Gazi Husrev-begova medresa
Gazi Husrev-begova medresa je muslimanska srednja i viša škola osnovana i sagrađena 1537. u Sarajevu kao Husref-begova zadužbina. Građena je u stilu Carigradskih medresa, a nazvana je Kuršumlija jer je pokrivena olovnim krovom (tur. куршум=olovo ) ili Seldžukija, jer je Huserf-beg osnovao medresu na ime svoje majke Seldžuke.
U Gazi Husrev-begovoj medresi se učilo na tradicionalan način, po metodama i rasporedu kao i u drugim medresama velikih islamskih gradova.[1]
U svom zaveštanju (vakufnami) Gazi Husrev-beg je odredio da profesor (muderis) i njegovoj medresi bude učeni čovek (alim), koji će predavati tumačenje Kurana {tesfir}, tradicija (haldis), šerijatsko pravo (ahkjam), institucije šerijatskog prava (usul), poetika i retorika (meani ve bejan), metafizička dogmatika (kelam), »a od ostalih nauka one koje iziskuje ovičaj i vreme«.
Školovanje je trajalo 12—16 godina, Učenici se nisu delili po razredima već po halkama (kolo, grupa), a na kraju školovanja dobijali su diplomu (idžazet). Medresa je više puta reformisana. i do raspada zemlje bila je to petogodišnja srednja muslimanska verska škola.
Godine 1978. osnovano je prvi put žensko odeljenje Gazi Husrev-begove medrese. Stara zgrada Kuršumlija, delimično je restaurirana i čuva se kao spomenik kulture pod zaštitom države.
Gazi Husrev-begova medresa danas uredi
Gazi Husrev-begova medresa danas deluje kao srednja škola. Školovanje traje četiri godine. Nastava se izvodi na bošnjačkom jeziku po Nastavnom planu i programu koji donosi nezavisna Islamska zajednica Bosne i Hercegovine (Rijaset), a odobrava Ministarstvo obrazovanja i nauke Kantona Sarajevo. Polaznici koji su završili ovu srednju školu mogu nastaviti školovanje na bilo kojem fakultetu u Bosni i Hercegovini i na mnogim fakultetima u inostranstvu, posebno u islamskom svetu.
Medresa je škola internatskog tipa i, po pravilu, svi redovni učenici stanuju u internatu. To im pored redovne nastave, omogućava raznovrsne vannastavne aktivnosti kroz različite sekcije, klubove i kružoke. Posebno se na tom planu afirmisala horska sekcija, koja ima desetak snimljenih audio i video-kaseta sa muslimanskim verskim pesmama, koje veličaju Alaha (ilahija) i pesmana o poznatim ličnostima iz sveta islama (kasida), te list Zemzem koji kontinuirano izlazi od 1968. godine.[2]
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Bećirbegović, Madžida (1970). „Prosvjetni objekti islamske arhitekture u Bosni i Hercegovini”. Prilozi za orijentalnu filologiju. Sarajevo: Orijentalni institut (21—22): 223—364. COBISS.SR 104008455 COBISS.RS 1126062052 COBISS.BH 4965670 COBISS.BH 16399874
- Bejtić, Alija (1953). „Spomenici osmanlijske arhitekture u Bosni i Hercegovini”. Prilozi za orijentalnu filologiju i istoriju jugoslovenskih naroda pod turskom vladavinom. Sarajevo: Orijentalni institut (III—IV/1952-53): 229—297. COBISS.SR 89151498 COBISS.SR 103969543 COBISS.RS 1126062052 COBISS.BH 16399874
Spoljašnje veze uredi
- Tekst mr Azre Jajatović, Filozofski fakultet Sarajevo u Enciklopediji Jugoslavije JLZ „Miroslav Krleža“ Zagreb 1986. tom 4 (E—HRV) pp. 328.
- Islamska zajednica Bosne i Hercegovine
- ^ „JU Gazi Husrev-begova medresa u Sarajevu | 1537 – 2023 | Početna”. medresasa.edu.ba (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 2023-02-04.
- ^ „Gazi Husrev-begova medresa u Sarajevu obilježava skoro pola milenija neprekidnog rada”. www.aa.com.tr. Pristupljeno 2023-02-04.