Dimitrije Nešić
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Dimitrije Nešić (Beograd, 20. oktobar 1836 — Beograd, 9. maj 1904) bio je srpski matematičar, profesor, političar i akademik. Nešić je bio rektor Velike škole, predsednik Srpske kraljevske akademije, ministar prosvete i član Državnog saveta.
| Dimitrije Nešić | |
|---|---|
 Dimitrije Nešić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 20. oktobar 1836. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 9. maj 1904. (67 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Biografija uredi
Dimitrije Nešić je rođen 8/20. oktobra 1836. godine u Beogradu. Bio je najstarije dete Stojana Nešića, zanatlije, i Savke, domaćice. Posle završene šestorazredne gimnazije, 1854. upisuje studije na Liceju. Kao državni pitomac studije nastavlja od 1855. na Velikoj tehničkoj školi u Beču i tu ostaje do 1858. Zatim je od 1858. do 1862. studirao u Karlsrueu na Politehnici.
Ukazom kneza Mihaila Obrenovića postavljen je 1. novembra 1862. za suplenta na katedri za matematiku, koja je tada bila upražnjena odlaskom Emilijana Josimovića za profesora u Artiljerijskoj školi.
Zakonom od 24. septembra 1863. Licej je prerastao u Veliku školu, bio je među prvih osam profesora Velike škole koji su birali ostali nastavni kadar. Dimitrije Nešić je bio profesor na Velikoj školi od njenog osnivanja do odlaska u penziju 20. januara 1894.
Njegov rad na Velikoj školi bio je od presudnog značaja za obrazovanje velikog broja matematičara koji su potom činili „Beogradsku školu“ matematike. Nešić je od 1862. pa do 1887. sam predavao sve matematičke predmete na beogradskoj Velikoj školi. Tek 1887. dolaskom Bogdana Gavrilovića na Veliku školu dolazi do podele poslova. Povukao se u penziju da bi katedru matematike predao svom obdarenom đaku i tada već svetski priznatom naučniku Mihailu Petroviću.
Bio je prvi direktor Druge beogradske gimnazije 1870.
Predavao je euklidsku geometriju, trigonometriju, analitičku geometriju, kombinatoriku, algebru, diferencijalni i integralni račun. Modernu nastavu uveo je upravo preko svojih udžbenika, jer je smatrao za svoju najpreču dužnost snabdevanje svojih studenata dobrim udžbenicima.
Štampao je 13 naučnih radova u „Glasniku Srpskog učenog društva“ i u „Glasu Srpske kraljevske akademije“.
Za potrebe kneževine Srbije 1872. je putovao u Beč, Vircburg, Keln, Brisel sa ciljem da prouči njihove sisteme mera i da to znanje upotrebi u Srbiji. Rezultat ovog rada bio je donošenje novog Zakona o metarskim merama, koji je izglasan u skupštini 1. decembra 1873. Osim teksta Zakona o metarskim merama, Dimitrije Nešić napisao je i knjigu „Metarske mere“. Ova knjiga odigrala je ogromnu prosvetiteljsku ulogu u oblasti merenja i mera u Srbiji toga vremena. Prvo izdanje štampano je 1874. a drugo, dopunjeno i popravljeno, 1877. godine.
Dimitrije Nešić je bio rektor Velike škole u dva mandata 1882-1884 i 1893-1894. Za redovnog člana Srpskog učenog društva izabran je 25. januara 1870. U radu Društva učestvovao je sve do njegovog spajanja sa Srpskom kraljevskom akademijom 1892. godine. Kada je osnovana Srpska kraljevska akademija 1. novembra 1886. godine, prvih šesnaest akademika postavljeno je ukazom kralja Milana Obrenovića, bez postupka o izboru. Među njima je i Dimitrije Nešić. Sledeće članove Akademije birali su sami akademici. Dimitrije Nešić je bio treći po redu predsednik Srpske kraljevske akademije izabran 18. novembra 1892, na tom položaju je bio do 31. decembra 1895. Osim toga izabran je 4. decembra 1890. za dopisnog člana Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu. Bio je i član Srpskog arheološkog društva od njegovog osnivanja 1883. godine.[1]
Odlikovan je Ordenom sv Save II stepena 22. februara 1883. godine. Povodom tridesetogodišnjeg rada, 1. novembra 1892. odlikovan je Ordenom sv. Save I reda, a ordenom Belih orlova IV reda 2. avgusta 1893. godine.
Dimitrije Nešić, naučnik, matematičar, prosvetitelj, kulturni radnik, umro je u svojoj kuću u Beogradu 26. aprila/9. maja 1904. godine u ulici Jug Bogdanovoj br. 5, od srčanog udara. Sahranjen je na Novom groblju sa svim počastima, koje su mu ukazali Srpska kraljevska akademija, Beogradski univerzitet i mnogobrojni poštovaoci.
Odabrana dela uredi
Njegovi udžbenici bili su:
- Trigonometrija, Beograd 1875. (496 str. + XIV)
- Nauka o kombinacijama, Beograd 1883. (132 + VIII)
- Algebarska analiza, I deo; Beograd 1883. (582 + X)
- Algebarska analiza, II deo; Beograd 1883. (670 + XII)
Izvori uredi
- ^ Anonim (1884). „Članovi Srpskog arheološkog društva”. Starinar Srpskog arheološkog društva. 1: 8.
Literatura uredi
- Jelenka Petković, Boško Jovanović: „Dimitrije Nešić (1836—1904)“ pp. 1-30. u knjizi „Život i delo srpskih naučnika“, knjiga 3, Beograd 1998.
