Grifon
Grifon (grč. Gryps, lat. Griphus) je mitsko čudovište sa telom lava i glavom, krilima i kandžama orla[1], poreklom sa Istoka, najverovatnije sa teritorije drevnih Skita. Čuvar grobova i riznica, grifon je čest motiv arhitektonske i vajane i slikane dekoracije u Starom veku i renesansi.[1]
Mitologija
urediNajstarije predstave ovih fantastičnih bića poznate su iz Egipta, Vavilona, Mesopotamije, Asirije, Hetitskog carstva, Persije, Fenikije i Judeje, a odatle su stigle u Grčku, najpre na Krit. Na Kritu su se pojavljivali na umetničkim predmetima iz 17. i 16. veka p. n. e., u Sparti u 8. i 7. veku p. n. e. i u Rimu.
Moglo je biti žensko i muško, a postojale su i različite kombinacije: lavlji trup i ptičja, odnosno ljudska glava.
U Grčkoj je uglavnom predstavljen kao čudovište ženskog pola, a najpoznatije je Sfinga. U Mesopotamiji i Persiji preovladao je lavlji tip - kombinacija lavljeg trupa i glave bika ili čoveka, a u Egiptu tip - telo lava i glava ptice grabljivice, škorpiona i čoveka, zmaja i slično.
Najpoznatiji predstavnici bili su siruši „vavilonski zmajevi“ i kerubioni, krilati bikovi-stražari s ljudskom glavom.
Grifon se smatrao opasnim demonom koji je bio sluga bogova, a vremenom je gubio svoj htonski karakter i pretvorio se u simbol mudrosti, snage i hrabrosti.
O Grifonu
urediI književnosti se prvi put pominje u komentaru Hesiodovog dela, a prvi opis dao je Herodot u prvoj polovini 5. veka pre nove ere. Opisujući ga kao čudovište s lavljim telom, orlovskim krilima i kandžama, koji živi negde daleko na severu Azije, gde čuva bogata nalazišta zlata od jednookih Arismapana.
Eshil grifone naziva "Zevsovim psima“ i opisuje ih kao pse sa ptičjim kljunom koji ne laju.
Reference
uredi- ^ a b Nestorović 1952, str. 499–504
Literatura
uredi- Nestorović, Bogdan N. (1952). Arhitektura Starog veka (Arhitektura). Beograd, Srbija, Jugoslavija: Naučna knjiga.
- V. Zamarovski, Junaci antičkih mitova, Leksikon grčke i rimske mitologije, Zagreb 1985, pp. 118.
