Gepidska kraljevina
Gepidska kraljevina je naziv za državu koja je postojala u srednjoj Evropi između 5. i 6. veka. Osnovali su je Gepidi, narod germanskog porekla. Pre stvaranja kraljevine, Gepidi su bili pod vlašću Hunskog kaganata, ali su, pobedivši Hune u bici na reci Nedao 454. godine, zbacili hunsku vlast i stvorili sopstvenu državu.
| Gepidska kraljevina | |||
|---|---|---|---|
 Gepidska kraljevina u svom najvećem obimu (539-551. godine) | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | Srednja Evropa, Balkan | ||
| Prestonica | Sirmijum[1] | ||
| Politika | |||
| Oblik države | Kraljevina | ||
| — Kralj | Ardarih | ||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | Srednji vek | ||
| — Osnivanje | 454. | ||
| — Ukidanje | 567. | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
Istorija uredi
Gepidska kraljevina je prvobitno obuhvatala prostore istočno od reke Tise i severno od reke Dunav, a sa Rimskim carstvom je sklopila častan mir. Kraljevina potom proširuje svoju teritoriju na zapad, zauzimajući Srem, Bačku i severno Potisje. Usledila su rivalstva sa Ostrogotima, pri čemu Gepidi gube bitke i bivaju potisnuti iz Srema.
Gepidska kraljevina zenit dostiže oko 537. godine kada ponovo zauzima Srem, kao i okolinu Beograda. Grad Sirmijum (današnja Sremska Mitrovica) postaje središte gepidske države, a gepidski kralj Kunimund kovao je zlatnike u ovom gradu.[1] U svom najvećem obimu Gepidska kraljevina je obuhvatala delove današnje Srbije, Rumunije, Mađarske, Bugarske, Hrvatske, Slovačke i Ukrajine.
Vizantijsko carstvo se 546. godine udružuje sa Langobardima (poznatim i kao Lombardi) da bi pobedilo Gepide. Gepidi su slabili u borbi sa Langobardima, koji su se, nakon pada kraljevine Ostrogota, naselili na prostore današnje Slavonije, severne Bosne i zapadne Mađarske. Time se otvarao prostor prodoru Slovena i Avara. Godine 552. Langobardi su porazili Gepide u jednoj bici, ali neprijateljstva su se nastavljala.
Langobardi pozivaju Avare da im pomognu u borbi protiv Gepida. Avari su to učinili sa takvim uspehom i surovošću da su Langobardi, uplašeni novim saveznicima, otišli prema Apeninskom poluostrvu (zaustavili su se u današnjoj Lombardiji, kojoj su dali ime). Avari su time konačno porazili i porobili Gepide 567. godine, otvorivši potpuno prostor prodoru Slovena. Nakon pada Gepidske kraljevine, njene teritorije su podeljene između Avarskog kaganata i Vizantije.
Kraljevi uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
Literatura uredi
- Andrić, Stanko (2002). „Južna Panonija u doba velike seobe naroda”. Scrinia Slavonica. 2: 117—167.
- Gračanin, Hrvoje (2006). „Goti i južna Panonija”. Scrinia Slavonica. 6: 83—126.
- Gračanin, Hrvoje (2007). „Gepidi, Heruli, Langobardi i južna Panonija”. Scrinia Slavonica. 7: 7—64.
- Gračanin, Hrvoje (2009). „Avari, južna Panonija i pad Sirmija”. Scrinia Slavonica. 9: 7—56.
- Gračanin, Hrvoje; Škrgulja, Jana (2016). „Etnički identiteti u južnoj Panoniji i Dalmaciji u Justinijanovo doba”. Povijesni prilozi. 50: 9—46. Arhivirano iz originala 17. 12. 2018. g. Pristupljeno 17. 12. 2018.
- Heather, P.J. (1991). Ghots and Romans 332-489. Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-820535-7.
- Milošević, Petar (2001). Arheologija i istorija Sirmijuma. Novi Sad: Matica srpska.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
