Gazivode (jezero)
Jezero Gazivode je veštačko jezero nastalo 1977. godine pregrađivanjem reke Ibra u njenom gornjem toku.
| Gazivode | |
|---|---|
 Jezero Gazivode | |
| Koordinate | 42° 57′ 42″ S; 20° 34′ 01″ I / 42.961667° S; 20.566944° I 42° 57′ 42″ S; 20° 34′ 01″ I / 42.961667° S; 20.566944° I |
| Tip | veštačko, akumulaciono |
| Zemlje basena |  Srbija |
| Maks. dužina | 24 km |
| Površina | 11,9 km2 |
| Maks. dubina | 105 m |
| Zapremina | 0.38 km3 |
| Nad. visina | 694 m |
  Gazivode | |
| Vodena površina na Vikimedijinoj ostavi | |
Karakteristike
urediBeogradska firma Hidrotehnika-Hidroenergetika je od 1973 — 1977. godine,[1] u ataru sela Gazivode podigla jednu od najvećih brana sa glinenom osnovom u Evropi, po projektu firme "Energoprojekt" iz Beograda. Istoimeno jezero se nalazi se u opštini Tutin, u jugozapadnoj Srbiji i u opštini Zubin Potok, na severu Kosova i Metohije. Iznad jezera se prostiru planine Mokra gora u čijem se podnožju nalazi i manastir Crna Reka i Rogozna. Jezero je dužine 24 kilometara, visina brane je 107 metara, u osnovi je široka 460, a duga 408 metara. Osnovna namena ovog jezera je navodnjavanje Kosovske nizije, ali ima i manju hidrocentralu koja se nalazi u istoimenom mestu. Kanalima se voda iz Gazivoda odvodi do Gračaničkog jezera i koristi se za snabdevanje grada Prištine. Voda iz ovog hidrosistema je takođe primenjena za neophodno rashlađivanje u TE Obilić. Most preko jezera je izgrađen 1987-89.[2]
Iako pored jezera nema ugostiteljskih objekata, veliki broj ljudi obilazi ovo jezero. Tokom cele godine prisutan je veliki broj ribara, pošto je jezero izuzetno bogato ribom. Leti dolaze i kupači iz obližnjih sela, Zubinog Potoka, Kosovske Mitrovice, Novog Pazara, pa čak i iz udaljenih mesta Kosova i Metohije.
Zanimljivosti
urediTokom 2017. i 2018. godine međunarodni tim arheologa i naučnika je izvršio niz podvodnih istraživanja. Otkrili su više spomenika srednjovekovne srpske kulture na dnu jezera Gazivode. Najznačajniji od njih su: ostaci palate srpske srednjovekovne kraljice Jelene Anžujske, ostaci manastira Čkilje, zvonika iz 13. veka, dve srednjovekovne crkve, devet rimskih nekropole.[3]
Među podvodnim otkrićima nalaze se ostaci škole za dame, i delovi dvorca u potopljenom selu Brnjaci, odakle je Jelena Anžujska upravljala teritorijama tadašnje Zete, Trebinja, Plava, Poibarja.[3]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ "Borba", 30. dec. 1977
- ^ "Borba", 1. jul 1989, str. 11
- ^ a b „SRPSKA ATLANTIDA Na dnu jezera Gazivode pronađeno NEPROCENJIVO BLAGO kraljice Jelene Anžujske”. blic.rs. 16. 05. 2018. Pristupljeno 12. 8. 2018.
Spoljašnje veze
uredi
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2.
- Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.
- Ibarski Kolašin. Priroda i tradicijska kultura - zbornik radova Centra za Naučna istraživanja SANU i Univerziteta u Kragujevcu
- BLIC, SRPSKA ATLANTIDA Na dnu jezera Gazivode pronađeno NEPROCENJIVO BLAGO kraljice Jelene Anžujske 16.05.2018
