posebna briga i pažnja je rezervat „Torfeno branište”, koji je bio prvi izvor vode za nekadašnju Sofiju.[6]
Planina je vulkanskog porekla koja je nastala kao rezultat aktivnosti vulkana. Oblikovana je sporim savijanjem granitnih slojeva stena i postepenim izdizanjem tog područja. U velikoj meri se sastoji od sijenita, pogotovo od alkalnog feldspata.[7] Iako na prvi pogled deluje kao pravilna kupa, ona se sastoji od više brežuljaka koji se uzdižu jedan iznad drugog. Dugačka je 19 km a široka 17 km.
Istorija uredi
Planina je naseljena još od vremena Tračana, i kroz istoriju u poslednjih 4000 godina naseobine na planini su veoma povezane sa okolnim susednim planinama. Naziv Vitoša potiče od oblika koji ova planina ima, odnosno od dva vrha koja se izdižu iznad Sofije.
Vitoša, kako svedoče i istorijski dokumenti, je bila pre nekoliko vekova prekrivena ostacima veoma nedostupne prašume. Danas se ostaci četinarskih prašuma nalaze u rezervatu oko Zlatnih mostova (bug. Златните мостове).
Na vrhu Vitoše se nalazi meteorološka stanica[8] koja je izgrađena još 1935. godine, ali još uvek funkcioniše. Danas se koristi i kao odmaralište za planinare i izletnike, ali takođe i kao tačka na kojoj se nalazi spasilačka stanica.
Galerija uredi
.JPG)
Panorama uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Bugarsko Srednjogorje (jezik: bugarski)
- ^ a b Šta treba da znam o vulkanima u Bugarskoj (jezik: bugarski)
- ^ Kvartarna geotektonika planine Vitoša (jezik: engleski)
- ^ Vitoš planina (jezik: srpski)
- ^ Poreklo imena Vitoša (jezik: bugarski)
- ^ Vitoša – spasena planina (jezik: srpski)
- ^ Biodiverzitet nacionalnog parka Vitoša (jezik: engleski)
- ^ Vitoša, planinski dom Aleko (jezik: srpski)
