Grmečka korida
Grmečka korida je naziv za tradicionalne borbe bikova, kod krajiških Srba,[1] sa Grmeča. Borbe se tradicionalno održavaju svake godine u prvu nedjelju iza Ilindana (2. avgusta). Danas, ova manifestacija je u okviru Ilindanskih svečanosti, a organizuje se uz pomoć lokalne zajednice u Oštroj Luci i Vlade Republike Srpske. Godine 2015. održana je 243. korida po redu.
Istorija uredi
Iako se smatra da je ova srpska narodna svetkovina stara najmanje dva vijeka, pretpostavlja se da se Grmečka korida prvi put u štampanom obliku pominje u pripovijeci „Jablan” 1902. srpskog autora iz ovog kraja, Petra Kočića, i to u vrijeme austrougarske okupacije.
Srbi iz pogrmečkih sela su tradicionalne borbe bikova do 1992. godine održavali na Međeđem brdu kod Sanice, u današnjoj federalnoj opštini Sanski Most. Tokom rata korida jenjava, a pogrmečki Srbi napuštaju ognjišta i ovu manifestaciju nastavljaju 1996. godine na Popovića brdu, Opština Oštra Luka koje se nalazi na teritoriji Republike Srpske.[2]
Pripovijetka „Jablan” 1902:
Bakovi stadoše bukati, kopati prednjim nogama, zanositi se, rebriti, dok silno ne grunuše rogovi o rogove. Stoji prasak, lom! Zemlja se kruni, ugiba pod njima. Lujo drhće, strepi. Svaki mu se živac razigrao. Izbečio krupne, grahoraste oči, ne trepće. Svaki pokret prati; svaki udar odjekne u razigranom srcu. Stisnuo se, pognuo se — pomagao bi Jablanu da može. Zasjeniše mu se oči. Samo nazire kako se nešto pred njim vrti, vijuga, ugiba. Rudonja nasrnu svom silom.
— Poduvati ga, Jabo! — viknu Lujo, kao izvan sebe.
Jablan, stari, lukavi mejdandžija, posrnu kao đoja na desno koljeno prednje noge, pa poduhvati Rudonju ispod vrata.
- Ne dajte, ljudi, nagrdi vola! viknu preplašeno knez.
Ispod vrata Rudonjina šiknu velik mlaz krvi. Lujo zadoliga. Jablan stoji ponosito na mejdanu i riče, a planinski vrhunci silno — silno odjekuju.[3]
Kategorije uredi
Borbe bikova su podjeljenje u dvije kategorije, od 500 do 800 kg i one preko 800 kg. Pobjednik obično osvaja i novčanu nagradu.
Ilindan i grmečki vašar uredi
Ilindan je hrišćanski praznik koji se slavi 20. jula po julijanskom kalendaru, odnosno 2. avgusta po gregorijanskom kalendaru. Posvećen je svetom proroku Iliji.
Okupljanja na vašarima su u tradicionalnoj kulturi obavljala značajnu funkciju kulturne razmjene između stanovnika bliskih predeonih cjelina. Grmečka korida i danas ima značajan odjek u seoskim i gradskim zajednicama krajiškog područja.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Pečat (47,46 min)”. Radio televizija Republike Srpske. 25. 8. 2011. Arhivirano iz originala 10. 11. 2017. g. Pristupljeno 29. 8. 2011.
- ^ Radio televizija Republike Srpske: Grmečka korida kod Oštre Luke, 07.08.2011. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. oktobar 2015) (jezik: srpski)
- ^ Projekat Rastko: Petar Kočić: Jablan (jezik: srpski)
Spoljašnje veze uredi
- Turistička organizacija Repubilike Srpske (jezik: srpski) (jezik: engleski)
- Etnografski muzej u Beogradu (jezik: srpski)
- Turistička organizacija Repubilike Srpske — Grmečka korida Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. februar 2020) (jezik: srpski)
- Petar Kočić: SABRANA DJELA I-IV (jezik: srpski)
- Turistička organizacija Repubilike Srpske — Grmečka korida Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. februar 2020) (jezik: srpski)
