Vladimir Karić
Vladimir Karić (Svetlić, 2. novembar 1848—8. januar 1894) bio je srpski geograf, pedagog, publicista i diplomata.
Vladimir Karić | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 2. novembar 1848. |
| Mesto rođenja | Svetlić Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 8. januar 1894. (45 god.) |
| Mesto smrti | Baden u Tirolu Austrougarska |
Biografija uredi
Potiče iz siromašne činovničke porodice i tokom školovanja sam je sebe radom izdržavao. Osnovnu školu je učio u Kragujevcu, a gimnaziju pohađao u Kragujevcu, Šapcu i Beogradu. Pravni fakultet je završio na Velikoj školi u Beogradu 1864-1868. godine. Karijeru je otpočeo u struci, kao praktikant u šabačkom sudu. U istom gradu je neko vreme kao zamena predavao u gradskoj gimnaziji. Godine 1870. postaje pisar Načelstva u Požarevcu. Iste godine prelazi u Šabac, gde započinje višegodišnju karijeru gimnazijskog profesora u tamošnjoj polugimnaziji. Karić je po nekima bio geograf samouk, bez studijske spreme.
Prosveta uredi
Godine 1870. imenovan je za suplenta šabačke niže gimnazije. A nakon polaganja profesorskog ispita 1873. godine prdužava prosvetni rad u Šapcu. Mnogo je uticao na naučna opredeljenja svog učenika iz šabačke gimnazije - budućeg naučnika i akademika Jovana Cvijića. Karić je svojim đacima pokazivao koncepte budućeg udžbenika geografije 1879. godine. Vraća se on 1873. godine u Požarevac, sada kao profesor geografije gimnazije. Kroz nekoliko godina, 1879. dobija ponovo premeštaj u Šabačku gimnaziju. U Beograd dolazi sa službom 1881. godine. Od tada počinje da izdaje nastavne udžbenike iz geografije.[1] U prosveti je Karić ostao do 1888. godine, kada je postavljen na mesto referenta u Ministarstvu prosvete i crkvenih dela. Godine 1879. napisao je udžbenik Zemljopisa - geografije. Ubrzo je svoj udžbenik proširio objavivši Zemljopis u dve knjige. Godine 1881. izabran je za vanrednog člana Prosvetnog saveta. Godine 1882. objavio je knjigu Srpska Zemlja, gde je u geološkom, geografskom i statističkom pogledu opisao teritorije koje su Srbi naseljavali u to vreme. Karić je političko-geografske eseje u kojima je iskazao duboku ljubav prema svojoj zemlji i njenim nevoljama. Godine 1887. napisao je voluminozno delo Srbija u tri toma. Ta knjiga je bila zapaženi eksponat na Svetskoj izložbi u Parizu 1889. godine.[2] Pod pseudonimom "V. Crnojević" objavio je Karić 1889. godine vrednu istorijsko-putopisnu studiju pod naslovom "Carigrad, Sveta Gora, Solun".[3]
Diplomatska aktivnost uredi
Godine 1889. zbog pokazanog kvaliteta u radu Ministarstva prosvete i crkvenih dela u pogledu razvoja srpske prosvete u Staroj Srbiji i Makedoniji postavljen je za načelnika novoosnovanog Prosvetno-političkog odeljenja Ministarstva inostranih dela. To odeljenje formirano je upravo zbog širenja srpskog uticaja i prosvete u Staroj Srbiji i Makedoniji, koji su bili ugroženi delatnošću Bugarske egzarhije. Postaje on šef srpske propagadne misije u neoslobođenim krajevima srpstva. Vladimir Karić je bio izraziti predstavnik prosvećenog nacionalizma kod Srba.[2] Godine 1889. 13. oktobra postavljen je za konzula srpskog konzulata u Skoplju. Karić je radio na tome da Skoplje učvrsti kao središte iz kojeg će se širiti srpski uticaj i jačati srpska nacionalna svest u Otomanskom carstvu. Težio je da se poveća broj srpskih škola, crkvi, sveštenika i učitelja, knjižara i povežu tamošnji nacionalni radnici. Na konzulskom položaju ostao je do 1892. godine, gde je na poslovima srpske nacionalne politike pokazao znatne uspehe. Bio je tih godina blizak prijatelj i saradnik Jovana Ristića.[4] Na lični zahtev, zbog neslaganja sa novim ministrom, napustio je Skoplje oktobra 1892. godine.
Povratak u Beograd uredi
Po povratku u Beograd, 1892. godine predavao je do penzije 1893. godine u Nižoj beogradskoj gimnaziji. Zbog narušenog zdravlja (tuberkuloze) otišao je u vazdušnu banju Baden u Tirolu, tamo je i umro 8. januara 1894. godine. Na opelu u Sabornoj crkvi u Beogradu je govorio njegov sledbenik Jovan Cvijić. Testamentom je sve svoje imanje skromni Karić zaveštao geografskom odseku Velike škole.[5][6]
Nasleđe uredi
Prema Jovanu Cvijiću, uz Milana Đ. Milićevića Vladimir Karić je najviše učinio za rasprostiranje znanja o srpskim zemljama.[7]
Reference uredi
- ^ "Glasnik Etnografskog muzeja u Beogradu", Beograd 43/1979. godine
- ^ a b "Politika", Beograd 1929. godine
- ^ "Zbornik Matice srpske za istoriju", Novi Sad 1992. godine
- ^ Biljana Vučetić: "Naša stvar u Otomanskom carstvu", Beograd 2012. godine
- ^ M. Vojvodić, Stojan Novaković i Vladimir Karić, Beograd 2003, 26-172.
- ^ Mala enciklopedija Prosveta, 2, Beograd 1978, 203.
- ^ Cvijić, Jovan (1987). Govori i članci. Beograd: SANU, Književne novine, Zavod za udžbenike i nastavna sredstava. str. 377. ISBN 86-391-0032-2.