Daglas DC-5
Daglas DC-5 (engl. Douglas DC-5) je bio putničko transportni dvomotorni visokokrilac, metalne konstrukcije za prevoz 18 do 24 putnika koga je proizvodila firma Daglas (Douglas Aircraft Corporation) počevši od 1939. pa do 1940. godine. To je bio poslednji dvomotorni avion iz Daglasove familije komercijalnih aviona na klipno elisni pogon. Nastao je kao derivat bombardera DB-7 koji je projektovan negde u isto vreme za potrebe francuskog ratnog vazduhoplovstva.
| Daglas DC-5 | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | putnički, transportni | |
| Posada | 3 | |
| Broj putnika | 18 do 24 | |
| Poreklo |  SAD
| |
| Proizvođač | Daglas (Douglas Aircraft Corporation) | |
| Probni let | 20. 3. 1939. | |
| Uveden u upotrebu | 1940. | |
| Povučen iz upotrebe | 1946. | |
| Status | van upotrebe | |
| Prvi operater | KLM, USA Army | |
| Broj primeraka | 12 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 18,96 m | |
| Visina | 6,04 m | |
| Raspon krila | 23,77 m | |
| Površina krila | 76,55 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 6.243 kg | |
| Maksimalna | 9.072 kg | |
| Pogon | ||
| Motori | klipni | |
| Broj motora | 2 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | Rajt (Wright GR-1820-F62 Cyclon) | |
| Snaga KEM-a | 671 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 900 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 370 km/h | |
| Ekonomska brzina | 325 km/h | |
| Dolet | 2.575 km | |
| Plafon leta | 7.225 m | |
| Brzina penjanja | 486 m/min | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
Projektovanje i razvoj uredi
Avion Daglas DC-5 je projektovan 1938. godine, za lokalne avio-kompanije za prevoz 16 do 22 putnika na kratkim relacijama korišćenjem malih aerodroma. Daglas je ovim avionom želeo da popuni rupu u svom proizvodnom programu imao je avion Daglas DC-3 namenjenog srednjolinijskom transportu i Daglas DC-4 namenjen transkontinentalnim linijama, nedostajao mu je moderan avion za kratke relacije.
Tehnički opis uredi
Za razliku od mnogih aviona toga doba nije bio niskokrilac već visokokrilac, imao je aerodinamičan kružni presek trupa, dva motora Prat&Vitni ili Rajt Ciklon. Novitet kod ovog aviona je bio stajni trap tricikl sa prednjim točkom u nosu aviona što omogućava bolji vizuelni kontakt sa zemljom, a time kraće poletanje i sletanje aviona pa tako i veću bezbednost leta. Ovo rešenje je kasnije primenjeno kod većih aviona. Prvi probni let ovog aviona je obavljen 20. februara 1939. godine, počele su da pristižu i prve porudžbine međutim, projekt je propao zbog izbijanja rata tako da su jedino isporučeni avioni holandskom KLM-u. Iako je po svojoj koncepciji bio pogodniji za vojni transportni avion, (utovar tereta i iskakanje padobranaca) vojska se opredelila za proverini C-47 (Daglas DC-3), jer nije bilo proizvodnih kapaciteta za proizvodnju dva tipa, po svojim karakteristikama sličnih aviona. Čim je obustavljena proizvodnja DC-5 njegovo mesto u proizvodnji je zauzelo 20 bombardera preko potrebnih za nastupajući rat.
Varijante aviona Daglas DC-5 uredi
- DC-5 Prototip - aviona sa 16 sedišta nakon ispitivanja kupio ga je V. Boeing za ličnu upotrebu,
- DC-5 - osnovna putnička verzija aviona napravljeno je 5 primeraka od toga 1 prototip a 4 primetaka u serijskoj proizvodnji,
- C-110 - dva aviona kupljena za KLM a registrovan u Indonseziji, kasnije uključeni u američku vojsku u Australiji (1942) i dobio vojne oznake C-110,
- R3D-1 - mornarička vojna verzija transportnog aviona sa 16 sedišta, proizvedeno 3 primerka ovih aviona jedan od njih je koristio general Makartur,
- R3D-2 - mornarička vojna verzija transportnog aviona sa 22 sedišta, proizvedeno 4 primeraka ovih aviona, jedan oboren 1942. ostali leteli do 1946. godine,
- R3D-3 - prototip vojne verzija transportnog aviona korišćen za potrebe mornarice, izgubljen u toku operacija u Australiji.
Operativno korišćenje uredi
Avion Daglas DC-5 proizveden u 12 primeraka, njegova vojna varijanta C-110 i mornarička R3D-1,2 и 3 su korišćene u toku Drugog svetskog rata na pacifičkom ratištu i u Australiji. Sva četiri aviona koja je kupio KLM poslužila su za evakuaciju stanovništva sa ostrva Jave za Australiju prilikom napada japanske vojske. Jedan od ovih aviona si zarobili Japanci i prebacili u bazu Tacikave na ispitivanje. Ostala tri komada su ostala u Australiji i priključena Australijskom ratnom vazduhoplovstvu (RAAF) a zatim Američkom ratnom vazduhoplovstvu.
Dva od ovih aviona su nestala u toku ratnih operacija a ostali su dočekali kraj rata. Jedan od ovih aviona je koristio general Daglas Makartur u toku rata. Avion Daglas DC-5 je isključen iz upotrebe 1946. godine. Nema podataka o tome da li je sačuvan i jedan primerak ovog aviona, zna se samo da je jedan od ovih aviona leteo u Izraelu (1948) i služio kao kombinacija transportnog aviona i bombardera.
Zemlje koje su koristile ovaj avion uredi
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Francillon, René (1979). McDonnell Douglas Aircraft Since 1920: Vol. 1 (na jeziku: (jezik: engleski)). London: Putnam. ISBN 978-0-87021-428-8.
- Pearcy, Arthur (1995). Douglas Propliners: DC-1–DC-7 (na jeziku: (jezik: engleski)). Shrewsbury, UK: Airlife Publishing. ISBN 978-1-85310-261-5.
- Norton, Bill (2004). On The Edge: A History of the Israeli Air Force and its Aircraft since 1947 (na jeziku: (jezik: engleski)). Hinckley, UK: Midland Counties Publications. ISBN 978-1-85780-088-3.
- Delta, Mike (jul 1993). Forgotten Five: The history of the very limited production of the Douglas DC-5 Airliner (na jeziku: (jezik: engleski)). Volume 29, Number 7: Air Classics. ISSN 0002-2241.
Spoljašnje veze uredi
- „DC-5/C-110/R3D Transport” (na jeziku: (jezik: engleski)). Boeing. Pristupljeno 17. 9. 2010.[mrtva veza]
- „Douglas DC-5/R3D 1939” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.aviastar.org. Arhivirano iz originala 25. 10. 2011. g. Pristupljeno 17. 9. 2010.
- „DC-5” (na jeziku: (jezik: ruski)). Ugolok neba. 2004. Arhivirano iz originala 24. 03. 2010. g. Pristupljeno 17. 9. 2010.
- „Douglas DC-5 "the forgotten Douglas"” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.vrcurassow.com. Pristupljeno 17. 9. 2010.
- „Douglas DC-5/R3D” (na jeziku: (jezik: engleski)). www.daveswarbirds.com. Pristupljeno 17. 9. 2010.[mrtva veza]