Vorotan (reka)
Vorotan (jerm. Որոտան) ili Bazarčaj (azer. Bazarçay) je jermensko-azerbejdžanska reka koja izvire na krajnjem severoistoku jermenskog marza Sjunik, na Karabaškoj visoravni, leva pritoka Araksa. Ukupna dužina reke je 178 km, od čega 119 km toka je kroz Jermeniju, a preostalih 59 km kroz Azerbejdžan (odnosno Nagorno-Karabah). Ukupna površina sliva je 5.650 km².
| Vorotan jerm. Որոտան azer. Bazarçay | |
|---|---|
 Vorotan u Sisijanu | |
 Reka Vorotan u slivu Araksa | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 178 km |
| Basen | 5.650 km2 |
| Pr. protok | 21,5 m3⁄s |
| Sliv | Kaspijskog jezera |
| Vodotok | |
| Izvor | Karabaška visoravan |
| V. izvora | 3.150 m |
| Ušće | Araks |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Jermenija Azerbejdžan |
| Oblast | Sjunik Nagorno-Karabah |
| Naselja | Sisijan, Sanasar |
| Pritoke | Akera |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
U gornjem delu toka Vorotan je tipična planinska reka prepuna brzaka, sa padom od 15 m/1 km. Sistem hranjenja je mešovitog tipa. Najveći vodostaj je tokom proleća i početkom leta kada njenim koritom prođe preko 60% od ukupno 680 miliona m³ vode. Prosečan protok je 21,5 m³/s. Tokom zime u gornjem delu toka obale se obično smrzavaju. Najveća i najvažnija pritoka je reka Akera u Karabahu.
Gornji deo toka čini kanjon usečen u bazaltne stene sa uskim i dubokim stranama (dubine 500 do 700 metara) koje su ponekad i potpuno vertikalne. U području kod Tatevskog manastira nalazi se prirodni kameni „Đavolji most“ sastavljen od kamenih gromada širine 150—200 m koje se izdižu 100 m iznad rečnog korita. Iznad same te kamene formacije izdižu se gotovo vertikalne planinske strane visine i do 300 m.[1] Na levoj pritoci Vorotana, reci Šaki nalaze se veličanstveni 18 m visoki Šakinski vodopad.
Deo rečne doline u području Tatevskog manastira i manastira Tatevi Anapat od 1950. nalazi se na UNESKO listi Svetske baštine.
Na Vorotanu su izgrađene tri velike hidroelektrane u nizu (Tatevska, Šambska i Spandarjanska) i četiri veštačka jezera (Spandarjansko, Angehakotsko, Tolarsko i Šambsko).
Sa ciljem sprečavanja opadanja nivoa jezera Sevan, početkom osamdesetih godina prošlog veka započeta je izgradnja 22 km dugog tunela kojim bi se voda iz reke transportovala ka jezeru. Međutim ceo projekat je obustavljen 1988. zbog sukoba sa Azerbejdžanom. Tunel je konačno završen 2003. ali i dalje nije u funkciji.
Najveći grad na reci je Sisijan.
Vidi još uredi
Reference uredi
Spoljašnje veze uredi
- Reka Vorotan (Bargušat) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. januar 2012)
- Geografski institut Ruske ANU. Sovremennыe geografičeskie nazvaniя - V: Vorotan
- Generalьnaя karta Gruzii. Sočinena po noveйšim i dostovernыm svedeniяm v St. Peterburge. 1823 goda
- List kartы J-38-8 Džermuk. Masštab: 1 : 100.000. Izdanie 1974 g.
- List kartы J-38-21 Goris. Masštab: 1 : 100.000. Izdanie 1975 g.
